هزینه هفتگی سبد لبنیات برای خانواده ۴ نفره چه میزان است؟

درپی این اقدام، کارخانه‌های تولید لبنیات خواستار افزایش قیمت ۱۰ قلم محصول لبنی شدند که دارای نرخ مصوب بود، پس از بی نتیجه ماندن درخواست‌های متعدد آن‌ها از مسئولان وقت، حالا کارخانه‌ها اقدام به خروج این محصولات از نرخ گذاری دستوری کرده اند.
این ۱۰ محصول پرمصرف شامل شیر کم چرب و پرچرب ساده در بسته بندی بطری و پاکتی مدت دار، شیر نایلونی ۹۰۰ گرمی، پنیر ۴۵۰گرمی یواِف و ماست کم چرب و پرچرب ساده در بسته بندی‌های کوچک و بزرگ است.
 

صرف هفته‌ای ۱۶۰ هزار تومان برای یک سبد کوچک لبنیات

اینکه افزایش قیمت لبنیات باتوجه به مشکلات اقتصادی و کاهش توان اقتصادی مردم باعث کاهش تقاضا، حذف تدریجی لبنیات از سفره مردم و کاهش سرانه مصرف این محصولات خواهد شد، بدیهی است. حتما هر سرپرست خانوار از حدود قیمت کالا‌های اساسی در بازار و هزینه‌ای که باید از جیبش برود، خبر دارد، اما این قسمت گزارش برای درک بهتر مسئولان از تأثیر گرانی لبنیات بر سبد خانوار است. مهدی هدایت نیا، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی، می‌گوید: اکنون سرانه مصرف سالانه لبنیات در کشور به ۷۰ کیلوگرم رسیده است.

دلیل این کاهش سرانه، کاملا مشخص است؛ تورم و کاهش قدرت خرید مردم. بگذارید از زاویه دیگری به موضوع نگاه کنیم. اگر قرار باشد هر عضو یک خانواده چهارنفره روزی یک لیوان شیر مصرف کند، روزانه در کم هزینه‌ترین حالت باید یک بسته شیر نایلونی ۹۰۰ گرمی به قیمت ۷ هزارو ۵۰۰ تومان تهیه کنند. یعنی هزینه تهیه فقط شیر برای این خانواده در هفته ۵۲ هزارو ۵۰۰ تومان و در ماه ۲۱۰ هزار تومان خواهد شد که بیش از مجموع یارانه دریافتی این خانواده چهارنفره است.

حالا با نگاهی خوش بینانه تصور کنید که به طور مثال این خانواده در صرفه جویانه‌ترین حالت، هفته‌ای یک قالب پنیر ۴۵۰ گرمی به مبلغ ۱۸ هزار تومان، یک بسته خامه ۲۰۰ گرمی به قیمت ۱۴ هزارو ۵۰۰ تومان، ۴ قالب کره ۱۰۰ گرمی به مبلغ هرقالب ۱۱ هزار تومان و یک سطل ماست ۲ هزارو ۲۰۰ گرمی پرچرب به قیمت ۳۱ هزار تومان خرید کنند، آن وقت هزینه سبد خرید لبنیات برای آن‌ها با اضافه کردن مبلغ شیر در هفته، ۱۶۰ هزار تومان خواهد شد.
 

۲۰ درصد افزایش قیمت لبنیات در پله اول

سری به چند فروشگاه مواد غذایی در مشهد می‌زنیم تا شرایط عرضه محصولات لبنی در بازار را بررسی کنیم. هنوز در قفسه‌ها تعدادی از محصولاتی که تاریخ تولیدشان پیش از افزایش قیمت شیر خام است، دیده می‌شود، اما در این بین، قیمت مصرف کننده برای محصولات جدید به طور میانگین ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش یافته است. مثلا یک بسته شیر نایلونی ۹۰۰ گرمی که پیش از این قیمت مصوب آن ۵ هزارو ۴۰۰ تومان بود، نرخش به ۷ هزارو ۵۰۰ تومان رسیده است.

پنیر ۴۵۰گرمی یواف از قیمت مصوب ۱۴ هزارو ۵۰۰ تومان به حدود ۱۸ هزار تومان و ماست دبه‌ای ۲ هزارو ۲۰۰ گرمی پرچرب از ۲۳ هزار تومان به ۳۱ هزار تومان تغییر قیمت پیدا کرده است. البته پیدا کردن محصولاتی با مشخصات ۱۰ کالایی که پیش از این نرخ مصوب داشته اند، کمی سخت است؛ چون در ماه‌های قبل، پیش از افزایش رسمی نرخ شیر خام، کارخانه‌ها مجبور بودند شیر را به قیمت بیشتر از نرخ مصوب از دامداران بخرند، اما این ۱۰ محصول را با قیمت‌های دستوری بفروشند، بنابراین تولید محصولات مدنظر معمولا کمتر با استقبال کارخانه‌ها روبه رو می‌شد.

