مسیر صعود تیم ملی به جام جهانی/سریع‌ترین و جنجالی‌ترین صعود تاریخ!

به گزارش منیبان؛ در سال 1400 تیم ملی فوتبال ایران برای ششمین بار به جام جهانی فوتبال صعود کرد. این سومین صعود پیاپی تیم ملی ایران به جام جهانی است که می‌توان آن را ساده‌ترین راهیابی هم نامید. پیش از این تیم ملی ایران فقط در رقابت‌های انتخابی جام‌های جهانی ۲۰۰۶ و ۲۰۱۸ به بازی‌ پایانی خود به چشم دیدارهای تشریفاتی نگاه کرده بودند.

راهیابی تیم ملی ایران به جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در حالی رقم خورد که تا پایان مرحله رفت دور دوم انتخابی جام جهانی، امید برای صعود به مرحله نهایی رقابت‌های انتخابی این مسابقات هم کمرنگ شده بود.

در ادامه ، مسیر ناهمواری را بررسی می‌کنیم که تیم ملی ایران برای رسیدن به قطر طی کرد.

قرارداد مارک ویلموتس

نهم بهمن ۱۳۹۷ کارلوس کی‌روش سرمربی پیشین تیم ملی ایران، در بازگشت از جام ملت‌های ۲۰۱۹ استرالیا، در فرودگاه بین‌المللی تهران گریست و با بازیکنان تیم ملی خداحافظی کرد. آقای کی‌روش پس از ۸ سال همکاری با تیم ملی ایران، کنار رفت.

اول خرداد ۱۳۹۸ مارک ویلموتس، سرمربی سابق تیم‌های ملی بلژیک و ساحل عاج به عنوان سرمربی ایران انتخاب شد. مهدی تاج، رئیس پیشین فدراسیون فوتبال ایران، از قرارداد سه ساله با ارزش هر سال ۶۰۰ هزار دلار برای این مربی خبر داد. 7ماه بعد یعنی در آذر ۱۳۹۸ خبرگزاری تسنیم از پایان قطعی همکاری مارک ویلموتس با تیم ملی ایران خبر داد. ویلموتس در طول دوران کوتاه مربیگری‌اش در تیم ملی ایران در دیدارهای رسمی و دوستانه سه برد مقابل سوریه، هنگ کنگ و کامبوج و یک تساوی مقابل کره جنوبی بدست آورد و دو بار هم برابر بحرین و عراق بازنده شد.

این دو شکست ایران را در رده سوم جدول پنج تیمی انتخابی جام جهانی در مرحله پیش مقدماتی قرار داد؛ در آستانه حذف زودهنگام. از طرف دیگر مهدی تاج رئیس فدراسیون فوتبال ایران هشتم دی ۱۳۹۸ استعفا کرد.

قرارداد دراگان اسکوچیچ؛ پر از ابهام و انتقاد

هفدهم بهمن ۱۳۹۸ دراگان اسکوچیچ به عنوان سرمربی جدید تیم ملی فوتبال ایران انتخاب شد. اغلب رسانه ها انتخاب اسکوچیچ را "عجیب"، "سوال‌برانگیز" و او را مربی "فاقد کارنامه" می دانستند اما فدراسیون فوتبال، در بیانیه خود، سرمربی جدید و کروات فوتبال ایران را نتیجه هم‌اندیشی و تصمیم کمیته فنی فدراسیون فوتبال با حیدر بهاروند، سرپرست موقت وقت این فدراسیون دانست.

برخی از رسانه‌های ایران، به سوابق و کارنامه دراگان اسکوچیچ به امتیاز منفی این مربی برای حضور در تیم ملی اشاره کردند. او از سال ۱۳۹۲ که به عنوان سرمربی ملوان به ایران آمد، هیچ بازار کاری در خارج از فوتبال ایران نداشت. مربیگری در تیم‌های ملوان، فولاد خوزستان، خونه به خونه بابل و صنعت نفت سوابق او تا پیش از رسیدن به نیمکت تیم ملی ایران بود.

