رحیمی جهان آبادی: وزیر خارجه تصمیم‌ گیر نهایی در سیاست خارجی نیست‌

جلیل رحیمی جهان‌ آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با خبرنگار سیاسی مُنیبان ضمن ارزیابی عملکرد دولت سیزدهم به ویژه در بحث مذاکرات برجامی گفت: عملکرد وزارت امور خارجه در 3 بخش قابل تحلیل است، اولین مورد بهبود روابط با همسایگان و تنش‌زدایی که به نظر می‌رسد در این زمینه موفق عمل کرده و کارنامه قابل دفاعی دارد. در حوزه اصلاحات ساختاری در وزارت امور خارجه که معاونت اقتصادی فعال شده می‌توان نمره بینابینی داد اما هنوز موفقیت چشمگیری نداشته است. اما در حوزه برجام عملکرد وزارت امور خارجه و تیم ماذکره کننده ضعیف بوده چرا که نتوانسته به توافقی دست پیدا کند. البته درباره مذاکرات وزارت امور خارجه به تنهایی مقصر نیست چراکه وقتی درباره پیچیده‌ای مانند پرونده هسته‌ای صحبت می‌کنیم مسائل فنی، سیاسی و امنیتی مطرح است لذا درباره مذاکرات فقط مسائل دیپلماسی مطرح نیست که وزارت امور خارجه حل کند.

او افزود: ممکن است موضوعی وجود داشته باشد که وزارت امور خارجه بتواند آن را حل کند اما دستگاه‌های امنیتی و نظامی نتوانند با آن همراهی کنند و یا بخش اقتصادی نتواند آن مسئله را حل کند. در مجموع وزارت امور خارجه به عنوان نهاد هماهنگ‌ کننده در بحث برجام و مذاکرات نمره قابل قبولی ندارد چرا که می‌توانست تیم قدرتمندتر و با تجربه‌تری بچیند و حاصل بهتری از مذاکرات کسب کند. 

رحیمی جهان‌آبادی درباره اینکه حتی صحبت کردن وزیر امور خارجه به زبان انگلیسی مورد انتقاد بسیاری قرار گرفته، تصریح کرد: آموزش زبان و زبان‌دانی برای یک دیپلمات ابزار کار است اما در بسیاری از کشورهای دنیا به این ترتیب نیست که وزیر توانایی گفتگو با زبان‌های زنده دنیا را داشته باشد، فهم و درک از روابط بین‌الملل، منافع و امنیت و درک خط قرمزها اهمیت دارد. امیرعبداللهیان دیپلمات با سابقه و با پیشینه است که در حوزه‌های مختلف کار کرده و تجربه لازم را در عرصه‌های مختلف داشته است و درون سیستم وزارت امور خارجه رشد کرده لذا او نیروی ضعیفی محسوب نمی‌شود. 

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در جمهوری اسلامی ایران وزیر امور خارجه تصمیم‌گیر نهایی سیاست خارجی نیست. اگر بسیاری از امور به ظریف، امیرعبداللهیان و صالحی و هر فرد دیگری واگذار شود بسیاری از این گره‌ها را به شیوه دیگری می‌توانند باز کنند. حتی دیپلمات‌های ما در خارج از کشور در رده دیپلمات‌های شاخص منطقه محسوب می‌شوند. منتها به عبارتی اسلام دست و پای آنها را بسته و نقش موثری در تصمیم‌گیری ندارند. معمولاً شورای عالی امنیت ملی، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس و نهادهای امنیتی جمع‌ بندی نهایی را انجام می‌دهند که در نهایت چه سیاستی را در خارج از کشور دنبال کنیم. باور بنده بر این است که انداختن همه تقصیرها بر گردن دیپلمات‌ها و وزرای امور خارجه بی‌انصافی است.

رحیمی جهان‌آبادی درباره اینکه بهتر نبود دولت سیزدهم در مذاکرات برجامی از تجربیات ظریف و دولت قبل استفاده می‌کرد، خاطرنشان کرد: در بحث مذاکرات برجام این بهتر بود که تیم تلفیقی از ظریف، عراقچی، مجموعه دولت جدید و حتی دیپلمات‌های سابق تشکیل می‌دادند. نگاه ما به مسائل و مشکلات ملی باید ملی باشد نه جناحی اما متاسفانه هر بار وزیر امور خارجه به مجلس مراجعه می‌کرد یکی از سوالات از او این بود که آیا درست است کارشناسان تیم مذاکره‌کننده قبلی، هنوز حضور دارند؟ یعنی آنچنان فشاری به وزیر امور خارجه می‌آوردند که حاضر نبودند در حد کارشناس هم از تیم قبلی در جریان مذاکرات حضور داشته باشند. 

او در پایان یادآور شد: متاسفانه در مجلس، نهادهای مختلف و کشور افراط‌گرایی فراوان داریم و اینها اجازه نمی‌دهند که از تجربیات دیپلمات‌های سابق استفاده شود. به نظر بنده اگر ظریف، عراقچی و امیرعبداللهیان در کنار هم قرار بگیرند بهتر می‌توانند مشکلات ملی را حل کنند. لذا باید از ظرفیت‌ها استفاده کرد. تاریخ آمریکا به عنوان یک ابرقدرت نشان می‌دهد حتی از مهاجرانی که از آمریکا رفتند در بالاترین پست‌های امنیتی و نظامی استفاده می‌کنند اما ما در داخل کشور عده‌ای تیغ در دست دارند و هر روز عده‌ای را به خودی و غیر خودی تقسیم کرده و از گردونه خارج می‌کنند. به نظر می‌رسد اگر همین روال را تا آخر ادامه دهند کسی در کشور باقی نماند که بخواهد مشورت بدهد.