نکته‌ای که در جنگ اوکراین غافل شد

به گزارش مُنیبان، «اینسایت» برنامه‌ای تحلیلی است که به تازگی روی آنتن شبکه پرس تی وی رفته است. برنامه‌ای که بر موضوعات راهبردی از دید جمهوری اسلامی در منطقه و جهان متمرکز است. این برنامه گفت‌وگو محور به سراغ افرادی می رود که جایگاه شغلی خاصی دارند و یا دارای تجربیات فراوانی در عرصه بین الملل هستند.

سام مهدی ترابی ـ مجری «اینسایت» ـ درباره ی اهداف این برنامه و چشم‌اندازهایش به گفت و گو پرداخته است.

در ابتدا بفرمایید ایده این برنامه و اینکه خود شما اجرای آن را قبول کنید، چگونه مطرح شد؟

زمانی که به عنوان کارشناس در پرس تی وی دعوت می شدم، به این نتیجه رسیدم که در تفسیرهای خبری که چند دقیقه مختصر است نمی توان عقبه راهبردی ـ تاریخی رویدادها را بررسی کرد. پس باید برنامه ای ایجاد می شد که بتوانیم آن مباحث را بیان کنیم به همین منظور برنامه «اینسایت» که به معنای بصیرت و دید ژرف به مسائل است طراحی شد.

یکی از اهدافی که برنامه «اینسایت» به خاطر آن تولید شد جبران ضعفی است که در اغلب رسانه های جهان دیده می شود و آن پرداختن سطحی به مسائل است. بنابراین به دنبال رویکرد نوینی هستیم که فهم عمیقی به مخاطب منتقل شود و در اصل تلاش می کنیم سوالات مهمی که درباره ایران یا جهان تاثیرگذار است از مهمان پرسیده شود.

با این اوصاف این برنامه رویکرد خاصی باید داشته باشد؟

بله، در این برنامه به دنبال ارائه تحلیل دقیق مسائل هستیم که در سایر رسانه ها به آن توجه نمی شود و معمولا به عقبه تاریخی ـ راهبردی رویدادها پرداخته نمی شود؛ اما در برنامه «اینسایت» تلاش می کنیم این دید عمیق را به مخاطب تقدیم کنیم. بنابراین در برنامه «اینسایت» بر مبنای ارائه تحلیل راهبردی ـ تاریخی از حوادث سعی داریم با مهمانی که دارای تجربیاتی ارزشمند و یا  ادراک عمیقی است به گفتگو بنشینیم و هرگز قصد نداریم در این رویکرد نوین، کارشناس یا مسئولی را که دعوت شده به چالش بکشیم.

چگونه به این بصیرت یا همان درک ژرف از مسائل می پردازید؟

نوع برخورد مجری با مهمان برنامه بسیار مهم است؛ چرا که در «اینسایت» مهمان و نیز مجری به عنوان دو انسان در حال صحبت با یکدیگر هستند. ما دنبال بازگویی خبر یا یک مصاحبه عادی با سوالات تکراری نبودیم بلکه در پی انتقال دانش یا فهم عمیق از مهمان به مخاطب و افزایش بصیرت هستیم.

وقتی مجری بر موضوعات مسلط باشد، برای انتقال فهم راهبردی از مهمان به مخاطب می تواند موفق‌تر باشد و این نکته کمتر در رسانه های جهان انجام شده است. به بیان دیگر وقتی مجری علاوه بر اجرا، خودش کارشناس آن عرصه باشد می تواند با مهمانی که آن هم از تجربه کاری یا دانش خاصی برخوردار است از یک مصاحبه ساده به یک گفتگوی علمی رسد که به انتقال مفاهیم دقیق به مخاطب بیانجامد.

آیا برنامه شما به نوعی مشابه برنامه های لَری کینگ (مجری مشهور آمریکایی) است؟

ما سعی داریم در برنامه «اینسایت» نگاه ژرف اندیشانه در تحلیل رویدادها داشته باشیم؛ در حالی که در رسانه های غربی دید سطحی به مسائل ارائه می شود.

لَری کینگ چند دهه در رسانه های آمریکا فعالیت داشت اما اینکه رویکرد وی به یک پدیده تبدیل شد، به تحولات دهه ۱۹۷۰ ایالات متحده باز می گردد؛ در آن سال ها بخاطر اقدامات غیرقانونی ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، موجی در رسانه های آمریکا ایجاد شد که به صورت نرم به انتقاد مودبانه از دولت می پرداختند؛ افرادی مانند لَری کینگ و چارلی رُز  برنامه هایی مثل «۶۰ دقیقه» شبکه سی بی اس را ارائه کردند که مصاحبه های فاقد بررسی عمیق رویدادها را شامل می شد.

