ویژه نوروز 1402؛
آنچه در آبان ماه 1401 گذشت
سال 1401 با تمام رویدادهای خوشایند و ناخوشایند آن برای جامعه ایران به پایان رسید و سالی نو آغاز شد. با مروری بر رخدادهای گوناگون و تجربه های پارسال می توان به تحولات اجتماعی مطلوبتری اندیشید.
به گزارش منیبان؛ گاه اتفاقاتی رخ می دهد که حتی خواندن در خصوص آن دل و جرات می خواهد اما ما در ایران اتفاقاتی را زندگی کردیم که هرکسی را تاب تحمل آن نیست. شاید کسی باور نداشت آبان 1401 هم همچون دیگر ماه های این سال سایه مرگ را بر سر خود داشته باشد اتفاقاتی چون حمله به شاهچراغ و حادثه ایذه و چندین حادثه تلخ دیگر کاری کرد که آبان 1401 هم هرگز از ذهن هیچ ایرانی پاک نشود.
چهلم مهسا امینی
مراسم چهلم مهسا امینی چهارشنبه 4 آبان 1401 در قبرستان آیچی شهر سقز برگزار شد.
خبرگزاری ایسنا حال و هوای آن روز را اینگونه توصیف کرد:
«از صبح امروز همزمان با چهلمین روز درگذشت مهسا امینی مردم سقز و شهرهای اطراف در جمعیتی که در حالت حداکثری نزدیک به 10 هزار نفر برآورد میشد، به سمت محل دفن وی در آرامستان آیچی حرکت کردند، حضور این جمعیت در مراسم از سوی نیروهای انتظامی حاضر در محل و معابر شهر با مانعی مواجه نشد.
بین جمعیت حاضر در آرمستان آیچی و نیروهای انتظامی حاضر در محل در طول برگزاری مراسم چهلم بر سر مزار مهسا امینی درگیری رخ نداد، جمعیت حاضر اغلب شعارهایی با گویش کردی سر میدادند، برخی از جمعیت با آمادگی درگیری به سمت شهر حرکت کردند به نحوی که یکی از حاضران پرچم اقلیم کردستان را برافراشته بود.
با وجود آنکه از سوی نیروهای انتظامی ممانعتی جهت حضور افراد بر سر مزار مهسا امینی وجود نداشت و جمعیت بدون درگیری در آرامستان آیچی حاضر شده و بازگشتند، اما پلاک های برخی خودروهای حاضر در آرامستان که پس از مراسم به سمت شهر حرکت کردند، گل مالی شده بود همچنین در بین جمعیت افرادی مشاهده میشد که چهره خود را پوشانده بودند.
در پایان مراسم آرامستان آیچی و بازگشت جمعیت به شهر سقز، برخی افراد بنا داشتند به مرکز نظامی ارتش حمله کنند که با ممانعت جمعی از مردم حاضر در مراسم پراکنده شدند.
تعداد محدودی از حاضران در چهلم مهسا امینی نیز در ابتدای شهر سقز با نیروهای انتظامی درگیری داشتند که پس از آن پراکنده شده و به حاشیه شهر رفتند.
اما بعد از ظهر عمده افراد حاضر در مراسم چهلم مهسا امینی به خانه های خود بازگشتند، اما برخی همچنان در سطح شهر سقز حضور داشته به نحوی که این شهر در بعد از ظهر مراسم چهلم، فضایی ملتهب ،اما بدون درگیری را تجربه کرد.
به دنبال التهابات و درگیریهای پراکنده به وجود آمده بعد از مراسم چهلم، به جهت ملاحظات امنیتی اینترنت شهر سقز قطع شد.
و اما روایت خبرگزاری فارس از مراسم چهلم مهسا امینی
«جمعی از مردم سقز از ساعت 9 صبح در چهلمین روز از درگذشت مهسا امینی در آرامستان ایچی سقز جمع شدهاند.
وضعیت شهر سقز کاملا آرام است، اجتماعکنندگان در آرامستان آیچی شعارهایی از قبیل ” آزادی، آزادی، آزادی”، “ژن، ژیان، آزادی” سر میدهند. جمعیت حاضر در آرامستان حدود دو هزار نفر تخمین زده میشود.
