آیا حقوق بازنشستگی را می‌توان توقیف کرد؟
از مباحث مطرح در علم حقوق، توقیف بخشی از حقوق کارمند زمان بدهکار شدن در شرایطی خاص است. اما از سوالاتی که پرسیده می‌شود آن است که آیا طلبکار می‌تواند حقوق فرد بازنشسته را توقیف کند؟
به گزارش منیبان؛ واژه توقیف در لغت به معنای بازداشت کردن، از حرکت بازداشتن و در جایی نگه داشتن است. واژه‌های حقوق و مزایا هم به ترتیب، جمع واژه‌های حق و مزیت است و عبارت «حقوق و مزایا»، در اصطلاح به مجموع پولی می‌گویند که به اشخاصی پرداخت می‌شود که برای دیگران کار می‌کنند. کارمند هم در لغت به معنی شخصی است که در اداره یا بنگاهی به‌کار مشغول است. این واژه در اصطلاح حقوقی هم به همین معنا به کار می‌رود.
میزان حقوق و مزایای قابل توقیف
بر اساس ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی، اگر بدهکار کارمند باشد، طلبکار می‌تواند تقاضا کند که حقوق و مزایای بدهکار توقیف شود. در همین راستا اگر بدهکار زن یا فرزند داشته باشد، یک‌چهارم حقوق و مزایای او توقیف می‌شود و درغیراین‌صورت، یک‌سوم حقوق و مزایای او به نفع طلبکار بازداشت خواهد شد.
علت این امر هم روشن است، زیرا اگر تمام حقوق و مزایای کارمند قابل توقیف باشد، زندگی او مختل خواهد شد. به‌همین دلیل، قانون‌گذار صرفا یک‌سوم حقوق و مزایای کارمند را قابل توقیف دانسته است. حتی اگر آن کارمند زن یا فرزند داشته باشد، این مقدار را به یک‌چهارم کاهش داده است.
توقیف حقوق و مزایای بازنشستگی
زمانی که کارمندی به علت کهولت سن یا فرسودگی قادر به ادامه کار نباشد، به وسیله بازنشستگی به کار او پایان داده می‌شود. در این دوره، به شخص بازنشسته حقوقی پرداخت می‌شود که به آن حقوق بازنشستگی می‌گویند.
طبق تبصره ۱ ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی، توقیف حقوق و مزایای بازنشستگی، صرفا به میزان یک‌چهارم مجاز است. آن هم به این شرط که بدهی مربوط به شخص بازنشسته باشد.
توقیف کردن حقوق
برای مثال شخص الف. که یک شخص بازنشسته است، ضمانت می‌کند که بدهی شخص ب. را به طلبکار او یعنی شخص ج. بپردازد. مدتی بعد، شخص الف. با شخص ج. برای پرداخت این بدهی اختلاف پیدا می‌کنند. شخص ج. علیه شخص الف، در دادگاه اقامه دعوا کرده و در نهایت، دادگاه شخص الف. را محکوم به پرداخت بدهی می‌کند.
در این حالت شخص ج. نمی‌تواند طلب خود از محلِ حقوق بازنشستگی بدهکار (یعنی شخص الف) وصول کند، زیرا بدهی شخص الف. در این مثال، مربوط به شخص او نبوده است. درهر‌حال، توجه به این نکته لازم است که حتی اگر بدهی مربوط به شخص بازنشسته باشد، صرفا می‌توان «یک‌چهارم» از حقوق هر ماه او را توقیف کرد حتی اگر شخص بازنشسته، زن یا فرزند نداشته باشد.
چگونگی توقیف حقوق و مزایا
بر اساس ماده ۹۷ قانون اجرای احکام مدنی، مدیر اجرا توقیف حقوق و مزایای بدهکار کارمند را به سازمانی که وی در آنجا مشغول به کار است، ابلاغ می‌کند. رئیس یا مدیر آن سازمان هم، موظف است که به مقدار لازم از حقوق و مزایای بدهکار کم کند و آن را برای مسئولین اجرای حکم بفرستد. مسئولین مربوط هم، مبلغ مذکور را در اختیار طلبکار قرار خواهند داد.
