آژیر قرمز در بیمارستان‌ها به صدا در آمد!

به گزارش منیبان؛ اعتراضات پرستاران در ماه‌های اخیر نسبت به شرایط نامساعد شغلی، کمبود شدید نیروی انسانی، اضافه‌کاری‌های اجباری و در عین حال، پرداخت‌های کم، باعث شد دولت چهاردهم حل مسائل پرستاران را در اولویت قرار دهد و در این مدت، به ویژه در حوزه پرداخت‌های پرستاری، اقداماتی آغاز کرده است.

احمد نجاتیان - رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری با اشاره به اهمیت نیروی انسانی در نظام سلامت توضیح داد: متوسط جهانی نسبت پرستار به تخت بیمارستانی، ۳.۵ است؛ در حالی  که نسبت پرستار به تخت در کشور حدود ۱.۸ است. با توجه به اینکه مجموع شرایط کشور به میزان کشورهای پیشرفته نیست، نسبت پرستار به تخت کشور در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار کمتر است.

نجاتیان با اشاره به نامه رئیس کمیته پرستاری کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی گفت: محمد جمالیان - رئیس کمیته پرستاری مجلس در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور به صراحت اعلام کرده است که نسبت پرستار به تخت باید ۱.۸ باشد و بر این عدد تاکید کرده است. نظام بهداشتی و درمانی کشور، سال‌های سال است که با کمبود پرستار دست‌وپنجه نرم می‌کند. اگر چه نسبت پرستار به تخت ۱.۸ اعلام شده اما به نظر می‌رسد که این مولفه با شرایط بدتری مواجه باشد.

روند کاهشی تعداد پرستار در سال‌های گذشته

وی گفت: بررسی‌ها بیانگر این است که روند کاهش پرستاران در سال‌های گذشته سبب شده که نسبت پرستار به تخت به مرز ۱.۱ برسد. اگر شرایط فعلی ادامه داشته باشد، نسبت پرستار به تخت به یک یا ۰.۹ می‌رسد. این در حالی است که بر اساس سیاست‌های ابلاغی سلامت، کشور از منظر نظام سلامت باید در منطقه پیشتاز باشد.

او با بیان اینکه عوامل مختلفی در کاهش نسبت پرستار به تخت اثرگذار هستند، افزود: تعداد تخت‌های بیمارستانی در چند سال گذشته به خوبی افزایش یافته و این موضوع از عوامل کاهش نسبت پرستار به تخت در سال‌های اخیر است. تعداد تخت‌های بیمارستانی به خوبی افزایش یافته، در حالی که نتوانسته‌ایم پرستاران را با توجه به افزایش ظرفیت تخت‌های بیمارستانی جذب کنیم.

نیاز سیستم بهداشتی درمانی کشور به ۱۰۰ هزار پرستار

نجاتیان درباره نیاز سیستم بهداشتی و درمانی کشور در ارتباط با حوزه پرستاری توضیح داد: اگر خواهان تحقق حداقل استانداردهای مد نظر در حوزه پرستاری هستیم، به جذب ۱۰۰ هزار پرستار نیاز داریم. در حال حاضر، سیستم بهداشتی و درمانی کشور به جذب ۱۰۰ هزار پرستار نیاز دارد که یک عدد قابل توجه محسوب می‌شود.

وی افزود: کمبود ۱۰۰ هزار نیروی انسانی در بخش پرستاری به این معنا است که پرستارانی که در حال حاضر در نظام بهداشتی کشور به ارائه خدمات می‌پردازند، می‌بایست جور کمبود نیروی انسانی حوزه پرستاری را به دوش کشند. نباید تصور کرد که فقط پرستاران، جور کمبود نیروی انسانی را به دوش می‌کشند، بلکه این موضوع گریبانگیر مردم نیز می‌شود و کاهش کیفیت خدمات درمانی را به جان می‌خرند.

