برجام مصوبه شورای عالی امنیت ملی است نه تصمیم ظریف و روحانی/ برجام به کما رفته و مرگ مغزی نشده است

حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل هسته‌ای، در گفتگو با خبرنگار سیاسی مُنیبان در واکنش به اصرار برایان هوک مبنی بر اعلام مرگ برجام گفت: برایان هوک از جمله افرادی است که به همراه لابی اسرائیل در آمریکا، تمام تلاش‌شان را کردند که توافق برجام حاصل نشود و وقتی هم که این توافق به دست آمد تمام تلاش خود را کردند، تا به نتیجه نرسد. بنابراین طبیعی است این طیف آدم‌ها در آمریکا، همیشه بدنبال مرگ برجام باشند و از مردن آن دم می‌زنند ولی می‌دانند که برجام، همچنان زنده است.

وی افزود: اما در حقیقت برجام در کما است. مثل پیکری است که اگرچه در حالت کما است اما هنوز مرگ مغزی نشده، از دست نرفته و نیاز به احیا دارد. در این میان کسانی که در داخل معتقدند برجام خدمت به امنیت و منافع ملی ایران است و در آمریکا هم آنها که طرفدار برجام هستند معتقدند خدمت به منافع آمریکا است، باید بتوانند آن را احیا کنند. بر اساس برجام ایران نمی‌تواند به بمب هسته‌ای دست پیدا کند، لذا طرف مقابل هم به دنبال احیای برجام است، منتهی دو طرف می‌خواهند حداکثر امتیاز را بگیرند و حداقل امتیاز را بدهند، به همین خاطر فعلاً مذاکرات به نتیجه نمی‌رسد و در حال چانه‌زنی سیاسی هستند.

بهشتی‌پور با اشاره به نظرات مخالفین داخلی برجام تصریح کرد: طرف آمریکایی در شرایطی می‌گوید برجام مرده است، که قبل از این، در داخل کشور بسیاری اعلام می‌کردند بوی تعفن برجام بالا آمده و بعد همان افراد دو مرتبه می‌روند و راجع به برجام مذاکره می‌کنند. بنابراین برجام هنوز نمرده اما در کما است، شرایط خوبی ندارد، حالش خوش نیست و باید احیا شود، لذا طرفین به دنبال این هستند که شاید از طریق گفت‌وگو و مذاکرات، برجام را احیا کنند.

این کارشناس مسائل هسته‌ای در واکنش به اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه مبنی بر ابتکار عمل ایران در مذاکرات و سکوت آمریکا اظهار کرد: به گفته امیرعبداللهیان بعد از پیشنهاد بورل (رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا)، پیشنهادی داده است. بورل اعلام کرده بود که ما یک پیشنهادی را به صورت میانه دادیم. ایران ظاهراً بعد از آن پیشنهاد، خودش پیشنهاد جدیدی را به انریکه مورا (دستیار آقای بورل) داده، او هم آن پیشنهاد را برده با آمریکایی‌ها مطرح کرده اما آمریکایی‌ها هنوز پاسخ دقیقی در مورد قبول یا رد آن نداده‌اند. در هر صورت ایران می‌گوید به دلیل این پیشنهاد اخیر، توپ در زمین آمریکا است و آمریکایی‌ها می‌گویند، توپ در زمین ایران است و اگر مایل است خارج از برجام مذاکره کند، باید راجع به همه موضوعات صحبت کند.

بهشتی‌پور در واکنش به گزارش اخیر سازمان بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه ایران 18 برابر حد مجاز تولید اورانیوم داشته است، اظهار کرد: این 18 برابر هم از آن موضوعات رسانه‌ای است که مرتب تبلیغ و ترویج می‌کنند. حد مجاز که در برجام برای ایران در نظر گرفته شده، 300 کیلوگرم اورانیوم غنی شده به اشکال متفاوت آن است، این مورد در چارچوب برجام توافق شده اما ایران دیگر برجام را اجرا نکرد و طی پنج مرحله در دولت قبل تعهداتش را کم کرد و در دولت جدید هم در حال اجرای قانون مجلس در خصوص برجام است.

وی ادامه داد: بنابراین این 18 برابر شدن تولید اورانیوم توسط ایران زیر نظر آژانس و در چارچوب NPT صورت گرفته، اما دوباره این 18 برابر را برجسته‌سازی خبری می‌کنند. نکته دیگر این است که اگر طرف‌های مقابل به تعهدات خود در برجام پایبند بودند، باید انتظار ‌داشتند که ایران هم تولید اورانیوم را افزایش نمی‌داد اما وقتی آنها به تعهداتشان در برجام عمل نکردند، طبیعتاً ایران هم به سمت افزایش ذخایر اورانیم غنی شده گام برمی‌دارد. در مجموع به دلیل اینکه 18 برابر شدن تولید اورانیوم زیر نظر آژانس انجام می‌شود، خلاف قوانین نیست اما چرا آژانس این مورد را به نحوه دیگری اعلام می‌کند؟ چون آژانس هنوز در چارچوب برجام موضوع را بررسی می‌کند؟ ایران بارها اعلام کرده اگر طرف مقابل تعهداتش را انجام بدهد، ایران هم تعهداتش را انجام خواهد داد.

