پاسخ دندان‌شکن چین به ناتو
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در جدیدترین سند راهبردی خود برای اولین بار چین را چالش نظام‌مند برای امنیت حوزه «یورو-آتلانتیک» معرفی کرد که واکنش تند پکن را در پی داشت.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در جدیدترین سند راهبردی خود که هر ده سال یک بار منتشر می‌شود، برای اولین بار چین را چالش نظام‌مند برای امنیت حوزه «یورو-آتلانتیک» معرفی کرد. این ائتلاف نظامی همچنین گفت که پکن همراه با مسکو در تلاش برای «براندازی نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین» است. اعلامیه‌ای قهرآمیز که چین آن را تلاشی از سوی قدرت‌های متخاصم غربی تحت هدایت آمریکا برای مهار این کشور می‌داند؛ به خصوص که در اجلاس ناتو برای اولین بار سران چهار کشور آسیا-اقیانوسیه شامل کره جنوبی، ژاپن، استرالیا و نیوزیلند هم شرکت داشتند.
نگاه اجمالی
- در ادامه تحرکات نظامی آمریکا و دیگر کشورهای عضو ناتو اطراف سرزمین و آب‌های چین و ایجاد ائتلاف‌های ضد چینی، ناتو در جدیدترین سند راهبردی خود برای اولین بار پکن را چالش نظام‌مند برای امنیت حوزه «یورو-آتلانتیک» معرفی کرد.
- مقامات پکن در واکنش، این ائتلاف نظامی غربی را به استفاده از راهبردهای جنگ سرد برای مهار چین متهم کردند.
- علاوه بر این، در نشست سران ناتو برای اولین بار سران چهار کشور آسیا-اقیانوسیه شامل کره جنوبی، ژاپن، استرالیا و نیوزیلند هم شرکت داشتند که مقامات پکن را نگران ایجاد نسخه آسیایی ناتو کرده است.
ارزیابی وضعیت
سند جدید ناتو که طرح راهبردی نیز شناخته می‌شود، این هفته در مادرید در جریان نشست ۳۰ کشور عضو این بلوک منتشر شد و علاوه بر تهدید مستقیم توصیف کردن روسیه، حوزه‌های مختلف نفوذ و قدرت چین را مایه نگرانی این ائتلاف غربی خواند. ناتو که در جنگ سرد متولد شد و به طور سنتی بر آمریکای شمالی و اروپا متمرکز بوده، اولین بار در اعلامیه سال گذشته خود به آنچه «چالش جاه‌طلبی‌های نظامی» چین خواند، اشاره کرده بود. «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو چهارشنبه (هشتم تیرماه) گفت: چین دشمن ما نیست. اما باید در برابر چالش‌های جدی که ایجاد می‌کند، آگاه باشیم.
نام بردن از چین نه تنها در اقیانوس آرام و شرق آسیا به عنوان یک دشمن بلکه در چشم‌انداز جهانی و در یک سند رسمی، واکنش تند مقامات پکن را در پی داشت و این ائتلاف را به استفاده از راهبردهای جنگ سرد برای مهار چین متهم کردند.
سخنگوی نمایندگی چین در اتحادیه اروپا گفت که این ناتو است که در سراسر جهان مشکل ایجاد می‌کند و قول داد پکن با اقدامات «محکم و قوی» پاسخ دهد. «شینهوا» خبرگزاری رسمی چین هم در تحلیلی، ایالات متحده را به دلیل سوق دادن بالاجبار ائتلاف نظامی غربی به حمایت از تلاش واشنگتن برای سرکوب پکن سرزنش کرد و نوشت: آمریکا می‌خواهد با یک سنگ همزمان سه پرنده را بزند، چین را محدود کند، روسیه را نابود کند و به اروپا آسیب برساند.
«ژانگ جان» نماینده چین در سازمان ملل در نشست شورای امنیت حین نطق در جلسه‌ای با محور مسائل اوکراین گفت: توسعه پنج مرحله‌ای ناتو به سمت شرق از زمان جنگ سرد تا به حال، نه تنها اروپا را به مکان امن‌تری تبدیل نکرده، بلکه بذر درگیری را کاشته است.
او در پایان گفت: ما از ناتو می‌خواهیم که عبرت بگیرد و از بحران اوکراین به عنوان بهانه‌ای برای ایجاد تقابل بلوک‌ها در جهان یا ایجاد جنگ سرد جدید استفاده نکند و به دنبال دشمن خیالی در حوزه آسیا-اقیانوسیه یا ایجاد تفرقه و تضادهای مصنوعی در این منطقه نباشد.
«ژائو لیجیان» سخنگوی وزارت خارجه چین نیز در واکنش به ادعاهای مقامات ناتو درباره دفاعی بودن این سازمان نظامی با انتشار یک طرح گرافیک، این ادعا را به سخره گرفت. وی در این گرافی به حملات ناتو به یوگوسلاوی سابق، عراق، لیبی و افغانستان اشاره کرد و بمباران کشورهای مختلف از طرف اعضای ناتو را سمبل تهاجمی بودن این پیمان خواند.
