تولید جنینهای مصنوعی فاقد حیات برای پیوند عضو!
هفته گذشته گزارشی از دانشمندانی منتشر شد مبنی بر اینکه جنین موش را بدون استفاده از اسپرم یا سلول تخمک و فقط با سلولهای بنیادی که از پوست گرفته میشوند، ایجاد میکنند. اکنون همان محققان در حال ایجاد نسخههای جنینی از انسان برای برداشت بافتها و استفاده در درمانهای پیوندی هستند.
به نقل از منیبان، این شرکت موسوم به “Renewal Bio” که توسط “جیکوب هانا” زیستشناس موسسه علوم “وایزمن”(Weizmann) تاسیس شده است، میخواهد در خط مقدم فناوری سلولهای بنیادی و رحم مصنوعی باشد. “هانا” در حال حاضر روی تکثیر این فناوری با سلولهای انسانی کار میکند. وی میگوید که امیدوار است در نهایت بتواند مدلهای مصنوعی از جنینهای انسانی را معادل دوران بارداری ۴۰ تا ۵۰ روزه تولید کند. وی گفت: ما جنین را بهترین چاپگر زیستی سهبعدی میدانیم. این بهترین راه برای ساخت اندامها و بافت مناسب است.
در حال حاضر، محققان تنها میتوانند بافتهای سادهای مانند غضروف یا استخوان را چاپ کنند یا رشد دهند و ثابت شده که چاپ انواع سلولها و اندامهای پیچیده، دشوار است. با این حال، جنین به طور طبیعی شروع به ساختن اندامهای مختلف بدن میکند. “هانا” میگوید: چشمانداز شرکت ما این است که بتوانیم از این جنینها که اندامهای اولیه دارند برای به دست آوردن سلولهایی که میتوانند برای پیوند استفاده شوند، بهره ببریم. ما آن را یک نقطه شروع جهانی میدانیم.
طرح فنی این شرکت هنوز فاش نشده است و وبسایت این شرکت در حال حاضر تقریبا خالی است. “عمری امیراو-دروری” که مدیر عامل این شرکت است، میگوید: به دلایلی، جزئیات بسیار کم است. ما نمیخواهیم بیش از حد قول بدهیم و نمیخواهیم مردم را بترسانیم. کار ما بسیار حساس است. به گفته برخی دانشمندان، رشد مدلهای جنین انسان تا مراحل پیشرفته دشوار خواهد بود.
به عنوان مثال، “نیکلاس ریورون” دانشمند سلولهای بنیادی در موسسه بیوتکنولوژی مولکولی در وین میگوید: این کار چندان ضروری نیست، پس چرا این کار را انجام دهید؟ او استدلال میکند که دانشمندان فقط باید “حداقل ساختار جنینی لازم” را برای تولید سلولهای مورد نظر ایجاد کنند. یک سال پیش، “هانا” برای اولین بار یک “رحم مکانیکی” را به نمایش گذاشت که در آن توانست جنین طبیعی موش را خارج از یک موش ماده برای چند روز رشد دهد. جنینها در محفظههای چرخان نگهداری میشدند و در سرم خون مغذی و اکسیژن غرق شده بودند.
وی در تحقیقات جدید خود نیز از همان رحم مکانیکی، اما این بار برای رشد جنینهایی شبیه به هم که از سلولهای بنیادی ایجاد شدهاند، استفاده کرده است. وقتی سلولهای بنیادی با هم در محفظهها با شکل خاصی رشد میکنند، به هم میپیوندند و سعی میکنند جنین را تشکیل دهند و ساختارهایی به نام “بلاستوئید” یا مدلهای جنین مصنوعی تولید میکنند. بسیاری از محققان اصرار دارند که این ساختارها ارتباط محدودی با جنینهای واقعی دارند و پتانسیل صفر برای رشد کامل دارند. با این حال، “هانا” این جنینهای مصنوعی موش را به رحم مکانیکی خود اضافه کرد و آنها را بیشتر از همیشه رشد داد، تا جایی که قلبهایشان شروع به تپیدن کرد، خون در بدنشان شروع به حرکت کرد.
گزارش “هانا” دانشمندان را متحیر کرد. او گفت: جنینها واقعاً عالی به نظر میرسند. آنها واقعاً بسیار شبیه به جنینهای طبیعی هستند.با این حال، تکنیکهای رشد جنین مصنوعی، ناکارآمد باقی مانده است. تلاش برای تقلید از جنین موش چندان موفق نبوده است. حتی جنینهای مدل نیز در نهایت دچار ناهنجاریهایی شدهاند. “هانا” میگوید مرحله بعدی، استفاده از خون و سلولهای پوست انسان است.
در مرحله بعدی، “هانا” از سلولهای خون یا پوست خود و چند داوطلب دیگر به عنوان نقطه شروع ساخت جنین مصنوعی انسان استفاده میکند. آزمایشگاه او میتواند به زودی با هزاران کلون ژنتیکی از خودش پر شود. وی با این ایده مشکلی ندارد. او آنها را موجوداتی بدون آینده میبیند و میگوید در حال حاضر هیچ راهی برای رشد این جنینها و تبدیل شدن به یک انسان واقعی وجود ندارد. وی میگوید: ما در تلاش نیستیم انسان بسازیم. این چیزی نیست که میخواهیم انجام دهیم. بنابراین “انسان” خطاب کردن یک جنین ۴۰ روزه درست نیست.
در هر حال، این حوزه یک حوزه خاکستری است. ممکن است بحثهایی در مورد اینکه آیا جنینهای مصنوعی حقوقی دارند یا خیر وجود داشته باشد. در ایالات متحده، مؤسسه ملی بهداشت این کشور در برخی موارد، از تأمین مالی مطالعات روی جنینهای مصنوعی که معتقد است بسیار نزدیک به جنین واقعی هستند، خودداری کرده است. اما “هانا” فکر نمیکند که جنین مصنوعی که از سلولهای بنیادی ساخته شده و در آزمایشگاه نگهداری میشود، هرگز به عنوان یک انسان به حساب بیاید. او یک برنامه اضطراری دارد تا مطمئن شود که هیچ بحثی وجود نداشته باشد. وی میگوید: محدود کردن پتانسیل یک جنین میتواند به اجتناب از دوراهیهای اخلاقی کمک کند. ما فکر میکنیم این مهم است و سرمایهگذاری زیادی در این زمینه انجام دادهایم. در واقع میتوان تغییرات ژنتیکی ایجاد کرد که منجر به رشد یک جنین بدون ریه، قلب یا مغز شود.