گندمکاران : گندم نمی فروشیم

به گزارش منیبان به نقل از تجارت نیوز، دهه نخست مهر هم به پایان رسید اما نه خبری از پرداخت باقیمانده طلب گندمکاران است و نه قیمت خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جدید اعلام شده. کشاورزان می‌گویند در این شرایط نمی‌توانند برای کشت امسال خود برنامه‌ریزی کنند؛ آنها خواهان پرداخت جریمه دیرکرد برای پول گندم سال گذشته و تعیین قیمت مناسب برای خرید در سال جاری زراعی هستند.

سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ از ابتدای مهر آغاز شده است و به زودی به دهمین روز خود می‌رسد. اما گندمکاران همچنان منتظرند که دولت باقیمانده پول گندم را به آنها بپردازد. حالا در این میان، آنها باید برای کشت سال جدید خود هم برنامه‌ریزی کنند؛ در حالی که دولت هنوز قیمت خرید تضمینی گندم را به صورت رسمی اعلام نکرده. نرخی هم که به صورت غیررسمی در رسانه‌ها منتشر شده است، مورد قبول بسیاری از کشاورزان نیست.

این بلاتکلیفی وضعیت را برای گندمکاران سخت کرده است و آنها می‌گویند بعید نیست که محصول امسال خود را به دولت نفروشند.

نرخ خرید تضمینی گندم در سال زراعی گذشته، برای هر کیلو ۱۵ هزار تومان بود اما دولت به دلیل کمبود اعتبار به گندمکاران کیلویی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان پرداخت کرد. در حالی که طبق قانون باید ۲۴ ساعت پس از تحویل محصول به سیلوهای دولتی با کشاورزان تسویه شود و در صورت تاخیر هم جریمه دیرکرد به آن تعلق می‌گیرد. اما حالا بعد از ۴ تا ۵ ماه که گندمکاران محصول خود را تحویل داده‌اند، نه خبری از پرداخت کامل پول گندم به آنها است و نه هیچ‌یک از مقامات دولتی از احتمال پرداخت جریمه دیرکرد حرفی به میان می‌آورد.

مسئولان پیش از این چندین بار وعده داده بودند که تا پایان شهریور با گندمکاران تسویه می‌کنند که تابستان به پایان رسید و انتظار کشاورزان به پایان نرسید. حالا هم وعده‌ها از تسویه تا نیمه یا آخر مهر حکایت می‌کنند.

اخگر، زن جوانی است که در شمال ایران (استان گلستان)، سال‌هاست به همراه خانواده گندم می‌کارد. او در سال زراعی گذشته، 10 هکتار گندم کاشته و 40 تن محصول را در خرداد به دولت تحویل داده است. حال حدود چهار ماه است که به انتظار دریافت طلب خود نشسته.

او می‌گوید: «کشاورز همیشه حساب کاشت، داشت و برداشت خود را دارد و بر اساس آن برای آینده برنامه‌ریزی می‌کند. ما روی پولی که از دولت می‌گیریم، برای خرید بذر و کود و تامین دیگر نیازهای خود حساب می‌کنیم اما دولت تا به حال وعده‌های زیادی برای تسویه داده که عملی نشده است. حالا هم امید چندانی برای تحقق وعده‌های جدید نداریم.»

هاشم، هم کشاورز میان‌سالی از جنوب ایران (استان فارس) است. او می‌گوید که کشاورزان معادل مابه‌التفاوت 3 هزار و 500 تومانی را در بانک می‌گذاشتند یا هر کالایی را با آن خریداری می‌کردند، برای آنها سود داشت. برای همین، دولت با توجه به تاخیر و تورم باید جریمه این دیرکرد را به آنها پرداخت کند.

ماجرا اما این روزها فقط طلب کشاورزان در مورد باقیمانده پول گندم نیست. آنها تکلیف خود را برای خرید تضمینی سال جاری هم نمی‌دانند. شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی، با تاخیری یک ماه و نیمه، نرخ خرید تضمینی گندم و دیگر محصولات مشمول قیمت‌گذاری را در روز چهارشنبه 23 شهریور تصویب کرد. در حالی که دولت طبق قانون، یک هفته فرصت دارد که این نرخ‌های مصوب را تایید و از طریق رسانه‌ها، اطلاع‌رسانی کند، هنوز خبری از اعلام رسمی قیمت‌ها نیست. گندمکاران تاکید می‌کنند که این تاخیر، شرایط کار را برای آنها سخت کرده است.

