کدام افراد چاق باید جراحی شوند؟

به گزارش منیبان؛ شهاب حسینی، فوق تخصص لاپاراسکوپی (جراحی درون بین) و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما در پاسخ به این سوال که چاقی چیست و چه معیارهایی دارد؟، گفت: چاقی یعنی تجمع غیر طبیعی سلول‌های چربی که با علت‌های مختلفی ایجاد می‌شود و معمولاً با سبک زندگی ناسالم (غذای ناسالم و کم تحرکی) ارتباط مستقیم دارد.

او گفت: چاقی، شاخص‌های متعددی دارد که مهمترین آن شاخص توده بدنی یا BMI است و از تقسیم، وزن فرد بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر، به دست می‌آید. اگر حاصل این عدد (شاخص توده بدنی)، بین ۱۸/۵ الی ۲۵ باشد، فرد در محدوده نرمال، بین ۲۵ تا ۳۰ اضافه وزن، ۳۰ تا ۳۵ چاقی درجه یک، ۳۵ الی ۴۰ چاقی درجه ۲ و BMI بالای ۴۰ را چاقی مرضی می‌گویند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران یادآوری کرد: نوع فعالیت هر فرد، در میزان وزن وی، تاثیر گذار است؛ به طور مثال افرادی که ورزشکار حرفه‌ای هستند، چون عضله بیشتری دارند، وزن بیشتری نیز دارند، زیرا عضله نسبت به چربی وزن بیشتری دارد، اما چربی جای بیشتری را اشغال می‌کند و فرد چاق به نظر می‌رسد.

شهابی در پاسخ به این سوال که چاقی چه مضراتی دارد؟، گفت: چاقی ریشه بسیاری از بیماری‌هاست: دیابت نوع دو، فشار خون، کبد چرب، نازایی، بیماری‌های مفاصل و استخوان و بسیاری از انواع سرطان‌ها، در اثر چاقی ایجاد می‌شوند.

او افزود: چاقی خطر سکته قلبی و مغزی را ۶ الی ۷ برابر بیشتر می کند؛همچنین افراد چاق، حدود ۱۰ سال، طول عمر کمتری نسبت به افراد با وزن نرمال دارند.

او درمان چاقی را مهمترین عامل پیشگیری کننده مرگ و میر در جهان به شمار آورد.

این فوق تخصص لاپاراسکوپی در پاسخ به این سوال که اعمال جراحی چاقی به چه کسانی توصیه می‌شود؟، گفت: همه افراد چاق کاندید این جراحی‌ها نیستند، این جراحی‌ها به افرادی توصیه می‌شود، که BMI بالای ۳۵ داشته باشند، یا افرادی که BMI بالای ۳۰، به همراه یکی از بیماری‌های متابولیک مانند کبد چرب، فشارخون، دیابت نوع ۱ و....،را دارند، که با دارو درمان نمی‌شوند.

وی ادامه داد: اگر فردی با شاخص توده بدنی ۳۵ درخواست جراحی چاقی داشته باشد، داشتن شروطی الزامی است که شامل: حتماً دوره‌های رژیم ناموفقی را طی کرده باشد، تعهد داشته باشد که بعد از عمل شیوه زندگی صحیح را دنبال کند و همچنین سوء مصرف مواد مخدر و الکل را، نداشته باشد.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که کدام یک از عمل‌های جراحی چاقی بهتر است؟، گفت: بیش از ۲۰ نوع عمل جراحی چاقی و متابولیک وجود دارد. این جراحی‌ها زیبایی محسوب نمی‌شوند و جراح به چربی و پوست شکم دست نمی‌زند، بلکه با تغییراتی که در دستگاه گوارش انجام می‌دهد، مانند کوچک کردن معده، پیوند روده به روده و...، باعث یک سری تغییرات هورمونی می‌شود، حجم خوردن و اشتهای فرد را کم می‌کند و به این ترتیب فرد کاهش وزن پیدا می‌کند. در کنار آن با تغییرات هورمونی که اعمال می‌شود، بیماری‌هایی نظیر دیابت و فشار خون تا ۸۰ الی ۹۰ درصد، کاهش پیدا می‌کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: سه دسته عمل‌های جراحی چاقی و متابولیک داریم که جراحی‌های‌های محدود کننده، جراحی‌های ایجاد کننده سوء جذب و جراحی‌های ترکیبی، نامگذاری شده اند.

