برجام هیچ جایگزین بهتری ندارد

به گزارش منیبان، «الکساندر شالنبرگ» این مطلب را روز سه شنبه در نشست مشترک خبری با «فیصل بن فرحان» همتای سعودی خود مطرح کرد که به وین سفر کرده است.

دیپلمات‌های ارشد کشورهای عضو برجام طی یک ماه گذشته در وین گردهم آمده‌اند تا این توافق را که آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ از آن خارج شد احیا کنند.

در جریان آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، هیات ها ضمن ابراز خرسندی از پیشرفت های صورت گرفته برای احیای برجام، بار دیگر بر عزم و جدیت خود برای پیگیری روند گفت‌وگوها با هدف یافتن راه حل‌هایی برای چند موضوعی که هنوز حل و فصل نشده اند تاکید کردند.

وزیر امور خارجه اتریش با بیان اینکه امنیت منطقه خاورمیانه برای وین مهم است افزود:  «برجام ممکن است یک توافق عالی نباشد اما بهتر از این است که چیزی نداشته باشیم.گاهی اواقات در سیاست این سووال مطرح است که یا برای حصول توافق مطلوب صبر ‌کنید یا آنچه را قابل دسترسی است مورد بهره برداری قرار می‌دهید»

وی بر همین اساس تصریح کرد که تلاش اعضای برجام برای حفظ و اطمینان از اجرای کامل این توافق ارزشمند است. شالنبرگ عنوان کرد که از نگرانی‌های ادعایی کشورهای منطقه نسبت به ایران آگاه است «اما بحث بر سر این است که یا می‌گویید تا زمانی که این مسائل مد نظر قرار نگیرد ترجیح می‌دهم هیچ توافق نباشد یا اینکه گام به گام حرکت کنیم. به نظر من برجام گام ارزشمندی است و گفت‌وگو در سیاست بین الملل بسیار حائز اهمیت است.»

استقبال اتریش از مذاکرات ایران و عربستان

وزیر امور خارجه اتریش در همین پیوند عنوان کرد که در گفت‌وگو با همتای سعودی، درباره مذاکرات مستقیم تهران و ریاض رایزنی کرده است. وی این اقدام را دلگرم کننده خواند و افزود: باید ببینیم این مذاکرات در دولت جدید ادامه پیدا خواهد کرد یانه.

وی افزود: هدف ما در اتریش این است که با تمام شرکا در تمام منطقه خاورمیانه رابطه‌ای قوی و دوستانه داشته باشیم. رئیس دستگاه دیپلماسی اتریش معماری امنیت منطقه را حائز اهمیت دانست و برای کمک به این مساله اعلام آمادگی کرد.

یمن از دیگر موضوعاتی بود که به گفته شالنبرگ دو طرف درباره آن گفت‌وگو کردند. وزیر خارجه اتریش اوضاع انسانی یمن را فاجعه بار توصیف کرد و گفت که اخیرا شرایط از بد به وخیم تبدیل شده است. او بدون اشاره به حملات مرگبار عربستان سعودی در یمن، اقدامات تلافی‌جویانه انصارالله یمن را غیرقابل قبول خواند و تصریح کرد که باید از طریق راه حل سیاسی به بحران یمن پایان داده شود.

وزیر امور خارجه اتریش همچنین نسبت به وضعیت حقوق بشر در عربستان ابراز نگرانی کرد و افزود که اختلاف نظر دو کشور در این زمینه بر کسی پوشیده نیست.

وزیر امور خارجه عربستان هم طی اظهاراتی درباره روابط با ایران بیان داشت: از نظر ما سیاست خارجی در ایران از هر نظر توسط رهبر معظم (انقلاب) تبیین می‌شود و به همین خاطر ما تعاملات و روابط خود با ایران را بر اساس واقعیت‌های صحنه تنظیم و دولت جدید ایران را فارغ از اینکه چه کسی رئیس جمهوری است قضاوت می‌کنیم.

فیصل بن فرحان درباره رابطه ریاض با دولت جدید رژیم صهیونیست هم عنوان کرد: ما با دولت اسرائیل رابطه نداریم به همین خاطر تغییر دولت تاثیر مستقیمی در مناسبات ما ندارد. ما امیدواریم که دولت جدید اسرائیل رویکرد مثبت‌تری را در راستای تحقق صلح خاورمیانه اتخاذ کند چون ما قویا معتقدیم که این رویکرد باعث استقرار صلح و ثبات در منطقه می‌شود. 

