چالش‌های جدید گریبانگیر آلمان بدون «مرکل» شد!
دولت آینده آلمان در حالی فعالیت خود را آغاز می‌کند که با چالش‌هایی در بخش های مختلف از جمله حوزه سیاست خارجی روبرو خواهد بود.
به گزارش منیبان؛ روزنامه "تاگس اشپیگل" طی گزارشی در این رابطه که تارنمای "دویچه وله"نیز آن را منتشر کرده، عنوان کرد: طی ۱۶ سالی که آنگلا مرکل در سمت صدراعظمی آلمان فعالیت کرد و یکی از قدرتمندترین سیاستمداران جهان به شمار می‌رفت، اوضاع جهان دستخوش تغییرات زیادی شده است. در این میان چین به دنبل گسترش اقتدار خود در منطقه هند و اقیانوس آرام است و تنش ها میان غرب با روسیه به دلیل الحاق شبه جزیره کریمه همچنان ادامه دارد.
در گزارش این روزنامه آلمانی آمده است: در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ روابط دو جانبه آسیب دید، اوضاع خاورمیانه همچنان بحرانی است و کشورهای اروپایی مانند فرانسه منتظر ترسیم خطوط کلی سیاست خارجی آلمان به عنوان قدرت برتر اقتصادی اتحادیه اروپا هستند.
یکی از نمایندگان فرانسه در پارلمان اروپا که از معتمدان امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه به شمار می‌رود گفت، پاریس پیش از هر چیز انتظار دارد که تشکیل دولت ائتلافی آلمان هر چه زودتر انجام شود.
در انتخابات روز یکشنبه حزب سوسیال دموکرات بیشترین آراء را به دست آورد و اولاف شولتس، نامزد آن برای جانشینی مرکل اعلام شده که با احزاب سبزها و دموکرات‌های آزاد برای تشکیل دولت وارد گفت‌وگو می‌شود.
فرانسه از ابتدای سال ۲۰۲۲ ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را بر عهده می‌گیرد و پاریس انتظار دارد که تا آن زمان دولت ائتلافی آلمان تشکیل شده باشد.
مکرون بارها خواستار تقویت قدرت دفاعی کشورهای عضو اتحادیه اروپا شده است. دولت آینده آلمان باید در این زمینه مواضع خود را روشن کرده و در عین حال رویکردی اتخاذ کند که به شکاف در میان اعضای پیمان ناتو منجر نشود.
فرانسه از دولت آینده آلمان انتظار دارد در سیاست خارجی و دفاعی خود منافع کشورهای عضو اتحادیه اروپا را در نظر بگیرد. پاریس از جمله خواستار تولید مشترک یک جنگنده اروپایی است که می‌تواند به معنای توقف تولید مستقل هواپیماهای جنگی در کشورهایی مانند آلمان و فرانسه باشد.
حزب سوسیال دموکرات در ماه ژوئن امسال و در بحث‌های مربوط به بودجه آلمان برای آزادسازی هزینه‌های این پروژه شرط‌هایی تعیین کرد.
چالش مهاجران از بلاروس
گزارش روزنامه "تاگس اشپیگل می افزاید: طی هفته‌های گذشته ورود غیرقانونی مهاجران از مرزهای بلاروس به کشورهای عضو اتحادیه اروپا به شدت افزایش یافته و تعداد زیادی از آنها از طریق لهستان وارد آلمان شده‌اند.
حدود سه ماه پیش اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را علیه الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس اعمال کرد.
دولت لوکاشنکو نیز در اقدامی تلافی‌جویانه ، مرزهای خود با کشورهای لیتوانی، لهستان و لتونی را باز گذاشت تا مهاجرانی که اغلب از افغانستان، سوریه و عراق هستند بتوانند وارد اتحادیه اروپا شوند.