او گفت: عمل‌های جراحی که محدود کننده خوردن هستند، یعنی حجم خوردن فرد و اشتها را کم می‌کند، شایعترین نوع این عمل، اسلیو نام دارد. در این عمل، ۷۵ الی ۸۰ درصد حجم معده خارج می شود و همچنین قسمت بالای معده که حاوی هورمون گرسنگی است نیز برداشته می‌شود و بقیه معده به شکل موز باقی می‌ماند.

شهابی یادآور شد:همچنین در عمل حلقه که چیزی از بدن خارج نمی‌شود، بلکه حلقه سیلیکونی دور معده قرار می‌گیرد، هرچه این حلقه، بیشتر باد شود، تنگ تر می‌شوند و خوردن فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بالون نیز یکی از محدود کننده‌های معده است که جنس سیلیکونی دارد که از آب مقطر پر و در معده جایگذاری می‌شود، بالون احساس پری و سیری در معده ایجاد می‌کند.

شهابی افزود: حلقه معده به دلیل عوارضی که داشته، منسوخ شده است. بالون معده هم، چون روش موقتی است و ۳ الی ۶ ماه پس از ایجاد کاهش وزن، از معده خارج می‌شود. امروزه به غیر از روش اسلیو معده، حلقه و بالن مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

این فوق تخصص جراحی  از دسته دیگری از عمل ها، که منجر به ایجاد سوء جذب در فرد می گردد، نام برد؛ به طور مثال اگر در فرد نرمال، ۷ متر روده وجود دارد، جراح کاری می‌کند، که تنها در یک متر آن، عمل جذب صورت گیرد، در این نوع عمل، اسهالهای شدید، نارسایی کبد و سوء تغذیه‌های شدید دیده می‌شود و گاهی با مرگ و میر نیز همراه است، به دلیل همین عوارض، عمل‌های سوء جذب نیز به دست فراموشی سپرده شده است.

او گفت: دسته سوم عمل ها، ترکیبی هستند(هم سوء جذبی‌و محدود کننده) مانند عمل بای پس، که جزو عمل‌های ترکیبی محسوب می‌شود، در این عمل چیزی از بدن خارج نمی‌شود و تنها قسمتی از معده توسط منگنه‌هایی که جراح کارگزاری می‌کند، غیر فعال می‌شود و همچنین با جراحی خاصی، جذب قسمتی از روده هم مختل می شود.

این متخصص لاپاراسکوپی در پاسخ به این سوال که اسلیو بهتر است یا بای پس؟، گفت: همه این عمل‌ها استاندارد هستند و تنها بر حسب عادات غذایی فرد، جراحات دستگاه گوارش (فتق معده، زخم معده، رفلاکس)، بیماری‌های زمینه‌ای (دیابت، فشار خون، کم کاری تیروئید) و اینکه در اقوام درجه یک آنان، سابقه سرطان وجود دارد یا خیر؟ تصمیم گیری میشود. این جراحی ها بر یکدیگر برتری ندارند و تنها باید، عمل صحیح، برای فرد صحیح، توسط پزشک حاذق، انجام شود.

او زمان لازم برای رسیدن به وزن استاندارد فرد بعد از عمل را، ۱ الی ۱.۵ سال ذکر کرد.

او همچنین گفت: این جراحی‌ها هر کدام مزایا و معایب مختص به خود را دارند. پس از عمل، انجام دستورات غذایی و ورزشی از ضروریات است. در اینگونه عمل‌ها ۵۰ درصد با جراح و ۵۰ درصد با خود بیمار است که با رعایت دستورات غذایی و ورزشی که توسط تیم درمان( متخصص تغذیه، جراح و پزشک و ورزشی)، توصیه می‌شود، انجام می‌شود.