 یک ظلم آشکار در حق جامعه پرستاری

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری ادامه داد: سقف اضافه کار در پرستاری به دلیل سختی کار ۸۰ ساعت برآورد شده ولی در دیگر مشاغل ۱۷۵ ساعت است. دولت برای برخی مشاغل ساعت کار ویژه‌ای تعیین کرده مانند معلمان که ۲۴ ساعت در هفته است تا بتوانند مطالعه کنند. در حالی که پرستاران به پدیده نامبارک اضافه کار اجباری تن می‌دهند.

نجاتیان درباره جزئیات اضافه کار اجباری پرستاران تصریح کرد: متوسط ساعت اضافه‌کار اجباری پرستاران حدود ۵۰ ساعت است اما این میزان در برخی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی به ۷۰ ساعت می‌رسد. اضافه کاری سبب بروز مشکلاتی می‌شود؛ اضافه‌کار پرستاران به صورت اجباری است که نخستین چالش اضافه کار پرستاران به حساب می‌آید. یکی دیگر از چالش‌های اضافه‌کار پرستاران، پرداخت دیر هنگام حقوق اضافه کاری است. اضافه کار اجباری به دلیل کمبود پرستار، یک ظلم آشکار در حق جامعه پرستاری است. زنان، ۷۰ درصد جامعه پرستاری را تشکیل می‌دهند که علاوه بر وظایف شغلی خود، وظایفی را در خانواده بر عهده دارند.

او با اشاره به پدیده مهاجرت پرستاران اظهار کرد: به طور کلی می‌توان گفت، سیستم بهداشتی و درمانی کشور در حوزه جذب و نگهداشت نیروی انسانی با مشکل مواجه است.

خروج ۱۵۰۰ پرستار بخش دولتی از چرخه خدمت در سال گذشته

عضو شورای عالی نظام پرستاری درباره تعداد پرستاران خارج شده از چرخه خدمت گفت: بنابر اعلام وزارت بهداشت، حدود ۱۵۰۰ نفر از شغل پرستاری در سال گذشته خارج شده‌اند. آمار وزارت بهداشت در ارتباط با پرستاران بخش دولتی است و شامل حال پرستاران بخش خصوصی و دانش‌آموختگان این رشته که وارد چرخه خدمت نشده‌اند، نمی‌شود. شرایط شغلی پرستاری به نحوی است که بسیاری از دانش‌آموختگان رشته پرستاری ترجیح می‌دهند پس از گذراندن طرح وارد این شغل نشوند.

نجاتیان ادامه داد: اگر چه خروج نیروی پرستاری در سال‌های گذشته وجود داشته اما به میزان سال‌های اخیر نیست. بسیاری از تخت‌های بیمارستان‌ها به دلیل کمبود نیروی پرستار خالی هستند. همچنین بخش‌هایی که در بیمارستان‌ها ساخته می‌شوند به دلیل کمبود پرستار افتتاح نمی‌شوند. «خروج از پرستاری»، « عدم تمایل برای ورود به موقعیت شغلی» و «مهاجرت» پدیده‌های نامبارکی هستند که باید در کانون توجه قرار گیرند.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: آثار پدیده‌های «خروج از پرستاری»، «عدم تمایل برای ورود به موقعیت شغلی» و «مهاجرت» به خوبی مشهود است. همچنین با توجه به اینکه کشور در مسیر سالمندی قرار دارد و بسیاری از نیروی انسانی این روزها در آینده وارد دوران بازنشستگی می‌شوند، مشکلات فراوانی گریبان کشور را در دست می‌گیرد.

 دانش بهیاران برای حضور در بیمارستان‌ها و ارائه خدمات تخصصی کافی نیست

نجاتیان با بیان اینکه کمبود پرستار فقط مشکل وزارت بهداشت نیست، توضیح داد: کمبود پرستار، مشکل نظام سلامت است و با هم افزایی و همکاری مشترک میان دستگاه‌های مختلف برطرف می‌شود.

