کوچ خطرناک از «سنتی» به «صنعتی»
«متاسفانه تفاوت مواد مخدر جدید با مواد مخدر سنتی مانند تریاک و هرویین در این است که مواد مخدر جدید وابستگی روانی خیلی شدیدی ایجاد می‌کند و وقتی فرد گرفتار آن می‌شود درمان خاصی برایش نیست.»
به گزارش منیبان، شهروندآنلاین نوشت: «کرونا هم بی‌تاثیر نبود. از همان زمان که شایعه شد معتادها کرونا نمی‌گیرند، توزیع‌کنندگان مواد مخدر یا همان ساقی‌ها گمان کردند که تریاک ماده جادویی است و خودشان هم به این جادو دسترسی دارند و همان شد که قیمت آن را بالا بردند. حالا در این گرانی بی‌در و پیکر تریاک و هرویین، معتادی که دخلش جواب خرج موادش را نمی‌داد و نمی‌توانست بی‌مواد روزش را شب کند، به ناچار باید مواد دیگری را جایگزین مواد مصرفی‌اش کند و مجبور است به سمت مواد مخدر صنعتی برود؛ آن هم به خاطر آنکه ارزان‌تر است. این همه ماجرا نبود و در کنار آن سرقت‌های خرد هم افزایش پیدا کرد. از سوی دیگر یکی از دلایل افزایش آمار ضایعاتی‌ها هم همین گران‌شدن مواد مخدر است.
افزایش شش برابری قیمت مواد مخدر سنتی
یک ساقی مواد مخدر در گفت‌وگو با خبرنگار «شهروند» توضیح می‌دهد که هر ۴.۵ کیلو تریاک تا سال گذشته ۴۳۰ دلار بود اما در حال حاضر به دوهزار و ۶۲۹ دلار رسیده، یعنی قیمت آن شش برابر شده است. این قیمت عمده‌فروش‌هاست و سردسته‌هایی می‌توانند آن را خرید کنند که سرشاخه توزیع مواد مخدر هستند اما قیمت عمده آن بسته به جنسی است که تحویل می‌دهند. اینکه مواد مخدری که می‌خرید اصل باشد یا قاطی داشته باشد، کشت افغانستان باشد یا کشور دیگر، چند دست در فروش آن دخیل بوده یا اینکه مشتری اهل پایین شهر است یا بالای شهر قیمتش متفاوت می‌شود.
او می‌گوید: «قیمت هرویین بسته به میزان درصد خلوص آن بین ۲۰ تا ۳۵ تومان برای هر گرم متفاوت بود اما در حال حاضر قیمتش رشد کرده و هر گرم هرویین بین ۸۰ تا ۱۵۰ تومان متفاوت شده است. شیشه هم قیمتش تغییر کرده است. پیش از این هر گرم شیشه بین ۴۰ تا ۷۰ هزار تومان خریدوفروش می‌شد، اما در حال حاضر مصرف‌کننده باید بین ۱۰۰ تا ۱۸۰ هزار تومان برای یک گرم شیشه پرداخت کند.»
به گفته این خرده‌فروش مواد مخدر، تریاک هم در رأس این گرانی‌ها قرار دارد و تا پیش از سال اگر فرد معتادی برای هر گرم تریاک هفت تا ۱۰ هزار تومان می‌داد، حالا باید برای هر گرم بین ۲۵ تا ۴۵ هزار تومان بپردازد.
سرقت‌هایی که هر روز بیشتر می‌شود
محمد داوری که سال‌هاست در جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها داوطلبانه فعالیت می‌کند، به این موضوع اشاره می‌کند که پاتوق‌ها شلوغ‌تر شده و مصرف مواد مخدر معتادان نیز تغییر کرده. این مسأله را می‌شود از رفتارهای ساکنان این پاتوق‌ها فهمید.
او معتقد است که هرازگاهی مافیای مواد مخدر قیمت‌ها را بالا می‌برند تا مردم بیشتر جذب مواد مخدری شوند که آنها روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
داوری که سال‌هاست در این حوزه فعالیت می‌کند، می‌گوید: «مواد مخدر سنتی افراد را از خانواده‌ها طرد می‌کند اما صنعتی‌ها باعث ترک از خانه می‌شود. در حال حاضر آمار ضایعاتی‌ها و سرقت‌های خرد بالا رفته است که قسمتی از این ماجراها به افزایش قیمت مواد مخدر برمی‌گردد.»
او می‌گوید: «وضعیت پاتوق‌ها تغییر کرده. اگر سری به آنجا بزنید کاملا متوجه می‌شوید که رفتار معتادها به دلیل مصرف شیشه کاملا متفاوت شده است. حتی خیلی‌ها هم توان خرید شیشه ندارند و مصرف قرص بین آنها زیاد شده است. بعضی از مصرف‌کننده‌ها بیش از ۲۰۰ عدد دیازپام در روز می‌خورند تا بتوانند از خماری نجات پیدا کنند.»
