آموزش حمام بردن نوزاد با بند ناف/ نکاتی مهم درباره مراقبت از بند ناف کودک

به گزارش منیبان، بند ناف نوزادان پس از بدو تولد محل مناسبی برای رشد و تکثیر عامل عفونی میکروارگانیسم های مختلف بدن است. علاوه بر این، نوزادان برای تسریع روند رشد، بهبود کیفیت خواب و حفظ سلامت نیازمند استحمام هستند. بهترین گزینه برای جلوگیری از عفونت بند ناف و حمام کردن نوزاد، حمام اسفنجی می باشد. 

بند ناف چیست؟

در دوره بارداری اکسیژن، خون و مواد غذایی جنین به وسیله جفت موجود در دیواره رحم تأمین می شود. جفت رحم از طریق بند ناف به شکم جنین متصل است. با به دنیا آمدن نوزاد بند ناف به وسیله یگ گیره بسته می شود و در نزدیکی بدن نوزاد قطع می گردد. لذا تکه ای کوچک از بند ناف در ناف نوزاد باقی می ماند و به تدریج از بدن جدا می شود. 

بهتر است بدانید بند ناف برای جدا شدن از بدن نیازمند 10 الی 21 روز زمان است. 

حمام کردن نوزاد با بند ناف 

به طور کلی بند ناف نوزاد در روزهای ابتدایی بدو تولد در معرض ابتلا به عفونت قرار دارد. بدین ترتیب برای جلوگیری از عفونت ضرورت دارد از آغشته شدن بند ناف به آب جلوگیری کرد.

این در حالی است که نوزادان در بازه زمانی 2 الی 3 روز نیازمند استحمام هستند.

حمام در حفظ سلامت و رشد کودک اهمیت چشمگیری دارد و زمینه را برای شکل گیری یک خواب راحت فراهم می کند. علاوه بر این، میکروب های سطحی پوست زمینه ساز شکل گیری عفونت در بند ناف هستند.

بهترین روش برای حمام کردن نوزاد دارای بند ناف، حمام اسفنجی است. متخصصان اطفال همواره به مادران توصیه می کنند تا زمانی که بند ناف نوزاد نیوفتاده است، از قرار دادن وی در وان یا لگن دارای آب پرهیز نمایند. 

بهترین روش برای حمام کردن نوزاد دارای بند ناف، حمام اسفنجی است. یکی از نشانه های خشک شدن ریشه بند ناف، تغییر رنگ است. در اکثر موارد حدود یک هفته پس از بدو تولد بند ناف خشک می شود و به رنگ سیاه مبدل می گردد. 

لوازم مورد نیاز برای حمام کردن نوزاد با بند ناف 

• دو عدد دستمال برای شست و شو 

• پاک کننده فاقد بو 

• توپک های پنبه ای 

• دو دست حوله ضخیم 

• پوشک بچه

• لباس

• کرم جوش های پوستی محل پوشک بچه 

شست و شوی صورت و سر نوزاد 

نخستین مؤلفه در حمام کردن نوزاد با بند ناف رعایت ترتیب شست و شو است. مناسب ترین محل برای آغاز شست و شو سر است. به عبارتی دیگر بهتر است برای شستن بدن نوزاد از بالا (سر) به پایین (پاها) حرکت کنید. پس از اتمام شست و شوی بخشی از بدن نوزاد، به وسیله حوله نرم محل شست و شو را خشک نمایید.

طبق ترتیب شست و شو بهتر است ابتدا صورت نوزاد را پاک سازی نمایید. مناسب ترین روش در خصوص شست و شوی چشم و گوش نوزاد به وسیله دستمال استریل و آب گرم میسر است.

لذا برای پاک کردن چشم های کودک، یک دستمال استریل را به آب گرم آغشته کنید و با تمیز کردن نوک بینی به سمت گوشه های چشم حرکت کنید. 

توصیه می شود برای تمیز کردن گوش نوزاد از شست و شوی کانال گوش با لیف پرهیز کنید و تنها بخش بیرونی گوش را به وسیله دستمال خیس پاک سازی نمایید. 

سپس برای شست و شو سر نوزاد بدن او را عریان کنید و در یک پارچه نرم بپیچانید. با یک دست سر نوزاد را بگیرید و به وسیله ی دست دیگر به وسیله شامپو مو و سر او را شست و شو دهید. 

توصیه می شود برای حمام کردن نوزاد از اطرافیان کمک بگیرید. شما می توانید به منظور جلوگیری از ورود شامپو و آب در چشم کودک، در طول شست و شوی سر، دست خود را بر روی پیشانی نوزاد قرار دهید. 

شست و شوی بدن و بخش های چین خورده پوست 

به طور کلی بخش های چین خورده پوست اعم از ران ها، کشاله ران، گردن، پشت گوش و زیر بغل نوزاد در معرض عرق سوزی قرار دارند. 

پس از خشک کردن سر، پارچه نرم دور بدن نوزاد را باز نمایید و نوزاد را در حالت طاق باز قرار دهید. سپس یک لیف یا اسفنج نرم را به صابون آغشته کنید و به بخش های چین خورده پوست بمالید. زین پس به وسیله پارچه مرطوب و لطیف صابون موجود بر روی بدن نوزاد را پاک نمایید. 

در مرحله بعدی، کودک را در حالت دمر یا به روی شکم قرار دهید و به مثابه ی روش بالا کمر و بخش های پشتی نوزاد را پاک نمایید.

بهتر است در طول استحمام نوزاد به بخش های چین خورده پوست توجه ویژه داشته باشید.