کرونا به نفع تیم ملی کار کرد

تا قبل از دوران کرونا، قرار بود بازی‌های پایانی مرحله مقدماتی انتخابی جام جهانی در آسیا، طی روزهای چهارم تا دوازدهم فروردین و سپس روزهای دوازدهم تا بیست و دوم خرداد ۱۳۹۹ برگزار شود. اما کنفدراسیون فوتبال آسیا، ۱۹ اسفند ۱۳۹۸ برگزاری این مسابقات را به تعویق انداخت.این کنفدراسیون، در دو مقطع زمانی دیگر یعنی اردیبهشت و شهریور سال ۱۳۹۹ از به تعویق افتادن مسابقات انتخابی جام جهانی خبر داد.

تیم ملی فوتبال ایران تحت هدایت مارک ویلموتس، ۲۳ مهر و ۲۳ آبان سال ۱۳۹۸ به ترتیب مقابل تیم‌های ملی بحرین و عراق شکست خورده بود. فدراسیون فوتبال ایران با سرپرست اداره می‌شد و نحوه انتخاب سرمربی جدید تیم ملی، نه بازیکنان و نه هواداران را راضی نمی‌کرد.

همه‌گیری کرونا، باعث وقفه‌ای ۱۴ ماهه در مرحله دوم رقابت‌های انتخابی جام جهانی فوتبال در آسیا شد. این توقف، به کادرفنی تیم ملی ایران کمک کرد با سه دیدار دوستانه مقابل ازبکستان، بوسنی و سوریه، به بازیکنان ایران نزدیک ‌تر شود.

دشواری صعود از مرحله نخست

کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم گرفت مرحله دوم انتخابی جام جهانی را به صورت متمرکز در منامه و به میزبانی بحرین برگزار کند. فدراسیون فوتبال ایران، با توجه به تعداد بازی‌های باقی‌مانده ایران که باید به میزبانی ورزشگاه آزادی برگزار می‌شد، به این رای اعتراض کرد.

طبق برنامه پیشین این مسابقات، تا قبل از همه‌‌گیری کرونا، ایران باید مقابل تیم‌های ملی هنگ کنگ، بحرین و عراق در خانه بازی می‌کرد و فقط برای دیدار با کامبوج از کشور خارج می‌شد. در حالی که بحرین، فقط دو بازی مقابل تیم‌های کامبوج و هنگ‌کنگ را باید در خانه برگزار می‌کرد.در نهایت حکم کنفدراسیون فوتبال آسیا تغییر نکرد. اردیبهشت سال ۱۴۰۰ شهاب‌ الدین عزیزی خادم، رئیس فدراسیون فوتبال ایران این تصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا را نتیجه "کارشکنی مدیران ایران" در کنفدراسیون آسیا دانست. به نظر می‌رسید اشاره عزیزی خادم به مهدی تاج، نایب رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا باشد.شرایط سخت بود و تیم ملی ایران از چهار بازی باقی‌مانده خود در مسابقات، به چهار پیروزی نیاز داشت.

ایران سیزدهم خرداد، با نتیجه ۳ بر یک هنگ کنگ را شکست داد و هفدهم خرداد ۳ بر صفر بحرین را مغلوب کرد. در بازی سوم با نتیجه ۱۰ بر صفر کامبوج را از پیش روی برداشت و در بازی سرنوشت‌ساز پایانی، یک بر صفر عراق را مغلوب کرد و به عنوان تیم نخست به مرحله پایانی راه یافت.

نتایج ایران، با توجه به قرار داشتن در رده سوم جدول تا پایان دور رفت مسابقات، دوری یک سال و نیمه از مسابقات و بازی‌های تدارکاتی و اردوهای آماده‌سازی محدود، شبیه به "معجزه" می‌‌نموند.