او ادامه داد: راهکارهای مختلفی مانند بکارگیری بهیاران برای کمبود نیروی پرستار در کانون توجه قرار گرفته است. این درحالیست که استفاده از نیروی بهیاری برای انجام خدمات تخصصی پرستاری یک کار اشتباه است و سلامت مردم را دانسته یا ندانسته تحت تاثیر قرار می‌دهد. بررسی کارنامه کاری بهیاران بیانگر این است که آنها در برخی برهه‌های زمانی به کشور بسیار کمک کرده‌اند؛ به طور مثال، بهیاران در دوران جنگ تحمیلی به دلیل اینکه تعداد پرستاران محدود بود و فرصت کافی برای تربیت آنها وجود نداشت به ارائه خدمات پرداختند. بهیاران می‌توانند برخی امور پرستاری مانند تزریقات که به تجربه نیاز دارد را انجام دهند اما نمی‌توانند خدمات تخصصی را ارائه دهند.‌ دانش بهیاران برای حضور در بیمارستان‌ها و ارائه خدمات تخصصی کافی نیست.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه فقدان دانش تخصصی به کاهش کیفیت خدمات منجر می‌شود و بیماران آسیب می‌بینند، گفت: افرادی که در دبیرستان‌های بهیاری درس می‌خوانند و دانش‌آموخته می‌شوند، نمی‌توانند خدمات با کیفیت لازم را ارائه دهند. دیدگاه ناتوانی بهیاران در ارائه خدمات تخصصی را با ادله بیان می‌کنیم و از ادله صنفی سخن نمی‌گوییم چرا که بهیاران عضو خانواده پرستاری هستند. این احتمال وجود دارد که برخی مجموعه‌های نظامی از بهیاران برای برخی خدمات استفاده کنند، اما باز هم تاکید می‌کنم که این افراد نمی‌توانند خدمات تخصصی را ارائه دهند.

درخواست نظام پرستاری برای اجرای فوق‌العاده خاص در سال آینده

نجاتیان درباره کارانه پرستاران خاطرنشان کرد: کارانه، حقوق نیست؛ بلکه یک تشویقی است که به پزشکان و پرستاران با هدف ارائه خدمات بهتر و با کیفیت‌تر ارائه می‌شود. اگر خواهان ایجاد جذابیت شغلی برای یک پرستار در شهر تهران هستیم، می‌بایست شرایطی که حداقل یک زندگی نرمال را ایجاد می‌کند برای او فراهم کنیم. با توجه به اینکه در فصل بودجه قرار داریم، لحاظ‌کردن موضوع فوق العاده خاص پرستاران را در لایحه بودجه درخواست کردیم. با توجه به اینکه فوق‌العاده خاص پرستاران افزایش می‌یابد، به همان میزان دریافتی ناشی از اضافه کار نیز افزایش می‌یابد که بخشی از این مولفه باید توسط کارانه تامین شود.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در سال ۱۳۸۶ به تصویب رسید، تصریح کرد: اگر چه قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در سال ۸۶ به تصویب رسید اما اجرای آن ۱۵ سال زمان برد. این قانون در سال ۱۴۰۱ اجرا شد. به دلیل اینکه از هرگونه بهانه‌ای برای کمبود منابع مرتبط با قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری جلوگیری کنیم، کمترین ارزش نسبی تعرفه‌های خدمات پرستاری را در آن بازه زمانی در نظر گرفتیم. در حال حاضر، نرخ تعرفه‌های پرستاری قابل قبول نیست و طبق اعلام وزارت بهداشت این عدد حدود ۶ میلیون تومان است.

