ورود دیرهنگام ژاپن به عرصه صادرات تسلیحات

به گزارش مُنیبان از خبرگزاری آسوشیتدپرس، نیروی دفاع شخصی ژاپن به هواپیماها و تسلیحات پیشرفته‌تر عرضه شده از سوی سازندگان سلاح آمریکایی همچنان که تمرکز استراتژیکش را از روسیه در شمال معطوف به جنوب، محل مواجهه با نفوذهای جنگنده‌ها و کشتی‌های ارتش چین و پرتاب‌های موشکی کره شمالی می‌کند، نیاز دارد.

تولیدکنندگان بزرگ نظامی ژاپن همچون شرکت‌های میتسوبیشی، آی.ایچ.آی کورپوریشن و صنایع سنگین کاوازاکی برای فروش تانک‌ها، هواپیماها و کشتی‌های جنگی قرن بیستمی خود به مشکل برخورده‌اند. آنها باید فناوری خود را برای خدمت به ارتش متقاضی هواپیماهای بدون سرنشینی مانند تریتون (Triton) ساخته شده توسط Northrop Grumman و زیردریایی مدل Echo Voyager ساخته شده توسط بوئینگ ارتقا دهند.

به همین ترتیب، فروش تسلیحات ژاپن در سطح بین‌المللی هرگز واقعاً افزایش نیافته است. شرکت‌های تسلیحات‌سازی ژاپنی در شرایطی غیررقابتی، با قیمت‌های بالای تولیدات، به کارگیری تکنولوژی قدیمی و دریافت حمایتی اندک از سوی دولت، به طور فزاینده‌ای دارند از این تجارت کنار می‌کشند.

تانک‌های سنگین کیومارو ساخته شده توسط صنایع سنگین میتسوبیشی ۳۰ سال پیش به بازار عرضه شدند و خودروهای زرهی سبک‌تر و با تحرک بیشتر با قابلیت تردد در جاده‌های عمومی و برخوردار از قابلیت‌های آبی-خاکی که شامل خودروهای تهاجمی آبی-خاکی آمریکایی می‌شوند، جای آنها را می‌گیرند.

هیگو ساتو، کارشناس مسائل دفاعی و استاد دانشگاه تاکوشوکوی هوکایدو می‌گوید: مردم ممکن است فکر کنند ژاپن فناوری پیشرفته‌ای دارد و می‌تواند به سرعت به دیگران برسد و تنها با اتخاذ جدیتی بیشتر می‌تواند شروع به فروش هر چه بیشتر تجهیزاتش کند اما من فکر می‌کنم این اشتباه است.

او تاکید کرد: مشکل اینجاست که محصولات دفاعی ژاپن درجه یک نیستند. هیچکس علاقه‌ای به خرید محصولات درجه دو یا سه که قیمت‌هایی بالاتر دارند، ندارد.

ژاپن در سال ۲۰۱۵ سازمان تامین، فناوری و لجستیک خود را با هدف تلاش برای رونق بخشیدن به صنعت دفاعی داخلی در حال در جا زدن خود تاسیس کرد و به سراغ مشارکت با کشورهای دوست در روندی مشترک در حوزه تحقیق، توسعه و فروش فناوری رفت. اما سود فروش تولیداتش در داخل همچنان که دولت ژاپن به جای حمایت از فروش‌های آنها به سراغ افزایش خریدهای کلان از آمریکا رفته، افول پیدا کرده است.

ژاپن دوازدهمین واردکننده بزرگ تسلیحات در جهان با داشتن سهم جهانی ۲.۲ درصدی در آن است. بر اساس جدیدترین مطالعه موسسه تحقیقات صلح بین‌الملل استکهلم، بیشتر خریدهای نظامی این کشور از آمریکا که متحدش است، انجام می‌شود.

سهم بزرگ و رو به رشدی از مجموع دو تریلیون ین (۱۷.۷ میلیارد دلار) خرید سالانه تجهیزات ژاپن از رهگذر برنامه فروش‌های نظامی خارجی آمریکا رخ می‌دهد.