چند روز قبل از نشست سران ناتو در مادرید همچنین سران کشورهای گروه هفت با هدف مقابله با ابتکار کمربند و جاده پکن، اعلام کردند که قصد دارند ۶۰۰ میلیارد دلار برای توسعه سرمایه‌گذاری زیرساخت‌های جهانی در کشورهای در حال توسعه جمع‌آوری کنند.
دولت بایدن که به دنبال تقویت اتحادهای جهانی در مواجهه با قدرت رو به رشد اقتصادی، سیاسی و نظامی چین است، علاوه بر این یک گروه امنیتی به نام کواد (ائتلاف چهارگانه) شامل ژاپن، استرالیا و هند را هدایت می‌کند. واشنگتن سال گذشته پیمان بحث‌برانگیز «آکوس» AUKUS را با استرالیا و انگلیس امضا کرد که بر اساس آن کانبرا زیردریایی‌های اتمی دریافت خواهد کرد. واشنگتن همچنین یک بلوک اقتصادی جدید با حدود دوازده کشور آسیا و اقیانوسیه ایجاد کرده است.
دورنما
به نوشته «فایننشال تایمز» آنچه بیش از هر چیز خشم مقامات و تحلیلگران چینی را برانگیخته استراتژی «آزاد و باز هند-اقیانوس آرام» است که بایدن از سلف خود به ارث برده و به دنبال پیوند دادن ایالات متحده، ژاپن، استرالیا و هند در یک جبهه متحد علیه چین است. دیپلمات‌های چینی استدلال می‌کنند که ائتلاف‌های تحت هدایت واشنگتن به همان اندازه که برای مسکو تهدید هستند، پکن را هم تهدید می‌کنند.
«لو یوچنگ» معاون وزیر خارجه چین یک روز پس از تماس تلفنی ۱۸ مارس روسای‌جمهور آمریکا و چین با محور تحولات اوکراین گفت «استراتژی هند و اقیانوسیه به همان اندازه خطرناک است که استراتژی ناتو برای گسترش به سمت شرق در اروپا. اگر کنترل نشود، عواقب غیرقابل تصوری به همراه خواهد داشت و در نهایت [منطقه] آسیا-اقیانوسیه را به لبه پرتگاه خواهد برد».
به نوشته روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز»، ناتو به رغم تحرکات نظامی و نام بردن از چین در سند جدید خود، خود را متعهد به دخالت مستقیم نظامی در اقیانوس آرام نکرده است. اما برای چین، این بیانیه سوالاتی را در مورد اینکه آیا این ائتلاف در مناقشات آینده بر سر مسائل منطقه دخالت خواهد کرد یا خیر، ایجاد کرده است. این در حالی است که بایدن در ماه مه سناریوی مداخله نظامی در صورت حمله چین به تایوان را رد نکرد.
حضور ناوچه استرالیا و کشتی‌های جنگی آمریکا در دریای چین جنوبی
هواپیماهای جنگی در پایگاه هوایی نظامی «هسینچو» تایوان
«یون سان» مدیر برنامه چین در مرکز «استیمسون» در واشنگتن معتقد است «در آینده، برنامه‌ریزی جنگ یا امنیت چین باید نه تنها ایالات متحده را به عنوان یک دشمن بالقوه، بلکه ناتو را نیز به همین شکل در نظر بگیرد».
یک مقام کاخ سفید هفته گذشته گفت که واشنگتن مشارکت چهار کشور آسیا-اقیانوسیه را حرکتی در جهت ایجاد «نسخه آسیایی ناتو» نمی‌داند. اما به گزارش نیویورک تایمز، این چشم‌انداز همچنان برای پکن نگران‌کننده است. پیش از اجلاس مادرید، روزنامه «گلوبال تایمز» چین، مشارکت ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزلند در نشست‌های ناتو را به شدت محکوم کرد و افزود نمی‌توان اجازه داد که فاضلاب جنگ سرد به اقیانوس آرام سرازیر شود.
پکن در راستای مقابله با اقدامات ضد چینی در همسایگی خود، تلاش برای ایجاد مشارکت‌های خود را تسریع کرده و در ماه‌های اخیر، به دنبال گسترش حضور نظامی و اقتصادی خود در اقیانوس آرام جنوبی بوده است. «شی جین‌پینگ» رئیس‌جمهور چین همچنین ماه گذشته به طور مجازی با سران بلوک اقتصادی «بریکس»- شامل برزیل، روسیه، هند و آفریقای جنوبی گفت‌وگو و پکن را به عنوان یک شریک چندجانبه و همکار معرفی کرد.