شست و شوی پایین تنه نوزاد 

زمانی که پروسه شست و شوی بخش های چین خورده پوست تمام شد، پوشک کودک را باز کنید و به وسیله آب باسن او را شست و شو دهید. 

سپس دست های خود را به صابون آغشته نمایید و به ساق پا، ران و پاهای نوزاد صابون بزنید. زین پس با یک پارچه مرطوب بدن کف دار کودک را پاک کنید و به وسیله حوله خشک نمایید. 

دمای محیط 

بی شک بدن نوزاد نسبت به بدن یک انسان بالغ واکنش شدید تری به اختلاف دما می دهد. لذا برای استحمام یک نوزاد تازه به دنیا آمده از تعدیل دما محیط اطمینان داشته باشید. 

علاوه بر این، برای جلوگیری از سرما خوردن نوزاد تنها بخشی از بدن او را که خواستار شست و شو هستید، عریان نمایید. 

موقعیت قرار گیری نوزاد 

یکی از مؤلفه های حائز اهمیت در خصوص حمام کردن نوزاد دارای بند ناف، موقعیت قرار گیری او است.  بهتر است برای حمام کردن نوزاد ابتدا یک حوله ضخیم و نرم را در نزدیکی وان حمام پهن کنید. سپس نوزاد را به پشت بر روی حوله قرار دهید. 

محدود کردن تعداد دفعات حمام 

بی شک عدم رعایت حد اعتدال در استحکام نوزاد عواقبی را در پی دارد. احتمال می رود پوست نازک نوزاد به موجب خشک کردن فراوان آسیب ببیند. 

بهترین تعداد دفعات حمام کردن نوزاد در بازه زمانی هفت روز، حداکثر 2 الی 3 مرتبه است. 

شما می توانید به منظور جلوگیری از خشک شدن پوست بدن نوزاد، پس از هر مرتبه استحمام بدن او را به وسیله روغن بچه و روغن های مایع گیاهی خوراکی اعم از آفتاب گردان، زیتون و بادام شیرین چرب کنید.

کیفیت لوازم مورد نیاز حمام نوزاد 

انتخاب شامپو و صابون برای شت و شوی نوزاد اهمیت ویژه ای دارد. از آنجایی که پوست نوزاد نازک است، احتمال دارد عدم کیفیت مواد سبب سوزش نوزاد گردد. 

علاوه بر این، ضرورت دارد حوله ی مورد استفاده برای خشک کردن بدن نوزاد نرم باشد. 

مناسب ترین روش برای مراقبت از بند ناف نوزاد 

 شستن نوزاد با بند ناف, نحوه شستن نوزادان قبل از افتادن بند ناف, استحمام نوزاد قبل از افتادن بند ناف

آغشته شدن بند ناف به آب احتمال شکل گیری عفونت را افزایش می دهد

بهترین روش در خصوص مراقبت از بند ناف نوزاد، خشک نگه داشتن آن است. در واقع شما ملزم هستید به منظور جلوگیری از عونت بند ناف، محل اطراف ناف را خشک نگه دارید. 

در صورتی که بند ناف به ادرار، مدفوع و آب آغشته شد با حفظ خونسردی محل را به وسیله یک دستمال مرطوب تمیز کنید و باحوله خشک نمایید. 

عده ای از والدین برای تسریع روند خشک شدن بند ناف نوزاد از الکل استفاده می کنند. بهره گیری از الکل روشی نامناسب است که سبب مسمومیت نوزاد می گردد. علاوه بر این، الکل روند افتادن بند ناف را به تأخیر می اندازد و عفونت را افزایش می دهد.

سعی کنید در هنگام بستن پوشک نوزاد، بخش بالایی آن را تا کنید تا با قرار گیری بند ناف بیرون از پوشک در معرض هوا باشد.

از سری نکات مهم درباره مراقبت از بند ناف نوزاد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از دستکاری بند ناف پرهیز کنید 

• برای تمیز نگه داشتن بند مناف از الکل، بتادین و روغن زرد به هیچ عنوان استفاده نکنید

• در طول حمام تمام توجه و تمرکزتان را به نوزاد اختصاص دهید 

نشانه های عفونت بند ناف نوزاد 

• ترشح با بوی نامطبوع 

• وجود چرک و عفونت در محل بند ناف 

• خونریزی 

• تب و بی حالی نوزاد 

• وجود تورم و قرمزی در محل بند ناف 

جمع بندی مطالب

همان طور که بیان کردیم بند ناف یک راه ارتباطی میان جنین و جفت موجود در رحم محسوب می شود که وظیفه انتقال اکسیژن، خون و مواد غذایی به جنین را بر عهده دارد. 

با به دنیا آمدن نوزاد، متخصص زنان به وسیله یک گیره بند ناف نوزاد را می بندد و در نزدیکی بدن نوزاد قطع می کند. به مرور زمان بند ناف باقی مانده در ناف نوزاد خشک می شود و از بدن او جدا می گردد. 

بند ناف نوزاد به موجب میکروب های سطحی پوست در معرض ابتلا به عفونت قرار دارد. همچنین آغشته شدن بند ناف به آب احتمال شکل گیری عفونت را افزایش می دهد. 

استحمام اسفنجی نوزاد تا حدودی قادر است از شکل گیری عفونت جلوگیری نماید. در استحمام اسفنجی بخش های مختلف بدن نوزاد به وسیله لیف نرم یا اسفنج مخصوص شست و شو داده می شود. 

یکی از بخش های حائز اهمیت بدن در راستای حمام کردن نوزاد، بخش های چین خورده پوست است. این بخش شامل کشاله ران، زیر بغل، گردن و پشت گوش نوزاد می شود که به موجب برخورد مداوم پوست در معرض عرق سوزی قرار دارد.