از چند روز قبل فراخوانهای متعددی برای حضور مردم استان کردستان در مراسم چهلم مهسا امینی در سقز منتشر شده است. خانواده امینی دیروز اعلام کرد مراسمی برای چهلمین روز فوت مهسا نخواهند داشت.
شب سوم آبان رسانههای ضد انقلاب با عنوان حضور علی دایی، حامد لک و وریا غفوری در مراسم چهلم مهسا امینی در فضای مجازی منتشر شد.
همین شایعهپراکنی باعث شد از ساعت 21 عدهای با خودرو در جلو هتل کورد سقز شروع به بوقزدنهای ممتد و ایجاد ترافیک کنند که با دخالت پلیس متفرق شدند.
«حضور علی دایی در هتل کورد»، «ربودهشدن علی دایی و حامد لک از هتل کورد»، «بستن ورودیهای منتهی به شهر سقز» و «حامد بهداد و ترانه علیدوستی نتوانستند وارد سقز شوند» از دیگر شایعاتی بود که شب قبل مراسم در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی دست به دست میشد.
این در حالی است که بر اساس اعلام استاندار کردستان هیچ هنرمند یا ورزشکاری به سقز سفر نکرده است.
استاندار کردستان بامداد امروز گفته بود: علی دایی در تهران و در خانهاش حضور دارد و هیچ چهرهای به سقز نیامده است»
مراسم چهلم مهسا امینی در تهران
در چهلمین روز درگذشت مهسا امینی خیابان های مرکزی تهران فضای ملتهبی را پشت سر گذاشت.
روز چهارشنبه چهارم آبان در تعدادی از دانشگاه های تهران، از جمله دانشگاه تهران تجمعاتی با حضور دو طیف دانشجویان برگزار شد که تا بعداز ظهر به طول انجامید.
در بیرون از خیابان های دانشگاه از جمله خیابان انقلاب مردم با پوشیدن لباس مشکی حضور پررنگی داشتند و رفت و آمدها در پیاده رو های خیابان انقلاب از ظهر به بعد شکل ملتهبی به خود گرفت که به دنبال آن مغازههایی که باز یا نیمه باز بودند، به طور کامل تعطیل شدند.
عابران در پیاده روهای خیابان انقلاب اغلب با سکوت در رفت و آمد بودند که بدنبال شکسته شدن این فضا و سر دادن شعارهایی از سوی برخی از آنها ماموران انتظامی نیز با ابزارهای در اختیار خود سعی در پراکنده کردن جمعیت داشتند.
بوق های ممتد اتوموبیل ها در خیابان انقلاب ، آتش زدن زبالههای تجمیع شده در پیاده روها در نبود سطل های زباله و استنشاق گاز اشک آور از مشخصات شاخص فضای ملتهب عصر امروز خیابان انقلاب تا چهار راه ولیعصر به شمار میرفت.
حمله به شاهچراغ شیراز
عصر 4 آبان 1401 بود که خبر حمله به شاهچراغ در شیراز همانند پتکی به بر سر هر ایرانی فرود آمد حادثه ای که قلب هر انسان را به درد می آورد.
صدای اذان که میپیچد زائرین و خادمین که جمع میشود، هنوز در گوشه گوشه حرم روایتهای شنیدنی زیادی از زوایای دید مختلف شکل میگیرد که ثبت و ضبط آنها در سینه تاریخ برای انعکاس مظلومیت افراد کشته شده این حادثه تلخ ضروری میکند.
جزئیات حادثه
ساعت 17:45 چهارشنبه چهارم آبان ماه 1401، سه فرد مسلح از بیرون حرم مطهر شاهچراغ(ع) با تیراندازی به داخل حرم حمله کردند.در نتیجه این حمله 13 نفر کشته و بیش از 20 نفر زخمی شدند.
قوه قضائیه ایران و سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد، این رخداد را «تروریستی» توصیف کردهاند. ساعتی پس از این حمله، داعش با انتشار بیانیهای مسئولیت این حمله را پذیرفت.
رسانهها در ابتدا اعلام کردند مهاجمان سه فرد مسلح بودند اما کمی بعد رئیس پلیس استان فارس اعلام کرد مهاجم یک نفر بودهاست. به روایت خبرگزارش ایرنا مهاجمان با خودروی پژو و از ورودی خیابان 9 دی وارد حرم شدند و در همان محل، خدام و زائران حاضر در آن ورودی را به رگبار بستند.