گروه ساده ایران، هدیه ناخواسته به تیم ملی

۲۸ خرداد ۱۴۰۰ کنفدراسیون فوتبال آسیا، رتبه‌بندی خود از تیم‌هایی که به مرحله نهایی انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر راه یافته بودند را اعلام کرد. براساس این سیدبندی، تیم‌های ملی ایران و ژاپن در سید اول، تیم‌های استرالیا و کره جنوبی در سید دوم، تیم‌های ملی عربستان و امارات در سید سوم، تیم‌های ملی عراق و چین در سید چهارم، تیم‌های ملی عمان و سوریه در سید پنجم و تیم‌های ملی ویتنام و لبنان در سید ششم قرار گرفتند.کنفدراسیون فوتبال آسیا سیدبندی خود را براساس امتیازات تیم‌های ملی و جایگاه آن‌ها در رنکینگ فیفا انجام داد.

دهم تیر ۱۴۰۰ ایران در ساده‌ترین گروه ممکن با تیم‌های ملی کره جنوبی، امارات، عراق، سوریه و لبنان قرار گرفت. این گروه در قیاس با گروه B مسابقات، که از تیم‌های ژاپن، استرالیا، عربستان، عمان، چین و ویتنام شکل گرفت، به مراتب برای ایران مناسب‌تر بود.

مرحله نهایی مسابقات مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر

ایران یک - سوریه صفر / ۱۱ شهریور ۱۴۰۰

تیم ملی فوتبال ایران در تاریخ ۲ سپتامبر ۲۰۲۱ (۱۱ شهریور ۱۴۰۰) و در ورزشگاه آزادی به مصاف سوریه رفت. در این دیدار علیرضا جهانبخش تک گل تیم ملی فوتبال کشورمان را در دقیقه ۵۶ بازی به ثمر رساند.

عراق صفر -  ایران ۳ / ۱۶ شهریور ۱۴۰

تیم ملی فوتبال کشورمان در دومین دیدار مرحله گروهی به مصاف تیم ملی فوتبال عراق رفت. در این دیدار علیرضا جهانبخش، مهدی طارمی و علی قلی زاده گل های تیم ملی فوتبال کشورمان را به ثمر رساندند.

امارات صفر _ ایران یک / ۱۵ مهر ۱۴۰۰

شاگردان اسکوچیچ در سومین دیدار خود در چارچوب دیدار‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به مصاف تیم ملی امارات رفتند. در این دیدار مهدی طارمی تک گل تیم ملی فوتبال کشورمان را وارد دروازه اماراتی‌ها کرد و ناجی تیم ملی ایران شد.

ایران یک - کره جنوبی یک / ۲۰ مهر ۱۴۰۰

در چارچوب رقابت‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، تیم ملی فوتبال ایران در چهارمین دیدار خود در تاریخ (۱۲ اکتبر ۲۰۲۱) میزبان کره جنوبی بود. در این دیدار سون هیونگ مین گل اول تیم فوتبال کره را وارد دروازه تیم ملی ایران کرد، اما علیرضا جهانبخش در دقیقه ۷۶ گل تساوی تیم ملی ایران را وارد دروازه تیم ملی کره جنوبی کرد.

لبنان یک _ ایران ۲ / ۲۰ آبان ۱۴۰۰

تیم ملی فوتبال ایران در پنجمین دیدار خود در مرحله گروهی و نهایی مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به مصاف لبنان رفت. در این دیدار ایران با گل‌های سردار آزمون و احمد نورالدین در دقایق پایانی،  توانست ۳ امتیاز را کسب کند، اما نباید از بازی خوب وحید امیری در این دیدار غافل شویم.

سوریه صفر -  ایران ۳ / ۲۵ آبان ۱۴۰۰

شاگردان اسکوچیچ در ششمین بازی خود در مرحله گروهی  مسابقات مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به مصاف تیم ملی فوتبال سوریه رفتند. در این دیدار سردار آزمون، احسان حاج صفی و علی قلی زاده گل‌های تیم ملی فوتبال ایران را به ثمر رساندند.