مرداد سال قبل هم که بازار لبنیات دچار هرج ومرج شده بود، در گزارشی با تیتر «مهندسی گرانی لبنیات» نوشتیم که بسیاری از محصولات لبنی با یک تغییر کوچک از فهرست کالا‌های دارای نرخ مصوب خارج می‌شوند. مثلا به جای پنیر ۴۵۰ گرمی، بیشتر پنیر ۴۰۰ گرمی در قفسه‌ها دیده می‌شود یا به جای ماست ۹۰۰ گرمی با نرخ مصوب، ماست هزارو ۱۰۰ گرمی با نرخ آزاد تولید می‌کنند، اما حالا که کارخانه‌ها محصولات خود را از نرخ گذاری دستوری خارج کرده اند، بعد از این دیگر این اقدام بی معنی است.

اکنون به طور میانگین قیمت کره ۱۰۰ گرمی ۱۱ هزار تومان، دوغ یک ونیم لیتری ۱۴ هزار تومان، شیرکاکائوی نایلونی ۱۰ هزار تومان و قیمت خامه نیز ۱۴ هزارو ۵۰۰ تومان است. برخی از این محصولات، بسته به برند و تاریخ تولید (که قبل از گرانی شیرخام باشد یا بعد از آن) حدود ۲۰ درصد افزایش قیمت داشته اند و برخی مانند خامه که خارج از قیمت گذاری دستوری هستند، نیز به تدریج در چند ماه اخیر افزایش قیمت یافته اند و تغییر ناگهانی نسبت به ماه قبل در قیمت آن‌ها اعمال نشده است.

البته سیدمحمدرضا بنی طبا، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی، با تایید افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی این محصولات به شهرآرانیوز می‌گوید: هنوز خرید شیرخام با قیمت ۶هزارو ۴۰۰ تومان به طور کامل تثبیت نشده است. اگر همین قیمت برای شیر خام تا شهریور باقی بماند و افزایش نیابد، احتمالا تا یک ماه آینده حدود ۲۰درصد دیگر به قیمت محصولات لبنی افزوده خواهد شد. یعنی درمجموع ۴۰ درصد افزایش نرخ برای این محصولات در صورت ورود نکردن دولت برای قیمت گذاری دستوری رخ خواهد داد، اما در صورت ورود دولت، قیمت‌ها بین ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش خواهد یافت.
 

کارخانه‌های تولید لبنیات با ۳۰ درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کنند

دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی به شهرآرا می‌گوید: حدود ۱۰۰ کارخانه کوچک و بزرگ تولید محصولات لبنی در خراسان رضوی وجود دارد که باتوجه به نیاز ۱۰ هزار تنی آن‌ها به شیر خام در روز و تولید روزانه ۳ هزار تن شیر در استان با ظرفیت ۳۰ درصدی، درحال تولید محصول‌های لبنی هستند.

هدایت نیا با تایید خروج محصولات لبنی از قیمت گذاری دستوری می‌افزاید: قیمت شیر در استان از ۱۰ مرداد به ۶ هزارو ۵۰۰ تومان افزایش یافته است و طبیعی است که محصولات لبنی نیز افزایش قیمت داشته باشند. اکنون کارخانه‌ها باتوجه به عرضه و تقاضای بازار بر روی محصولات قیمت گذاری می‌کنند.

او ادمه می‌دهد: باتوجه به اینکه محصولاتی که از قبل تولید شده است هنوز در بازار وجود دارد، نرخ افزایشی محصول‌های لبنی به طور کامل مشخص نشده است و در چند روز آینده این افزایش قیمت، خود را در بازار نشان خواهد داد.

دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی استان با اشاره به نامه نگاری‌های فراوان با مسئولان در دولت پیشین برای تعیین قیمت محصولات لبنی می‌افزاید: جواب نامه‌های ما سکوت بود. وقتی پاسخ ندهند، طبیعی است که قیمت‌ها آزاد شود.

هدایت نیا می‌گوید: اگر دولت نرخ تعیین کند، افزایش قیمت محصولات لبنی تا ۷۰ درصد خواهد بود، اما اگر بازار و عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت‌ها باشد، این افزایش در سطح ۳۰ تا ۵۰ درصد متوقف می‌شود.