او به این نکته اشاره می‌کند که خیلی از معتادان چون از خانواده طرد می‌شوند و شغل و کار خود را نیز از دست می‌دهند، مجبورند برای تامین مواد به سرقت روی بیاورند. این روزها به خاطر گران‌شدن قیمت مواد مخدر هم فروش ضایعات بالا رفته و هم آمار سرقت، زیرا یک معتاد ناچار است برای تامین مواد خود بین ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار تومان در روز بپردازد.
کرونا راه مشاغل بی‌فایده را باز کرد
سعید صفاتیان، کارشناس حوزه مواد مخدر، در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح می‌دهد: «باید به این موضوع اشاره کنیم که هم کرونا و هم ممنوعیت کشت تریاک در افغانستان قیمت مواد مخدر را بالا برد. از سوی دیگر کرونا بسیاری از مشاغل را تحت تاثیر قرار داد و این مسأله سبب شد قدرت خرید مردم کاهش پیدا کند. به همین دلیل فرد سراغ مواد مخدر دیگری می‌رود که بتواند تاثیر بیشتری داشته و ارزان‌تر باشد. برای مثال به سمت شیشه و قرص می‌رود که هم اثرگذاری بیشتری داشته و هم ارزان‌تر باشد. در حال حاضر تریاک قیمتش ۴۰درصد افزایش داشته که این برای مصرف‌کننده‌ای که قدرت خریدش کاهش پیدا کرده است، تقریبا بیش از ۷۰درصد می‌شود.»
او علت گرایش به مواد صنعتی را ممنوعیت کشت تریاک در افغانستان، گران‌شدن مواد مخدر و دومین تاثیر هم احتمال رشد مواد روانگردان و صنعتی با قیمت ارزان‌تر دانسته و توضیح می‌دهد: «متاسفانه تفاوت مواد مخدر جدید با مواد مخدر سنتی مانند تریاک و هرویین در این است که مواد مخدر جدید وابستگی روانی خیلی شدیدی ایجاد می‌کند و وقتی فرد گرفتار آن می‌شود درمان خاصی برایش نیست.»
معتاد مدام راهی برای مصرف مواد پیدا می‌کند
فاضل الیاسی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «شهروند» درخصوص وضعیت گرانی مواد مخدر سنتی می‌گوید: «بر اساس آمارها در پنج سال گذشته بیش از ۶۵ درصد مصرف‌کنندگان مواد مخدر تریاک مصرف می‌کردند. حالا با گران‌شدن این مواد این افراد که بدون مواد نمی‌مانند و در این میان مافیای مواد مخدر صنعتی که بسیار قدرتمند هم هست، وارد میدان می‌شود.»
او به این نکته اشاره می‌کند که فرد معتاد تلاش می‌کند به هر موادی که نشئه‌آور است چنگ بزند تا خماری‌اش برطرف شود. در یکی از زندان‌ها بعضی از معتادها موکت‌های کف زندان را آتش می‌زدند تا با چسب این موکت‌ها نشئه کنند. اینها نشان می‌دهد که مافیای مواد مخدر به‌راحتی می‌تواند مواد مخدر صنعتی را جایگزین مواد مخدر سنتی کند.
به اعتقاد این جامعه‌شناس اگر جایگزین‌های مناسبی برای تقاضا نداشته باشیم، عملا مبارزه ما منجر به کمبود مواد خواهد شد که در این حالت قیمت مواد حداقلی بسیار افزایش یافته و به تبع آن قیمت برای مصرف‌کننده افزایش خواهد داشت، به دنبال آن نیز سرقت‌ها و انواع جرایم افزایش خواهد یافت و عملا به‌صورت مسلسل‌وار و تصاعدی آسیب‌ها برای ما بیشتر خواهد شد.
امنیت خانواده‌ها با این مواد به خطر می‌افتد
این جامعه‌شناس به این موضوع اشاره می‌کند که اصولا معتادی که نمی‌تواند هزینه‌های مصرف موادش را تامین کند، تلاش‌می‌کند از هر راهی مواد مورد نیازش را تامین کند. در اولین قدم وسایل خانه به فروش می‌رود و به این طریق امنیت خانواده به خطر می‌افتد. این تنها تبعات این ماجرا نیست. در این فرآیند امنیت اجتماعی نیز تعدیل می‌شود، زیرا آمار سرقت‌های خرد هم بالا می‌رود و گاهی در یک کلانتری می‌بینید که فردی ۱۵۰ سرقت را در کارنامه خود دارد و وقتی علت آن را جویا شوید، متوجه می‌شوید که اعتیاد به صورت تسلسل‌وار این سرقت‌ها را سبب شده است.
او معتقد است مواد مخدر صنعتی خشونت را نیز در افراد افزایش می‌دهد و شغل‌هایی مانند جمع‌آوری ضایعات و گدایی را بین معتادان رواج می‌دهد، به همین دلیل پیش از اینکه این ماجرا به موضوعی لاینحل تبدیل شود، باید راهی برای مواد جایگزین و درمانی برای این بیماران پیدا کرد تا مافیای مواد مخدر صنعتی اجازه جولان پیدا نکند.»