فیلم دوربین مدار بسته محل حمله ساعاتی بعد منتشر میشود. در این فیلم فردی با اسلحه کلاشنیکف از ورودی عبور و به افراد حاضر در ورودی شلیک میکند و به سمت شبستان میرود. مردم که در داخل ساختمان حرم هستند با شنیدن صدای تیراندازی درب ورودی را از داخل قفل میکنند اما مهاجم از سمت دیگری وارد ساختمان شده و مردم را به گلوله میبندد. سپس نیروهای امنیتی مهاجم را دستگیر میکنند.
نشریه اَلنَّبأ، منتسب به داعش نیز عامل عملیات مذکور را وابسته به داعش خواند. بهگفته وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، عامل دوم این حمله در9 آبان دستگیر شد وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در بیانیهای در 16 آبان، عامل اصلی حمله را تبعه تاجیکستان و عامل دوم را که پشتیبان وی بوده است، تبعه افغانستان معرفی کرد. در این بیانیه، عنصر اصلی و هدایتکننده عملیات، تبعه جمهوری آذربایجان و مرتبط با داعش معرفی شده است.
اما سید مصطفی بحرینی، دادستان شیراز اعلام کرد ضارب حدود 30 ساله سن داشته و از یکی از کشورهای مجاور وارد ایران شده اما همشهریآنلاین هویت این فرد را حامد بدخشان با 23 سال سن اعلام کرد. همچنین نورنیوز مدعی شد «مهاجمان دارای ملیت ایرانی نیستند.» مهاجم که پس از حمله و به دنبال واکنش نیروهای امنیتی و انتظامی زخمی، دستگیر و برای مداوا به یک بیمارستان شیراز منتقل شده بود در نهایت جان خود را از دست داد.
درد چشمان مظلوم آرتین که تا ابد از یاد نمیرود
آرتین سرایداران که در این حمله والدین و برادر خود را از دست داد.
پریسا فرخی مسئول واحد مشاوره حرم مطهر از اولین نفراتی بود که پس از واقعه وارد حرم شده و بر بالین شهدا حضور داشته است او درباره حال و هوای آرتین در لحظاتی پس از حادثه گفت: آرتین هر چند دقیقه یکبار میگفت «میشه تلفن بزنید بابا بیاد دنبالم؟». بچهها حادثه را دیده بودند ولی درک نمیکردند مرگ چیست؟ آرتین نمیتوانست حلاجی کند که بابا دیگر نمیآید. او دیده بود که همه خانواده گلوله خوردند ولی منتظر بود که دنبالش بیایند. چشمم که به دستش میافتاد دلم زیر و رو میشد.
او افزود: دستی که تیر خورده بود شکافته بود و استخوانش دیده میشد. اهورا هم هردوپایش تیرخورده بود و خونریزی داشت ولی خیلی عجیب بود که بچهها گریه نمیکردند، ساکت بودند شاید هم در شوک حادثه بودند. صدای آه و ناله بقیه که بالا میرفت بچهها بغض داشتند ولی اشک نمیریختند.
مصدومان و کشتهشدگان
تعداد کشتهشدگان حادثه در ابتد15 نفر عنوان شده بود که بعدها توسط استاندار فارس، 13 نفر عنوان شد. به گفته او دو نفر از کشتهشدگان، دو بار شمارش شده بودند و در روز بعد 2 نفر از مجروحان در بیمارستان در اثر شدت جراحات جان خود را از دست دادند. یک زن و سه کودک در میان قربانیان این حادثه گزارش شدهاست
این حمله همزمان با ادامه اعتراضات حضور مردم به مناسبت مراسم چهلم مرگ مهسا امینی به وقوع پیوست. این امر سبب شده تا مقامات این حادثه را به این اعتراضات مرتبط بدانند.
گروههایی از مردم در ایران در 6 آبان با راهپیمایی پس از نماز جمعه در شهرهای مختلف، اقدام تروریستی در حرم شاهچراغ را محکوم کردند.
