میراث فرهنگی در ایران فراموش شده است

به گزارش منیبان؛ مریم اطیابی، خبرنگار و فعال میراث فرهنگی در یکی از سلسله نشست‌های شب‌های میراث که از سوی انجمن علمی دانشجویی تاریخ دانشگاه شهید بهشتی و به‌صورت برخط برگزار شد، با بیان اینکه ویژگی‌های تمدنی ایران منوط به دین و فرهنگ است، گفت: این یک نگاه کلی و بومی به مفهوم ایران است نه به نگاه جغرافیایی سیاسی ایران که ما در آن زندگی می‌کنیم. این یک نگاه به حوزه جهان ایران است که از گذشته‌ها شکل گرفته است، گذشته‌هایی که امروز ما را نیز در بر می‌گیرد.

او ادامه داد: این دیدگاه به دلیل انواع مشکلاتی که وجود دارد دچار آسیب شده و حتی شعار نه شرقی نه غربی نیز برای این بوده که ما به خویشتن و خودآگاهی فرهنگی تاریخی برسیم.

اطیابی افزود: ما امروز در بخش نظامی و دفاعی ایران پیشرفت داشته و خودمان را تقویت کرده‌ایم، اما در بخش فرهنگ چنین کاری را انجام نداده‌ایم، ما مرزهای فرهنگی خود را به دست دیگران سپرده‌ایم و از دیگران چیزهایی را هم تمنا می‌کنیم.

این فعال میراث فرهنگی بابیان اینکه ما در بحث میراث فرهنگی نظریه‌پرداز به معنای واقعی نداریم و به‌نوعی در صورتمان رها شده‌ایم و به عمق ساختار و محتوای میراث فرهنگی فکر نمی‌کنیم، تأکید کرد: گویا میراث فرهنگی ما از حوزه اندیشه و فکر خارج شده و این بسیار خطرناک است.

او تصریح کرد: اگر قصد داریم به نگهداری میراث فرهنگی کمک کنیم باید در این زمینه دقت نظر بسیاری داشته باشیم و آموزش و برنامه‌ریزی‌های دقیق انجام دهیم. اگر فکر می‌کنیم مرزهای جغرافیایی سیاسی ما نیازمند نگاه استراتژیک هستند و برای آن برنامه‌ریزی می‌کنیم، اما مرزهای فرهنگی که فراتر ایران امروزی است نیز به همین تفکر نیاز دارد و حائز اهمیت است.

این خبرنگار و فعال حوزه میراث فرهنگی با بیان اینکه میراث فرهنگی یک کشور رابطه مستقیمی با امنیت ملی آن کشور دارد و این موضوع منوط به شناخت هویت ملی و وحدت عوام است، ادامه داد: میراث فرهنگی دقیقاً یکی از عناصر شکل دهنده هویت و وحدت است. فرهنگ چیزی نیست که امروز بکاریم و فردا برداشت کنیم و یا امروز پایه‌های آن را خالی کنیم و توقع داشته باشیم فردا فرو بریزد، بلکه فرهنگ به زمان بسیار نیاز دارد.

اطیابی افزود: در بیشتر مواقع افرادی مسئولان میراث فرهنگی شده‌اند که تخصص و تعهد کافی برای انجام آن مسئولیت را نداشته‌اند، البته افرادی هم بوده‌اند که قصد انجام کاری را داشته‌اند اما موفق نشده‌اند. در اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد خبرگزاری تخصصی برای میراث فرهنگی شکل می‌گیرد که برای اولین بار به حوزه میراث فرهنگی می‌پردازد، همزمان نیز سایر خبرگزاری‌ها صفحه‌ای را با عنوان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به سرویس‌های خبری خود اضافه می‌کنند.

او گفت: در حال‌حاضر متأسفانه به حوزه صنایع دستی بسیار کم پرداخته می‌شود و به‌طور ویژه خبرنگار حوزه صنایع دستی وجود ندارد به‌همین دلیل این بخش محروم واقع شده است، از طرفی حوزه گردشگری و میراث فرهنگی نیز خبرنگار خاص خود را دارد.

اطیابی ادامه داد: در دهه هشتاد، آرام آرام تیمی از خبرنگاران شکل می‌گیرد که البته در اوایل شکل‌گیری نیز مستقل و صاحب تفکر نبودند و این موضوع به فرایندی که طی شده وابسته است چراکه در آن زمان اگر خبرنگار اطلاعاتی را از یک کارشناس می‌گرفت این تجربه وجود نداشت و یا این موضوع احساس نمی‌شد که مسئله از چند نفر دیگر نیز پرسیده شده و اطلاعات بررسی شود؛ یا اینکه شرایط زمانی وجود نداشت. این موضوع با آغاز دولت نهم همزمان شد و بدون اغراق از ابتدای تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران تاکنون بیشترین خسارت در دولت نهم و دهم به حوزه میراث فرهنگی ایران وارد شد و برای اولین‌بار سنگ بنای ورود افرادی با تخصص‌های نامرتبط به حوزه میراث فرهنگی گذاشته شد.