 سهم نظام سلامت از تولید ناخالص ملی بسیار کم است

وی درباره بررسی تعرفه‌های پرستاری سال آینده نیز گفت: عملکرد شورای عالی بیمه به این نحو است که مکانیزم کلی نظام سلامت را بر مبنای نرخ تورم به میزان ۳۰ درصد در نظر می‌گیرد. برخی خدمات در درون نرخ تورم ۳۰ درصدی به میزان بیشتری رشد می‌کند و برخی رشد کمتری دارند.

نجاتیان با بیان اینکه سهم نظام سلامت از تولید ناخالص ملی بسیار کم است، خاطرنشان کرد: سهم محدود نظام سلامت از تولید ناخالص ملی را می‌توان اولویت بندی کرد. برخی تعرفه‌های نظام سلامت در سال‌های گذشته رشد خوبی داشته‌اند؛ سازمان نظام پرستاری تقاضا دارد که تعرفه‌های پرستاری در یک یا دو سال آینده به طور ویژه در کانون توجه قرار گیرد تا شاید به واسطه افزایش تعرفه‌ها بتوان جذابیت‌های بیشتری برای ماندگاری پرستاران ایجاد کرد.

رئیس کل سازمان نظام پرستاری گفت: کمیته پرستاری در کمیسیون بهداشت مجلس تشکیل شده است؛ ضرب الاجل ما به دولت و وزارت بهداشت تا روز پرستار ( 17 آبان ) است که در مجلس نیز این موضوع را اعلام کردیم.

نماینده سازمان نظام پرستاری باید در جلسات شورای عالی بیمه حضور داشته باشد

 رئیس کل سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه سازمان نظام پرستاری کشور از اعضای شورای عالی بیمه نیست، افزود: اگر چه عضو شورای عالی بیمه نیستیم اما بر اساس قانون نظر سازمان نظام پرستاری به هنگام ارائه تعرفه‌های خدمات پرستاری به دولت باید در نظر گرفته شود. سازمان نظام پرستاری برای حضور در یک جلسه دعوت شده اما برای شرکت در جلسات دیگر دعوت نشده‌ایم. متقاضی حضور در جلسات شورای عالی بیمه هستیم و این موضوع را به صورت کتبی و شفاهی اعلام کرده‌ایم. نماینده سازمان نظام پرستاری می‌بایست هنگام بررسی تعرفه خدمات پرستاری در جلسه شورای عالی بیمه حضور داشته باشد.

میزان معوقات کارانه پرستاران حدود هفت ماه است

او درباره آخرین وضعیت پرداخت مطالبات پرستاران گفت: متوسط میزان معوقات کارانه پرستاران حدود هفت ماه است؛ یعنی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به طور متوسط تا پایان فروردین ماه نسبت به پرداخت معوقات کارانه پرستاران اقدام کرده‌اند. متاسفانه، برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی زمینه پرداخت کارانه وضعیت مناسبی ندارند و مطالبات پرستاران در این دانشگاه‌ها به بیش از ۱۳ ماه می‌رسد.

نجاتیان با بیان اینکه پرداخت معوقات اضافه کاری پرستاران نسبت به کارانه بهتر است، توضیح داد: بررسی‌ها بیانگر این است که متوسط مطالبات پرستاران در ارتباط با اضافه کاری حدود ۲ تا ۳ ماه است. طلب ۲ تا ۳ ماهه پرستاران در حوزه اضافه کاری یک پدیده طبیعی است چرا که محاسبه اضافه کار پرستاران به زمان نیاز دارد.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه پرداخت مطالبات پرستاران باید به روز باشد، افزود: منظور از به روز شدن پرداخت مطالبات آن است که هنگامی که سازمان‌های بیمه‌گر مطالبات دانشگاه‌های علوم پزشکی را پرداخت کردند دانشگاه‌ها در یک بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ روزه نسبت به پرداخت کارانه پرستاران اقدام کنند. سازمان نظام پرستاری کشور انتظار دارد که بیمه‌ها نسبت به پرداخت هر چه سریع‌تر مطالبات دانشگاه‌های علوم پزشکی اقدام کنند.