مهدی سیمایی: عاشورا نوعی کنش سیاسی و اجتماعی است

به گزارش منیبان، به نقل از روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، مهدی سیمایی در ویژه برنامه ماه محرم در خانه اندیشمندان علوم انسانی با اشاره به فلسفه حق و عاشورا گفت: انسان ها از طریق مفاهیم می اندیشند. ما با مفاهیم فکر می کنیم و قدرت ما وابسته به مفاهیم است. اگر هرکسی الفاظ بیشتری بداند فکر عمیق تری هم دارد. انسان را حیوان ناطق می گویند چون نطق دارد. یکی از مفاهیم جدید برای دوران مدرنیته است که درباره حق و پارادایم حق است. وقتی مفهمومی را وارد می کنیم زمان می برد تا آن مفهوم قابل فهم باشد. مفهوم حق هم به همین صورت است. مفهوم حق از عصر مشروطه وارد ادبیات ما شده است. در اینجا حق داشتن و حق بودن مدنظر است. ما همواره ذی حق هستیم و آزادی بیان حق است ولی ممکن است حرف اشتباه بزنیم. آزادی اندیشه داریم ولی ممکن است آزادی اندیشه ما بدرستی بیان نشود.

وی با اشاره به اهمیت حق گفت: البته فقط حق بودن مطرح نیست و حق داشتن هم مدنظر است. حق مطلوب ذاتی نیست حق در خدمت کرامت انسان و عدالت است. حق در خدمت برابری انسان ها است. انسان ها حقوق برابر دارند و این مهم هم در موضوع حقوق بشر مطرح شده است. نمی توانیم قائل بر کرامت انسانی باشیم اما حق تعیین سرنوشت را از آنها بگیریم و حق انتخاب به آنها ندهیم و حق تعیین سرنوشت آنها را زیر سوال ببریم. پایبندی به حق بهتر از بی حقی است. اگر شما در جامعه ای باشید و از حق ها به درستی پاسداری شود خوشبخت هستید. حق داشتن به نفع دین هم است چون در بستری که آدم ها حق دارند دین هم منتفع می شود. برداشتی صدایش بلند است که نافی حقوق باشد.

سیمایی افزود: حاکمیت یعنی قانون و اینکه مبانی بر حق باشد و حاکمیت هم بر آن پایبند باشد.

وی بیان کرد: در ماجرای شورای ۶ نفره شورا مهندسی شده بود و باید فضای جامعه مدیریت می شد که چرا حق به علی (ع) نرسیده است. حکومت حق امام علی (ع) بود اما شورای ۶ نفره برای تعیین خلیفه ایجاد می شود. امام به شورا می فرمایند من نسبت به دیگری محق هستم و خلافت حق من است اما از این حکومت می گذرم اگر بدانم به درستی حکمرانی می کنید. امام می فرمایند حکومت اهدافی دارد و اگر بدانم شما به اهداف حکومت عمل می کنید من از اهداف خود می گذرم.

این محقق افزود: بعد از قتل عثمان، مردم درب منزل حضرت امیرالمومنین (ع) می روند تا خلیفه شوند امام علی  (ع) با اقبال عمومی و بدون واسطه خلیفه می شوند. آنجا هم امیرالمومنین (ع) نمی گویند حکومت حق من است و می گویند آن طور شما می خواهید عمل نمی کنم و من در اجرای عدالت سخت گیر هستم. امام علی (ع) خود را حق می دانند اما آن را تحمیل نمی کنند زیرا به حق تعیین سرنوشت اهمیت می دهند.

وی با اشاره به دوران امام حسن (ع) اظهار کرد: مسئله مهم صلح امام حسن (ع) است. امام حسن (ع) خلافت را به معاویه واگذار می کند اما این کناره گیری به چه معنا است. امام حسن (ع ) وقتی می بینند نمی توانند ضامن حق مردم باشند و ناموس مردم را حفظ کنند کناره گیری می کنند. این اقدام کسر شان نیست امام دیدند ضامن حق مردم نیستند و از معاویه حق مردم را خواستار  شدند. امام دنبال گرفتن حق مردم از معاویه بود. ایشان می گویند اگر من بیایم و جلوی معاویه بایستم پاسداری از خون مردم نمی شود. حکومت حق امام حسن (ع) بود اما برای پاسداری از خون مردم کناره گیری کردند. امامان حاکم بودن را در حفظ ارزش ها می دیدند. فهم ما از صلح امام حسن (ع) با این کناره گیری از قدرت عوض می شود.

این محقق با اشاره به امام حسین (ع) گفت: امام حسین (ع) مدت طولانی به صلح نامه پایبند بودند. وقتی امام به سمت کوفه می روند خبر شهادت مسلم ابن عقیل به ایشان می رسد در مسیر کوفه امام این موضوع را به همراهان اعلام می کنند. امام می گویند مسلم کشته شده و اگر کسی می خواهد برگردد از طرف من، بیعتی بر گردنش نیست. این کوفه آماده استقبال از امام با شمشیر بود. امام با دعوت مردم رفتند اما بازهم خودشان را تحمیل نکردند و با حق تعیین سرنوشت، به سمت کوفه رفتند. امام ایستادند تا کشته شوند اما کشته شدن را به اطرافیانشان تحمیل نکردند. امام حق بر آگاهی را به رسمیت شناختند. امام به اطرافیان فرمودند اگر نیایید بیعت بر گردن شما نیست جهنم نمی روید اما درجاتی هم نخواهید داشت.

وی در ادامه افزود: همه تاریخ عاشورا را باید ببینید عاشورا نوعی کنش سیاسی و اجتماعی است. امام جلوی حکومتی ایستادند که حق را محترم نمی دانست.

وی با اشاره به معرفت عصری بیان کرد: معرفت عصری یعنی شناخت ما از امور و فقط مبتنی بر استدلال نیست و درباره این است که وراثت من چگونه بوده و در چه زمینه ای واقع شده ام.

وی افزود: تفسیر به رای یعنی شناخت دل بخواهی و برداشت غیر مستند و اینکه بدنبال مدرک و دلیل نیست. امام مقابل تفسیر به رای ایستادند. واقعه عاشورا مدام در معرض تفسیر به رای است. می گفتند امام حسین (ع) دنبال انقلاب بوده و می خواستند حکومت عدل علوی تشکیل بدهند این همان تفسیر به رای است.

سیمایی در پایان تاکید کرد: هر جای عاشورا کنش سیاسی و اجتماعی است.