اگر متوفی شفاهی وصیت کند، کافی است؟

به گزارش منیبان؛ با توجه به مواد مختلف قانون امور حسبی در می‌یابیم که وصیتنامه باید به‌صورت کتبی نوشته شود. به شیوه وصیتنامه رسمی، وصیتنامه سری یا وصیتنامه خودنوشت تنظیم گردد. با این حال در مواردی ممکن است وصیت کردن توسط متوفی به شیوه لفظی و زبانی صورت گرفته باشد. به این وصیت، وصیت شفاهی یا وصیتنامه شفاهی گفته می‌شود.

وصیت شفاهی یا لفظی چیست؟

یکی از انواع وصیت کردن که در عمل ممکن است به کرات مورد استفاده اشخاص قرار گیرد، وصیتی تحت عنوان «وصیت شفاهی» است. به آن وصیت کردن زبانی یا لفظی نیز گفته می‌شود.

به عنوان مثال پدر در جمع اعضای خانواده خود برای بعد از فوت خودش وصیتی کرده باشد. در آن وصیتنامه خانه، زمین یا ملکی از خود را به نفع یک یا چند نفر از فرزندانش وصیت می‌کند و در این خصوص وصیت‌نامه‌ای نمی‌نویسد.

اعتبار وصیتنامه

در قانون امور حسبی گاهی به علت شرایط خاصی که ممکن است اتفاق بیفتد، انجام وصیت به‌صورت شفاهی پیش‌بینی شده است. بر اساس ماده ۲۸۳ قانون مذکور، در موارد فوق‌العاده از قبیل جنگ یا خطر مرگ فوری و امراض مسری و مسافرت در دریا ممکن است وصیت به صورت شفاهی انجام شود. به این سبب که موصی ‌نمی‌‌تواند به یکی از راه‌های مذکور در قانون (رسمی، سری و خودنوشت) وصیت کند.

دراین‌صورت، وصیت‌کننده یا موصی باید در حضور دو نفر گواه یا شاهد وصیت خود را به‌صورت شفاهی اظهار دارد. یکی از آن دو گواه، اظهارات شفاهی یا وصیت وی را با تعیین روز و ماه و سال و محل وقوع وصیت می‌نویسد. در این شرایط موصی و گواه باید آن را امضا کنند.

علاوه بر این، امکان وصیت شفاهی در ماده ۲۸۴ و ۲۸۶ این قانون برای افراد نظامی نیز مورد پیش‌بینی قرار گرفته است. بر اساس آن، افراد و افسران نظامی و کسانی که در ارتش مشغول به کارند، می‌‌توانند نزد یک نفر افسر یا هم‌ردیف او با حضور دو گواه وصیت ‌خود را شفاهی اظهار کنند؛ اگر جنگ شده باشد یا مامور عملیات جنگی بوده یا در محلی زندانی یا ‌محصور باشند که مراوده‌ای با خارج نباشد.

اعتبار وصیتنامه شفاهی

بنابراین بر اساس قانون وصیت شفاهی فقط در دو حالتی که ذکر شده است معتبر خواهد بود.

اگر شرایط مذکور وجود نداشته باشد، افراد باید وصیت خود را طبق یکی از حالات پیش‌بینی‌شده در این قانون و به صورت کتبی تنظیم کنند.

به همین دلیل است که بر اساس ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی هر وصیتی که به ترتیب مذکور در این قانون واقع نشده باشد، در مراجع رسمی مانند دادگاه قابل پذیرش نیست.

اعتبار وصیتنامه شفاهی در دادگاه

بر اساس قانون امور حسبی، وصیتنامه باید طبق احکام و قواعد قانونی نگارش شود. همچنین به صورت وصیت رسمی، وصیت سری و وصیت خود نوشت تنظیم شود. در غیراین‌صورت در مراجع رسمی معتبر نبوده و قابل پذیرش نیست.

البته به موجب ماده ۲۹۴ همین قانون، اگر اشخاص ذی‌نفع در ارث متوفی، وصیت شفاهی یا لفظی متوفی را قبول و به صحیح بودن آن اقرار کرده باشند، وصیت شفاهی متوفی نیز صحیح و مورد قبول خواهد بود.