رهبران طالبان محاصره شدند؟/ درخواست جنجالی گروه‌های حقوق بشری از سازمان ملل

سازمان ملل تحریم‌هایی جدی را علیه طالبان وضع کرده اما شورای امنیت سازمان ملل قرار است در روزهای آتی به بررسی این مساله بپردازد که آیا ممنوعیت سفر باید علیه تمامی اعضای ارشد این گروه باشد یا خیر چون این مسیری است که نشان می‌دهد خط سیر به رسمیت شناخته شدن بین‌المللی طالبان تا مادامی که آنها زنان افغانستان را از حضور در انظار عمومی و دختران نوجوان را از تحصیل در مدارس متوسطه منع می‌کنند، مسدود می‌شود.

ممنوعیت سفر برای مقام‌ها و اعضای طالبان به صورت خودکار امروز (دوشنبه) ۲۰ ژوئن منقضی می‌شود مگر آنکه سازمان ملل آن را تمدید کند و اشخاص کلیدی در دولت آمریکا نیز نه تنها می‌خواهند این ممنوعیت تجدید شود بله می‌خواهند تمدید هم شود. با این حال هنوز موضع رسمی واشنگتن در این باره اعلام نشده است.

در حال حاضر ۴۱ تن از اعضای دولت طالبان افغانستان پس از تعلیق نسبی آن در سه سال قبل تحت تاثیر این ممنوعیت هستند؛ سه سال پیش به ۱۴ تن از اعضای طالبان افغانستان اجازه داده شد تا برای حضور در مذاکرات صلح سفر کنند.

"هیثر بار"، از دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید، ممنوعیت حداقلی سفر بایستی برای سه نفر یعنی "عبدالحق واثق"، رئیس آژانس اطلاعات طالبان افغانستان، "شیخ محمد خالید حنفی"، رئیس وزارت امر به معروف و نهی از منکر و "هبت‌الله آخوندزاده"، رهبر طالبان افغانستان وضع شود که نقشی فعال در گسترش ممنوعیت تحصیل دختران در متوسطه را ایفا کرده است.

وی ادامه داد: این یک دوگانگی نادرست است که بگوییم پایان دادن به معافیت ممنوعیت سفر به معنای دست کشیدن از تعامل با طالبان افغانستان است. زمان آن فرا رسیده که دولت‌ها اتفاق نظر مبنی بر غیرقانونی بودن اقدامات طالبان را به اقدامات هماهنگ تبدیل کنند چون این امر به طالبان نشان می‌دهد که جهان آماده است تا از حقوق افغان‌ها، به‌ویژه زنان و دختران به شیوه‌های معنادار دفاع کند.

مارگوت والستروم، وزیر امور خارجه سابق سوئد نیز در حمایت از ممنوعیت سفر علیه مقام‌های طالبان افغانستان گفت: ممنوعیت طولانی مدت سفر علیه رهبران طالبان از سوی سازمان ملل برای برخی از آنها به منزله معافیت دارد. این در حالیست که زنان افغان به سختی می‌توانند خانه‌های خود را ترک کنند. معافیت ممنوعیت سفر نباید بدون قید و شرط تمدید شود بلکه شرط لازم برای آن پیشرفت واقعی زنان و دختران افغانستان است.

معاون سابق رئیس هیات آمریکا در کابل نیز به وزارت امور خارجه کشورش تاکید کرد تا اقدامات لازم را مدنظر قرار دهد و گفت: تعلیق ممنوعیت سفر به طالبان اجازه می‌دهد تا به رسمیت شناخته شدن بین‌المللی خود را پیگیری کند، به عادی سازی اقدامات مستبدانه و جنبش افراطگرایی خود که سایر گروه‌ها هم از آن تقلید خواهند کرد، ادامه دهد.

منتقدان می‌گویند که طالبان افغانستان از سفرهای برون مرزی خود برای تحریف ذهن دیپلمات‌ها درباره خط سیر کثرت‌گرایی بالقوه طالبان استفاده می‌کنند و به همین دلیل مهم است که جامعه بین‌الملل نباید از تعامل با طالبان به نفع خود حمایت کند. چهره‌های مهم طالبان افغانستان همین اواخر در سن پترزبورگ و در اجلاس بین‌المللی اقتصاد به میزبانی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه حضور داشتند.

"اصیله وردک"، فعال حقوق زنان افغان و دیپلمات سابق این کشور گفت: ما درباره ممنوعیت سفر طالبان افغانستان صحبت می‌کنیم اما ممنوعیت سفر واقعی علیه زنان افغان است که به ندرت اجازه دارند از خانه بیرون بیایند. با این حال، هنوز هم طالبان از مجوز سفر به خارجش استفاده می‌کند.

در این میان، معاون وزیر امور خارجه نروژ نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: استثنای ممنوعیت سفر در وهله نخست ابزاری برای تسهیل ارتباط با مقام‌های دوفاکتوی افغانستان است. به عقیده دولت، اگر ما به دنبال تاثیر خط سیر آینده افغانستان هستیم، باید به این مهم ادامه دهیم.

نروژ در حال حاضر یکی از اعضای شورای امنیت است و نقطه نظر آن درباره مساله افغانستان در سازمان ملل حائز اهمیت و مهم تلقی می‌شود.

احکام محدودکننده حقوق زنان فراتر از دولت افغانستان است. اخیرا در ۱۷ مه ۲۰۲۲، طالبان کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان را منحل کرد و منبع حیاتی حمایت از افغان‌هایی را که با نقض حقوق بشر مواجه بودند، از جمله زنان و دخترانی که خشونت‌های جنسیتی را تجربه کرده‌اند، قطع کرد.

شورای حقوق بشر سازمان مل هنوز درباره برگزاری یک جلسه ویژه برای رسیدگی به تبعیض‌های صورت گرفته علیه زنان افغانستان تصمیمی نگرفته اما فشارها از سوی جامعه مدنی افغانستان همچنان ادامه دارد و شاید این جلسه چهارم ژوئیه ۲۰۲۲ برگزار شود.