وزیر خارجه عربستان در پاسخ به سووالی درباره دیدارش با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم بیان داشت: از نظر ما نقش آژانس حائز اهمیت است و ضروری است که از فعالیت‌های این سازمان برای اطمینان از اینکه برنامه اتمی ایران صلح آمیز است حمایت کنیم.

وی با تکرار اتهامات نخ‌نمای آژانس درباره مسائل پادمانی ایران عنوان کرد: از نظر ما به رغم اینکه مذاکرات برجام جریان دارد باید به مسائل باقی‌مانده پرداخته شود و ایران باید درقبال تعهداتش تحت پیمان عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای و آژانس پاسخگو باشد.

این درحالیست که «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی از دو سال پیش ادعاهایی را درباره آنچه فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در مکان‌هایی در ایران خواند، مطرح کرده است. دو طرف شهریور ماه سال گذشته توافق کردند تا همکاری‌های خود را بیش از پیش تقویت کرده و اعتماد متقابل را به منظور تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن، که از ١۶ ژانویه ٢٠١۶ به صورت موقت و داوطلبانه توسط ایران در حال اجرا است، ارتقاء بخشند.

اسفند ماه سال گذشته که ایران در چارچوب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» تعهدات داوطلبانه برجام از جمله اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرد، دو طرف با حسن نیت جمهوری اسلامی توافق کردند که دوربین‌های نظارتی در برخی از مراکز هسته‌ای، تا سه ماه از دسترس بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دور نگه داشته شود.

بر اساس این توافق مقرر شد که اگر تحریم‌های آمریکا ظرف سه ماه به طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیر این صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد. موعد این تفاهم هفته پیش به پایان رسید و با توجه به رایزنی‌های صورت گرفته، جمهوری اسلامی بار دیگر حسن نیت به خرج داد تا ضبط داده‌های دوربین‌ها به مدت یک ماه (سوم تیر) تمدید شود.

با این حال مدیر کل آژانس در گزارش جدید فصلی خود درباره اجرای برجام که فرازهایی از آن در رسانه‌های غربی درز کرد، مدعی شده که گفت‌وگوها با ایران نتیجه‌بخش نبوده و جمهوری اسلامی از ارائه توضیحات لازم درباره ذرات اورانیوم کشف‌شده در چند سایت این کشور خودداری کرده است. وی در این گزارش که روز ۳۱ مه (۱۰ خردادماه) در اختیار اعضای شورای حکام قرار گرفت، به محدود شدن دسترسی‌های تکمیلی بازرسان آژانس در ایران اشاره و عنوان کرد که این مساله به طور جدی توانمندی آژانس برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن ماهیت برنامه هسته‌ای این کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

درفرازهایی از این گزارش آمده است؛ آژانس از ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ به داده‌های جمع‌آوری شده توسط تجهیزات نظارتی خود دسترسی نداشته است؛ ایران پروتکل الحاقی را اجراء نکرده است و همچنین اظهارنامه‌های خود در این رابطه را بروزرسانی نکرده است؛ آژانس قادر به انجام هیچ دسترسی تکمیلی تحت پروتکل الحاقی در سایت‌ها و اماکن این کشور نبوده است؛ آژانس قادر نبوده تا دسترسی روزانه از سایت‌های «فردو» و «نطنز» انجام دهد.

این درحالی است که به گفته «کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی انرژی اتمی، گزارش آژانس با سوابق همکاری بین ایران و آژانس سازگاری و همخوانی ندارد. وی در گفت‌وگو با خبرنگاران افزود:‌ این گزارش، معتبر هم نیست، چرا که مبتنی بر منابع قابل اتکا نمی‌باشد و همچنین متقاعد کننده نیز نیست، چرا که تمامی ابعاد همکاری و پیشرفت‌های حاصله میان دو طرف را منعکس نمی‌کند.

این دیپلمات ارشد ایران تصریح کرد: تعامل سازنده، مستلزم محیط مثبت، پرهیز از پیش‌داوری و  ابراز نگرانی‌های مصنوعی و همچنین خودداری از بزرگنمایی چند موضوع پیش پا افتاده و بی‌اهمیت می‌باشد.

غریب آبادی همچنین ضمن ابراز نگرانی از عدم اجرای کامل موافقت‌نامه جامع پادمان توسط عربستان سعودی و سکوت برخی کشورهای مدعی، به افشای برخی فعالیت های هسته ای مخفی این رژیم، از آژانس و شورای حکام خواست تا اطمینان حاصل کنند که ریاض به تعهدات خود ذیل موافقتنامه جامع پادمان پایبند باشد.