کشتهشدگان این حمله در 7 آبان، در شیراز و مشهد تشییع شدند و شش تن از آنها در 8 آبان در حرم شاهچراغ دفن شدند. دیگر کشتهشدگان برای تدفین به شهرهای خود منتقل شدند.
این حمله وحشیانه افکار عمومی را بهشدت جریحهدار کرد و مردم خواستار شناسایی عوامل پشت پرده جنایت شدند. در این شرایط بود که تحقیقات گستردهای برای روشن شدن زوایای پنهان این حادثه آغاز شد.
16 آبان 1401 وزارت اطلاعات ایران در بیانیه اعلام کرد 26 تبعه خارجی از کشورهای تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و افغانستان را در ارتباط با این حادثه دستگیر کردهاست. به گفته وزارت اطلاعات ایران، عنصر اصلی هدایت و هماهنگکننده این حادثه در داخل ایران، تبعه جمهوری آذربایجان، عنصر پشتیبانی کننده صحنه عملیات در شیراز، فردی افغانستانی به نام محمد رامز رشیدی با نام مستعار ابوبصیر و عامل تیراندازی فردی به نام سبحان کُمرونی با نام مستعار ابوعایشه و از اتباع تاجیکستان هستند.
خبرگزاری تسنیم، خبر صدور کیفرخواست پنج متهم حمله به حرم شاهچراغ را داد. رسیدگی به این پرونده از تاریخ 26 بهمن 1401، در شعبه اول دادگاه انقلاب شیراز آغاز شد.
همچنین 10 آذر، خبرگزاری فارس، از خنثیسازی عملیات بمبگذاری در روز حمله به شاهچراغ توسط اطلاعات سپاه استان فارس خبر داد.
سعی در آتش زدن مترو
24 آبان فردی با به آتش کشیدن صندلی یکی از واگنهای متروی صادقیه قصد برهم زدن نظم و امنیت حاکم بر این شهر زیرزمینی را داشت، که با تلاش عوامل پلیس مترو دستگیر شد.
حمله در بازار ایذه
هنوز کسی از شوک این اتفاقات بیرون نیامده بود که غروب چهارشنبه 25 آبان بار دیگر اتقافی همه را به رعشه انداخت.
به گزارش رسانه های داخلی دو موتورسیکلت مسلح ساعت ۱۷:۳۰ دقیقه حوالی بازار ایذه مردم را به رگبار بستند.
خبرگزاری ایسنا در این باره نوشت:
طی این حادثه ابتدا 4 نفر شهید و 5 نفر زخمی شدند که پس از دقایقی تعداد شهدا به 5 نفر و مجروحان به 10 نفر رسید. همچنین ساعتی بعد یکی از دو مجروح این حادثه که به دلیل وخامت حال به بیمارستان اهواز منتقل شده بود، جان خود را از دست داد و تعداد شهدای حادثه تروریستی ایذه به شش نفر رسید.
ایسنا در خبر دیگری نوشت:
پیرو فراخوانهای روزهای گذشته برای برگزاری تجمع اعتراضی، امروز چهارشنبه 52 آبان ماه ساعت 19 شب، افرادی بصورت پراکنده و در دستههای 40 تا 50 نفره در برخی نقاط شهر بویژه در چهارراه هلال احمر تجمع کرده و ضمن سردادن شعارهای هنجارشکنانه اقدام به سنگ پراکنی به عوامل انتظامی نموده که متعاقبا عوامل حاضر در صحنه با شلیک گاز اشک آور نسبت به متفرق کردن تجمع کنندگان اقدام نمودند.
در حاشیه همین تجمعات محدود، راکبین دو دستگاه موتور سیکلت در اقدامی تروریستی با سلاح جنگی کلاش ضمن تیراندازی به ماموران حافظ امنیت موجب شهید و مجروح شدن حدود 10 نفر شده که حال برخی مصدومین وخیم است.
اما سپاه ولی عصر (عج) خوزستان در اطلاعیه خود در پی این حادثه و شهادت جمعی از هموطنان در شهرستان ایذه اعلام کرد:«بدین وسیله به اطلاع امت شهیدپرور خوزستان میرساند گروهی مسلح که سوار بر دو موتور سیکلت بودند با سو استفاده از التهاب ایجاد شده در شهرستان ایذه با اسلحههای کلاشینکف به سمت مردم و پلیس تیراندازی کردند و آنها را به رگبار بستند در این بین پنج تن شهید و 10 نفر زخمی شدند.
