مقبرۀ ۱۵۰۰ ساله‌ای که زیر میدان اصلی شهر کشف شد
باستان‌شناسان مکزیکی در زیر میدان اصلی شهر «سان خوان ایکسکاکیکستا» مقبره‌ای ۱۵۰۰ ساله را به همراه تعداد زیادی پیکش‌های تدفینی کشف کرده‌اند.
وزارت فرهنگ دولت مکزیک، از طریق متخصصان مؤسسه ملی مردم‌شناسی و تاریخ (INAH)، در حال انجام کاوشی در یک مقبره از فرهنگ Mixtec-Zapotec است؛ مقبره‌ای که برای بیش از ۱۵۰۰ سال دست نخورده باقی مانده است. کاوش این مقبره اسراری از آیین‌های یک فرقۀ باستانی را آشکار می‌کند که احتمالاً توسط گروهی از جنگجو-تاجران اجرا می‌شد.
برای قرن‌ها، این مقبره در زیر یکی از خیابان‌های میدان اصلی شهر San Juan Ixcaquixtla پنهان بود تا اینکه هنگام انجام کار شهرسازی، گروهی از کارشناسان شهرداری آن را پیدا کردند و موضوع را به مسئولان میراث فرهنگی اطلاع دادند. باستان‌شناسان نیز کار کاوش را از هفتۀ آخر سپتامبر ۲۰۲۳ آغاز کردند.
گروه متخصصان توسط باستان‌شناس آلبرتو دیز باروسو هدایت می‌شود. او می‌گوید این شهر واقع بر روی تپه‌ای مشرف به دره، در حقیقت بر روی یک سایت باستان‌شناسی چشمگیر ساخته شده است.
تاکنون دو اتاقک 4 در 2 متری به عنوان بخشی از یک مجموعه بزرگتر تدفینی در این محل شناسایی شده‌اند. آنها حاوی سه گور با بقایای اسکلتی حداقل 20 نفر بودند.
از جمله یافته‌های دیگر، پیشکش‌هایی تدفینی مانند 150 ظرف سرامیکی، یک استخوان حکاکی شدۀ انسان، یک تبر و سه یوغ از سنت میان‌آمریکایی هستند.
در این رابطه آلبرتو دیز باروسو اشاره کرد که با قضاوت بر اساس شکل و تزئینات ظروف سرامیکی، بافت خاکسپاری مربوط به دوره کلاسیک میان‌آمریکایی (100-650 پس از میلاد) است. او تأکید کرد که «مقبره‌های یافت شده بخشی از یک سنت تدفینی است که در آن اتاقک‌هایی برای قرار دادن چندین جسد در نظر گرفته می‌شد؛ افرادی که احتمالا از تبار جنگجو-تاجران بوده‌اند». او همچنین این احتمال را مطرح کرد که این تدفین با آیین‌های پرستش نیاکان مربوط بوده باشد.