چنانچه افزایش ورود غیرقاونی پناهجویان از این مسیر تازه ادامه یابد، دولت آینده آلمان باید درباره سختگیری در مرزهای اتحادیه اروپا و چگونگی تقسیم احتمالی پناهجویان میان کشورهای عضو اتحادیه تصمیم‌گیری کند.
آلمان با برخی کشورهای اروپایی نظیر لهستان به خاطر آنچه نقض حاکمیت قانون عنوان می‌شود اختلاف دارد. کمیسیون اتحادیه اروپا به تازگی در واکنش به تصمیم‌های دولت لهستان که دخالت در استقلال قوه قضائیه ارزیابی می‌شود خواستار مجازات و جریمه کردن این کشور شد.
آنگلا مرکل از سیاست‌های معتدل‌تری در قبال لهستان پشتیبانی می‌کند و در سفر اخیر خود به ورشو خواستار حل مشکلات از طریق گفت‌وگو شد و از تصمیم کمیسیون اروپا برای شکایت از دولت لهستان به طور ضمنی انتقاد کرد.
حزب سبزها که به احتمال زیاد در دولت ائتلافی آینده آلمان حضور دارد، با انتقاد از نرمش مرکل در برابر ورشو خواستار برخورد قاطع با کشورهای عضو اتحادیه است که به نقض حکومت قانون متهم می‌شوند.
بر این اساس نحوه تعامل با این گونه کشورها که بلغارستان و مجارستان هم در زمره آنها به شمار می‌روند، می‌تواند یکی از چالش‌های سیاست خارجی دولت آینده آلمان باشد.
بهبود روابط با آمریکا
در چهار سالی که ترامپ در کاخ سفید حضور داشت، روابط برلین و واشنگتن لطمه زیادی خورد و با چالش‌های زیادی روبرو شد. جو بایدن تلاش می‌کند مناسبات آسیب دیده دو کشور را ترمیم کند اما از آلمان انتظارات مشخصی هم دارد.
آمریکا در سال‌های گذشته بارها از آلمان به خاطر عدم افزایش بودجه دفاعی انتقاد کرده است. دولت بایدن علاوه بر این از آلمان می‌خواهد در رهبری اتحادیه اروپا مسئولیت بیشتری بر عهده بگیرد.
کشورهای عضو ناتو متعهد شده‌اند، دست‌کم دو درصد تولید ناخالص داخلی را صرف تقویت بنیه دفاعی خود کنند. بودجه دفاعی آلمان همواره کمتر از این میزان بوده و واشنگتن برای افزایش آن به برلین فشار می‌آورد.
با توجه به ترکیب احتمالی دولت آینده آلمان به نظر نمی‌رسد آمادگی برای برآورده کردن این درخواست با استقبال زیادی، به خصوص از طرف حزب سبزها روبرو شود.
سیاست آمریکا برای کاهش یا خروج کامل نیروهایش از برخی مناطق به احتمال زیاد دولت آینده آلمان را وامی‌دارد در زمینه تقویت بنیه دفاعی خود اقدام کند و این مسئله ممکن است در بین احزاب ائتلافی مشکل‌آفرین شود.
افغانستان
آمریکا ترجیح می‌دهد نیروی خود را بیشتر صرف مهار قدرت روزافزون چین کند. خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان که خروج اجباری نیروهای ناتو از جمله نظامیان آلمانی را به دنبال داشت، کشورهای قدرتمند اتحادیه اروپا نظیر فرانسه و آلمان را بیش از پیش متقاعد کرد که سیاست دفاعی مستقلی از واشنگتن اتخاذ کنند.
این که دولت آینده آلمان با این مسئله چگونه برخورد می‌کند هنوز مشخص نیست. رئیس جمهوری آلمان ۲۴ سپتامبر در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک بر اراده آلمان برای شکل دادن به سیاست خارجی تاکید کرد و گفت حتی پس از شکست ماموریت افغانستان "کنار کشیدن از جهان" برای این کشور گزینه‌ای نیست.