اما روز بعد خبرگزاری ها از افزایش شمار فوتی های این حادثه خبر دادند و اسامی را اینگونه اعلام کردند:
اسامی شهدای ایذه رضا شریعتی 25 ساله، کیان پیر فلک 9 ساله، اشرف نیک بخت 45 ساله، آبتین رحمانی 13 ساله، علی مولایی و دو نفر مجهول الهویه اعلام شدهاند.
پس از این حادثه یک روز عزای عمومی در استان خوزستان و سه روز عزای عمومی در شهرستان ایذه اعلام شد.
آلودگی هوای تهران دست بردار نبود
اواخر آبان ماه بود که بار دیگر برای افزایش میزان آلاینده های در هوای تهران مهدکودک ها و پیش دبستانی های این استان تعطیل شده سایر مقاطع غیر حضوری شدند.
خروج قطار مترو گلشهر از ریل
28 آبان 1401 خبر رسید که قطار مترو گلشهر از ریل خارج شده اما سخنگوی شهرداری تهران با اشاره به این حادثه اعلام کرد که این قطار کاملا خالی از مسافر بوده و در حال عزیمت به سمت پایانه متاسفانه دچار حادثه جزئی شده و یک چرخ آن از ریل خارج میشود و طبیعتا هیچ کس آسیب ندیده است.
او علت را اینگوه بیان کرد: به نظر میرسد علت وقوع حادثه اشکال فنی در جابهجایی سوزن داخل قطار بوده و همکاران فنی شهرداری تهران در شرکت متروی تهران هم اکنون در حال بررسیهای بیشتر و تعمیرات هستند.»
ناوگان حمل و نقل عمومی سالهاست که فرسوده شده و هیچ اراده ای برای تجهیز و توسعه آن گویا نیست هر از گاهی خبر از خرید واگن قطار مترو یا اتوبوس های تازه نفس می رسد اما کماکان هیچ ردی از آن در خیابان و زیر زمین نمی بینیم و هر روز شاهد یک مدل اشکال فنی و هزاران دلیل دیگر برای این اتفاقات و سرگردانی مردمی که چاره ای جز استفاده از این سیستم ندارند، هستیم. خدا می داند اگر قطاری که از ریل خارج شده بود پر از مسافر بود می توانست چه فاجعه انسانی را رخ بدهند هر چند کم نبودند از این فجایعی که جان عزیزان بسیاری را در کشور گرفتند اما افسوس نه کسی پاسخگو بود نه تلاشی برای عدم تکرار این قبیل حوادث وجود دارد.
فک پلاک خودرو های فاقد معاینه فنی
رئیس پلیس راهور تهران بزرگ در اواخر این ماه در خصوص اعمال قانون خودروهای فاقد معاینه فنی در سطح شهر تهران گفت: خودروهای دودزا و آلاینده و نیز خودروهایی که دارای نقص فنی واضح هستند در صورت رویت ماموران متوقف و فک پلاک شده و پلاک اعزام به تعمیرگاه دریافت خواهند کرد و به این ترتیب از تردد آنها جلوگیری خواهد شد. مالکان این خودروها باید در موعد مقرر نسبت به انتقال خودروی خود به تعمیرگاه و رفع نواقص اقدام کنند. همچنین دوربینهای سطح شهر نیز نسبت به اعمال قانون خودروهای فاقد معاینه فنی اقدام خواهند کرد.
ضرورت داشتن گواهینامه بار موتورهای برقی
بعضاً شنیده می شود که برخی فروشندگان موتورسیکلت برقی یا سبک با بیان اینکه موتورسیکلت های با حجم کمتر از 50 سی سی نیاز به گواهینامه ندارند، اقدام به فروش آن می کنند
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی فراجا در این خصوص گفت: کلیه موتورسیکلت سواران (کاربراتوری، انژکتوری و موتور برقی) نیازمند گواهینامه رانندگی هستند و هیچ استثنایی وجود ندارد و برابر قوانین و مقررات کشور قطعاً نیازمند اخذ گواهینامه است و رانندگی با موتورسیکلت های سبک و برقی هم مستلزم داشتن گواهینامه رانندگی است.