بهشتی‌پور در خصوص جلسه آینده شورای حکام اظهار کرد: در هر جلسه شورای حکام یکی از دستورکارهای جلسه گزارشی است که مدیرکل آژانس یعنی گروسی درباره ایران مطرح می‌کند و اعضا در مورد آن بحث می‌کنند. در این جلسه شورای حکام دنبال این هستند که یک قطعنامه بر علیه ایران صادر کنند و قطعاً اگر این قطعنامه، صادر شود به نفع ایران نیست  اما امیدوارم دستگاه دیپلماسی ایران اقدامات لازم را انجام بدهد که چنین قطعنامه‌ای صادر نشود. صدور چنین قطعنامه‌هایی در واقع مستندسازی و یکسری پرونده‌سازی علیه ایران است و این پرونده‌سازی‌ها و مستندسازی‌ها به دلیل آن چهره منفی که از ایران در دنیا وجود دارد، برای کشور خوب نیست.

وی درباره تاثیر گزارش اخیر سازمان بین‌المللی انرژی اتمی بر نتیجه جلسه آینده شورای حکام افزود: گزارش اخیر سازمان بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران ناحق است اما در بحث شورای حکام، مسئله حق و ناحق مطرح نیست. بحث این است که 35 کشور عضو شورای حکام باید قانع شوند تا، علیه ما قطعنامه صادر نکنند چرا که وقتی شورای حکام علیه ایران قطعنامه صادر کند، متأسفانه دارای تبعات بین‌المللی برای کشور است لذا تلاش ما باید به این سمت هدایت شود که چنین قطعنامه‌هایی صادر نشود.

وی با اشاره به قطعنامه شورای حکام بر سرنوشت برجام افزود: صدور قطعنامه، در مورد فعالیت‌های ایران و آژانس است نه فعالیت‌های ایران و 1+4 اما این دو به‌شدت با هم مرتبط هستند و دارای تأثیرات متقابل بر یکدیگر هستند به همین دلیل تأثیر صدور قطعنامه وضعیت ایران را در مذاکرات با 1+4 دشوارتر می‌کند. در رابطه با ایران و آژانس این مسئله مطرح است که ایران به دلیل حجم بالای همکاری با آژانس، انتظار دیگری از این سازمان بین‌المللی دارد بنابراین نباید پاسخ همکاری ایران با آژانس، صدور قطعنامه باشد. در حال حاضر ایرانی که نسبت به کشورهای دیگر بیشترین همکاری را با آژانس دارد، عملاً مجازاتش می‌کنند که همین موضوع نیز تأثیر سوء‌ بر مذاکرات ایران با 1+4 یا 1+5 می‌گذارد. بنابراین اگرچه شورای حکام و برجام دو موضوع جدا از هم هستند اما با هم مرتبط هستند. وقتی در شورای حکام علیه ایران پرونده‌سازی می‌کنند، نوعی فضاسازی علیه ایران در 1+4 است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه اشاره کردید کسانی که قبلاً می‌گفتند برجام بوی تعفن می‌دهد، حالا به مذاکره روی آورده‌اند، آیا این افراد می‌توانند برجام را احیا کنند؟ اظهار کرد: درباره علت روی آوردن مخالفین برجام به مذاکرات سه حالت وجود دارد. اولین حالت این است که متقاعد شده‌اند که برجام چیز خوبی بوده، به‌هرحال برجام ضعف‌هایی دارد و همه این را قبول دارند اما منافع‌اش بیش از مضراتش است. یعنی آن‌طوری که آنها به دروغ می‌گفتند برجام ترکمنچای و یک چیز تحمیلی است، در حقیقت یک چنین چیزی نبوده است. دومین حالت این است، کسانی که در حال مذاکره هستند، قانع شده‌اند که در مورد برجام اشتباه فکر می‌کردند یا اینکه علی‌رغم میل باطنی برحسب وظیفه‌ای که قبول کرده‌اند، چون مجری سیاست‌هایی هستند که در سطح کلان در شورای عالی امنیت ملی در مورد آنها تصمیم می‌گیرند، در جهت احیای آن مذاکره می‌کنند. لذا در خصوص برجام این شخص ظریف یا رئیس جمهور نبوده که تصمیم‌گیرنده بوده، جایی به نام شورای عالی امنیت ملی داریم که در عالی‌ترین سطح تصمیم‌سازی می‌شود و آن را اجرا می‌کنند.

بهشتی‌پور افزود: در حال حاضر هم تیم جدیدی با همراهی باقری و افراد دیگر زحمت مذاکرات را می‌کشند، این افراد یا قانع شده‌اند که پیش از این اشتباه کرده‌اند یا اینکه برحسب وظیفه چون در نهاد بالادستی تصویب کردند که مذاکره و گفت‌وگو شود، انجام وظیفه می‌کنند و با اینکه خودشان انتقاداتی هم داشتند اما گفته‌اند این خیرالموجودین است و آن چیزی که خیرالموجودین است را انجام می‌دهیم.

این کارشناس مسائل هسته‌ای با تاکید بر اینکه برجام تصمیم ظریف یا دولت روحانی نبوده و شورای امنیت ملی هم نقش داشته است، خاطرنشان کرد: در نامه مقام معظم رهبری در 29 مهر 1394 صراحتاً ابلاغیه‌ای از طرف مقام معظم رهبری به روحانی است که در آن 9 شرط هم گذاشته‌اند، ایشان در یکی از بندها اشاره می‌کنند که برجام مصوب شورای عالی امنیت ملی است، در همان نامه دقیقاً اشاره شده که برجام در مرداد سال ۱۳۹۴، مصوبه شورای عالی امنیت ملی است.

وی در پایان یادآور شد: در مجموع نهادهای بالادستی در مواردی نظیر برجام تصمیم می‌گیرند نه شخص ظریف یا روحانی. همین الان هم اگر چیزی تصویب شود در درجه اول شورای عالی امنیت ملی تصمیم می‌گیرد نه شخص رئیسی یا  باقری یا امیرعبداللهیان.