آنگونه که اخگر، کشاورز شمالی می‌گوید، تاخیر در اعلام قیمت گندم، برنامه‌ریزی برای کشت امسال را با مشکل مواجه کرده و زمان در حال از دست رفتن است. او توضیح می‌دهد که کشاورزان در برخی استان‌ها تا امروز باید کشت را انجام می‌دادند اما در برخی استان‌ها هنوز فرصت دارند؛ در حالی که هیچ‌کدام از این دو گروه نتوانسته‌اند تصمیم بگیرند چند هکتار را به کشت گندم اختصاص دهند. به گفته اخگر، نرخ برخی اقلام مهم دیگر از جمله کلزا هم مشخص نیست و این موضوع برنامه‌ریزی را سخت‌تر کرده است.

هاشم، کشاورز اهل فارس نیز همین نظر را دارد و می‌گوید که با توجه به افزایش هزینه‌ها و بلاتکلیفی در مورد قیمت، گروهی از کشاورزان در مورد کشت گندم تردیدها و نگرانی‌های جدی دارند؛ به ویژه که با توجه به تجربه سال جاری نمی‌دانند آیا همان قیمت مصوب را نیز دریافت می‌کنند یا خیر.

او توضیح می‌دهد: «هزینه کشاورزی از زمان کشت تا برداشت محصول بسیار زیاد است. به ویژه که هنوز کود دولتی را نیز دریافت نکردیم و ناچاریم از بازار آزاد با چند برابر قیمت تهیه کنیم. چرا که اگر بارندگی شود و کود به زمین نداده باشیم، امکان کشت وجود ندارد. در چنین شرایطی، تکلیف قیمت گندم هم مشخص نیست. به دلیل همین بلاتکلیفی‌ها در منطقه ما، هیچ‌کدام از گندمکاران هنوز کشت خود را آغاز نکرده‌اند.»

قیمت کمتر از ۲۵ هزار تومان صرفه اقتصادی ندارد

با وجودی که قیمت خرید تضمینی گندم، هنوز به صورت رسمی اعلام نشده است، رسانه‌ها به نقل از برخی اعضای شورای قیمت‌گذاری، نمایندگان مجلس و فعالان صنفی حوزه کشاورزی، رقم آن را 19 هزار و 500 تومان اعلام کرده‌اند. برخی از مصاحبه‌شوندگان نیز رقم مصوب را متناسب با تورم دانسته‌اند. این در حالی است که پیش از اعلام این نرخ، فعالان صنفی قیمت مناسب را حدود 22 تا 25 هزار تومان اعلام کرده بودند.

حالا هم برخی کشاورزان معتقدند رقم مصوب نباید کمتر از 25 هزار تومان باشد. به گفته آنها، 19 هزار و 500 تومان اصلا توجیح اقتصادی ندارد و هزینه‌های تولید را پوشش نمی‌دهد. گندمکاران تاکید می‌کنند که امسال نیروی انسانی و نهاده‌هایی مانند سم و کود افزایش هزینه زیادی داشتند و به هر حال بخش زیادی از درآمد آنها دوباره باید صرف خود زمین شود. در نتیجه تنها در صورتی کشت گندم می‌تواند در کنار تامین هزینه‌های تولید، به گذران زندگی آنها نیز کمک کند که قیمت حدود 25 هزار تومان باشد.

اما آیا در صورتی که قیمت رسمی خرید تضمینی همین رقم اعلامی باشد، گندمکاران محصول خود را به دولت می‌فروشند؟

اخگر  می‌گوید: «منطقی باشیم و به منافع خودمان فکر کنیم، نباید گندم را به دولت بفروشیم اما ما از روی اعتقاد تا کنون نتوانسته‌ایم از این کار خودداری کنیم. از کودکی یاد گرفتیم که باید نیاز مردم را تامین کنیم و به کشت گندم نگاهی دیگری داریم. اما ممکن است اگر شرایط بر همین منوال ادامه یابد، ناچار شویم بر خلاف اعتقادات خود عمل کنیم و گندم را در بازار آزاد بفروشیم.»

هاشم هم تاکید می‌کند که بسیاری از گندمکاران تا کنون چاره‌ای غیر از پذیرش نرخی که دولت اعلام می‌کرد، نداشتند اما شاید شرایط به سمتی برود که ترجیح دهند محصول خود را با قیمت بیشتری به سلف‌خر بفروشند.

آنها می‌گویند، کشاورزی شغل خانوادگی آنها است و کار دیگری بلد نیستند؛ در نتیجه ناچارند به هر طریقی همین کار را ادامه دهند.