ایران یک _ عراق صفر/ ۷ بهمن ۱۴۰۰

در این دیدار تیم ملی فوتبال کشورمان در ورزشگاه آزادی میزبان عراق بود. مهدی طارمی با تک گلی که در این دیدار به ثمر رساند، باعث صعود تیم ملی ایران به مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ قطر شد.

تیم ستاره‌ها یا تیم ستاره‌ محور؟

تیم ملی در مسیر صعود به جام جهانی با جنجال هایی هم روبه رو شد. تیم ملی فوتبال ایران در مرحله دوم رقابت‌های انتخابی جام جهانی عملکردی فوقٰ‌العاده، تاریخی و مثال‌زدنی داشت. برخی از منتقدان نتایج به دست آمده تیم ملی را محصول درخشش بازیکنان و ستاره‌های تیم ملی دانستند.

سردار آزمون و مهدی طارمی، زوج خط حمله تیم ملی ایران در تمام دیدارهای ایران از خرداد سال ۱۴۰۰ تا پیش از دیدار بازگشت مقابل عراق در تهران، در مجموع ۸ بار دروازه حریفان را باز کرده بودند. درخشش متفاوت علیرضا جهانبخش، علی قلی‌زاده و احمد نورالهی در ترکیب تیم ملی و دست باز سرمربی برای بازی دادن به بازیکنان آماده مانند کریم انصاری‌فرد، فرضیه بدون تاکتیک بودن و با بازیکن پیروز شدن را شدت می‌بخشید.

با این حال، بازی ایران و کره جنوبی در تهران و زیر فشار قراردادن یکی از پرستاره‌ترین تیم‌های فوتبال آسیا در نیمه دوم، ابزاری برای حامیان اسکوچیچ و مدافعان او بود که مدعی شوند تیم ملی بدون برنامه‌های فنی، قادر به چنین نمایشی مقابل حریفانش نبوده است.

۲۷ مهر، پس از تساوی ایران مقابل کره‌ جنوبی در ورزشگاه آزادی، دراگان اسکوچیچ در مصاحبه با یکی از رسانه‌های کرواسی، از "تاکتیک پذیر نبودن" بازیکنان ایرانی گفت.

سرمربی تیم ملی ایران گفته بود بازیکنان فوتبال ایران به لحاظ تکنیکی و قدرت بدنی، از بازیکنان فوتبال آسیا و حتی کرواسی بهتر هستند، اما در زمینه تاکتیکی، نیاز به برنامه‌های بلند مدت برای درک موضوع دارند.

یک روز بعد مهدی طارمی مهاجم تیم ملی ایران و باشگاه پورتو در توییتر نوشت: "باید عرض کنم که بازیکنان ایرانی علاوه بر تکنیک فردی و جنگندگی و‌ ... از لحاظ دانش فوتبال و تاکتیک خیلی درک بالایی دارند، ولی متأسفانه مشکلات جایی دیگر است."

رسانه‌های ایران، توییت مهاجم اول تیم ملی ایران را واکنشی به اظهارات سرمربی تیم ملی دانستند.

پانزدهم آبان، فدراسیون فوتبال اسامی بازیکنان دعوت شده به اردوی تیم ملی برای دو بازی مقابل لبنان و سوریه را اعلام کرد. دراگان اسکوچیچ برای این دو بازی از مهدی طارمی دعوت نکرده بود.

رسانه ها دلیل دعوت نشدن مهدی طارمی به اردوی تیم ملی را موضوعی فراتر از توییت این بازیکن دانستند. این روزنامه در گزارش خود نوشت که دراگان اسکوچیچ، وحید هاشمیان و کریم باقری پس از توییت مهدی طارمی، تلاش کرده بودند با این بازیکن تماس بگیرند، اما او پاسخ سرمربی و دو کمک مربی تیم ملی را نداده است.

دراگان اسکوچیچ، پس از دیدار ایران و سوریه، با مهدی طارمی صحبت کرد و در برنامه زنده تلویزیونی فوتبال برتر به او خبر از دعوتش به اردوی تیم ملی را داد و طارمی برای  بازی با عراق در ترکیب تیم ملی قرار گرفت.