این میزان در سال ۲۰۱۹، یعنی زمانی که ژاپن سفارش جنگنده‌های رادارگریز اف-۳۵، رهگیرهای موشکی و دیگر تجهیزات گران‌قیمت را برای تقویت موضع دفاعی خود در برابر چین و کره شمالی داد، معادل سه میلیارد ین (۶.۲ میلیارد دلار) شد که بیش از سه برابر رقم ۱۹۰.۶ میلیارد ین (۱.۷ میلیارد دلار) مربوط به سال ۲۰۱۴ است.

به گفته مقامات وزارت دفاع ژاپن، چانه‌زنی بر سر این جنگنده های گرانقیمت آمریکایی و سایر تجهیزات، پیشرفت در بازسازی سیستم دفاعی این کشور را کند کرد.

آنها گفتند که ژاپن در مورد هزینه ارتقاء ده‌ها فروند جنگنده اف-۱۵ هم مذاکره کرده است. به گفته آنها، ژاپن برای کاهش هزینه‌هایش یک سری بازبینی‌ها را انجام داده است، از جمله این که با صرف‌نظر از برنامه اولیه استفاده از موشک‌های کروز ضد کشتی دوربرد آمریکا به سراغ موشک‌های هوا به زمین دارای برد موثر بیشتر و ساخت داخل رفت.

مقامات ارتش در مانورهای هوکایدو گفتند که صرفا هر تجهیزاتی را که در استطاعت باشد به دست خواهند آورد. یکی از مقامات به شوخی گفت که یونیفرم‌های استتار او مطمئناً هنوز ژاپنی هستند.

شکست کامل ژاپن در جنگ جهانی دوم، زمانی که این کشور تلاش کرد تا بخش عمده آسیا را فتح کند، بسیاری از ژاپنی‌ها را نسبت به مساله تقویت نیروهای نظامی نگران کرده است. قانون اساسی پس از جنگ جهانی دوم در ژاپن توسل به زور از سوی این کشور را تنها به دفاع شخصی محدود کرده، در حالی که در ۲۰۱۴ بود که ممنوعیت صادرات اسلحه این کشور لغو شد.

علاوه بر این، دانشمندان ژاپنی تمایلی به شرکت در تحقیق و توسعه فناوری‌هایی که قابل استفاده برای اهداف نظامی هستند، ندارند.

ژاپن از زمان تاسیس آژانس تامین، فناوری و لجستیک در دولتش، تنها یک محصول نهایی شده - یک رادار نظارتی – را آن هم به فیلیپین فروخته است. این کشور ابتدا پنج هواپیمای آموزشی TC-۹۰ کارکرده را به همراه آموزش خلبانی و ۴۰ هزار آیتم برای هلیکوپترهای چند منظوره UH-۱H اهدا کرد.

در سال ۲۰۱۶، زمانی که استرالیا فرانسه را برای تولید ۱۲ زیردریایی دیزلی انتخاب کرد، نقطه عطفی که قرار بود با فروش احتمالی فناوری زیردریایی ژاپنی کلاس Soryu حاصل شود، شکست خورد. البته این قرارداد ۶۵ میلیارد دلاری اخیراً با تغییر رویکرد استرالیا و رفتن این کشور به سراغ زیردریایی‌های هسته‌ای بر اساس پیمانی با انگلیس و آمریکا ناکام ماند.

مذاکرات برای فروش حدود ۱۲ فروند هواپیمای دریایی US-۲ ShinMaywa Industries به هند به دلیل اختلافات بر سر قیمت متوقف شده است. تلاش ژاپن برای صادرات رادار به تایلند و ناوچه به اندونزی نیز موفق نبود.

ژاپن که دیر وارد این عرصه شده، همچون آمریکا و برنامه فروش‌های نظامی خارجی‌اش و دیگر صادرکنندگان عمده تسلیحات تخصص بازاریابی و انتقال فناوری نداشته و به گفته جان گروات، مدیر بخش تحقیق و تحلیل هند-اقیانوسیه در اندیشکده جینز، باید رقابتی‌تر و جسورتر بوده و تمایل بیشتری برای تعامل با مصرف‌کنندگان در عرصه بازاریابی و تبلیغ ادوات دفاعی‌اش داشته باشد.