معتقدم اینکه عمق را از رسانه سلب کردند یکی از دلایل فروپاشی اجتماعی در کشورهای غربی است چرا که مخاطبان تلویزیون و شبکه های اجتماعی روزانه با محتوای بدی مواجه هستند که سطح فکری شان را از بصیرت و تحلیل علمی دور می کند و در مقابل در «اینسایت» پرس تی وی تلاش می کنیم این بصیرت را به مخاطبان هدیه دهیم.

این بصیرت یا فهم عمیق در تحلیل چه مسائلی به مخاطب یاری می رساند؟

جنگ اوکراین مثال خوبی است؛ این بحران آنچنان که در رسانه های غربی مطرح می شود که یک ماجرای ناگهانی نبوده بلکه یک عقبه تاریخی ـ راهبردی زمینه ساز آن بوده است که رسانه ها به آن توجه نکردند و در نتیجه این سهل انگاری، طبعا غافلگیری هم ایجاد شده است. دقت کنیم که سالها میان دولت مرکزی اوکراین و جمعیت روس تباران آن کشور در منطقه دونباس جنگ داخلی بود که به کشته شدن ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار نفر انجامید که اغلب غیرنظامی هم بودند و چنانچه رسانه های جهان در سال های گذشته به این کشتار اشاره کرده بودند، اکنون این سوال مطرح نمی شد که چرا چنین جنگی شروع شده است.

شما علت این کم توجهی رسانه های جهان را چه عاملی می دانید؟

همه رسانه های غربی در اختیار ابرثروتمندان هستند و آنها هم، هماهنگ با دولت های غربی فعالیت می کنند. یک نمونه آن را در جنگ روسیه و اوکراین می توانید ببینید که همه رسانه های غربی مشابه هم فعالیت می کنند بدون هیچ تفاوتی در رویکرد و تحلیل.

مجموعه غرب هر آنچه را علیه خود بداند، سانسور می کند، ابتدا رسانه های ایران را حذف کردند و اکنون روس ها را و در آینده دیگران را حذف خواهند کرد. یعنی غرب فقط یک جریان تک صدایی را می پسندد.

شما با رد الگوبرداری از غرب، کدام الگو را برای یک رسانه مفید می دانید؟

الگوبرداری از غرب در بخش رسانه هرگز خوب نیست و نباید به آن سمت حرکت کنیم بلکه می توانیم بر اساس فکر و تحلیل خودمان و جایگاهی که در تمدن بشر داریم هدف و راهبرد خود در رسانه را تعریف کنیم و به پیش ببریم. ما شخصیت هایی مانند امام خمینی و رهبر انقلاب داریم که در مدیریت راهبردی جامعه بی نظیر هستند و در بخش رسانه نیز باید به نظرات آنها روی آورد. لذا برنامه «اینسایت» درصدد تحقق کامل این رویکرد است.

یکی از مواردی که در بازگشت به ایران دیدم این بود که بزرگانی مانند امام خمینی و رهبر انقلاب خیلی عمیق با مردم صحبت می کنند و معتقدند که اصل، همانا مردم هستند که در بسیاری از موارد جلوتر از نخبگان هم حرکت می کنند. بنابراین رسانه نباید مردم را دست کم بگیرد.  

در کشورهای غربی این دیدگاه بر رسانه ها تحمیل شده که نگاه ابزاری به مردم داشته باشند و همواره این نکته تبلیغ می شود که مردم فقط به دنبال سرگرمی، تفریح و نشاط هستند و کاری با بصیرت و کشف حقیقت ندارند. در نتیجه تلاش می شود مردم به جای آگاهی از مسائل زندگی خود و دیگر نقاط جهان به سراغ بخش سرگرمی در «رسانه های جریان اصلی» هدایت شوند و صبح و شب برنامه های ورزشی و تفریحی را تماشا کنند.

در مقابل این دیدگاه سطحی نگر غربی که مردم را کم اهمیت می داند، خوب است به اندیشه های امام خمینی توجه کنیم که صداوسیما را دانشگاه خطاب کردند و می دانیم که در دانشگاه به علم و فهم انسان افزوده می شود، پس رسانه هم باید چنین کارکردی داشته باشد نه آنکه روی مسائل پیش پا افتاده تمرکز کند؛ لذا بر پایه این رهنمود است که برنامه «اینسایت» در شبکه پرس تی وی مطرح شد تا به بصیرت مخاطب بیافزاید و تحلیل عمیق از رویدادها را تسهیل کند.