فرانک والتر اشتاین‌مایر سقوط کابل را یک نقطه عطف و "سرخوردگی ژئوپولتیک" خواند و خاطر نشان کرد درسی که از این رویداد باید گرفت این است که سیاست خارجی باید "صادقانه‌تر، هوشمندانه‌تر و در عین حال قدرتمندتر" باشد.
چالش چین و روسیه
جو بایدن بارها ابراز امیدواری کرده که آلمان برای تدوین استراتژی مشترک کشورهای غربی در مقابله با چین و روسیه نقش فعال‌تری بازی کند.
با این همه اتحادیه اروپا در آستانه ورود بایدن به کاخ سفید و زمانی که ریاست دوره‌ای شورای اروپا را آلمان بر عهده داشت با چین قراردادی در زمینه سرمایه‌گذاری امضاء کرد.
انتظارات آمریکا از آلمان درباره نقش‌آفرینی در مقابله با چین و روسیه احتمالا در دولت آینده برلین نیز برآورده نمی‌شود؛ آلمان بسیار بیشتر از ایالات متحده به روابط اقتصادی با چین وابسته است و از نظر جغرافیایی در فاصله نزدیک‌تری به روسیه قرار دارد.
روزنامه آلمانی "تاگس اشپیگل" در ادامه برنامه هسته ای ایران و هماهنگی های آتی برلین با آمریکا در این زمینه را از جمله دیگر چالش های پیش رو دولت جدید آلمان برشمرد.
در ادامه این گزارش روزنامه "تاگس اشپیگل" عنوان شد: دولت ترامپ اردیبهشت ۱۳۹۷ از توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران خارج شد و تحریم‌های تعلیق شده علیه تهران را دوباره اعمال کرد.
سه کشور اروپایی طرف توافق (بریتانیا، فرانسه و آلمان) گرچه در سطح وسیعی با آمریکا هماهنگ اقدام کردند ولی چندان از این اقدام ترامپ خشنود نبودند.
جو بایدن از دوران مبارزات انتخاباتی ایالات متحده بازگشت به توافق هسته‌ای تحت شرایطی را یکی از برنامه‌های خود اعلام کرد. از این نظر دولت مرکل با دولت جدید آمریکا هماهنگی بیشتر داشت و گمان می‌رود این وضعیت در دولت ائتلافی آینده نیز تفاوت قابل ملاحظه‌ای نکند.
آمریکا در سال‌های اخیر خود را کمتر درگیر تحولات کشورهایی نظیر سوریه، عراق و افغانستان می‌کند اما وضعیت این کشورها، به خصوص از نظر موج پناهجویان از آنها به اروپا برای هر دولتی که در آلمان بر سر کار بیاید همچنان یک چالش جدی خواهد بود.
برخی کارشناسان بر این باورند که سیاست آلمان در زمینه صادرات تجهیزات جنگی به کشورهای منطقه در دولت آینده تغییر خواهد کرد.
بنابر ارزیابی موسسه علوم و سیاست برلین، در فاصله سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ کشورهای عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی، الجزایر و مصر خریدار حدود یک سوم کل تجهیزات جنگی صادراتی آلمان به ارزش شش میلیارد و ۱۰۰ میلیون یورو بوده‌اند.
اشتفان رول، کارشناس این موسسه معتقد است پس از انتخابات بوندس‌تاگ سیاست‌های آلمان در زمینه صادرات تجهیزات جنگی با تغییراتی همراه خواهد بود.
وی می‌گوید: این تغییرات ۱۸۰ درجه‌ای نخواهد بود اما در دولت آینده تجهیزات جنگی کمتری به کشورهای حوزه خلیج فارس و شمال آفریقا صادر خواهد شد.
آنگلا مرکل در دوران طولانی فعالیت خود به عنوان صدراعظم همواره مدافع راه‌حل تشکیل یک دولت فلسطینی در کنار اسرائیل بود و گمان نمی‌رود سیاست آلمان در دولت بعدی در این زمینه تغییری کند.
