نحوه جلوگیری از دچار شدن پلنگ به سرنوشت یوز ایرانی

به گزارش منیبان؛ حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست در رابطه با آخرین وضعیت پلنگ ایرانی در کشور گفت: پلنگ در کشور ما پراکنش گسترده‌ای دارد و علی‌رغم تمام تهدیدات، جمعیت آن در ایران به نسبت سایر کشور‌های اطراف بهتر است و زیستگاه‌های مطمئنی در پارک ملی تندوره، پارک ملی گلستان، منطقه ساریگل در خراسان شمالی و ... دارد.

او ادامه داد: جمعیت پلنگ در برخی لکه‌ها خوب است و طعمه کافی و زیستگاه امن در اختیار این گونه قرار دارد، اما در بخش گسترده‌ای از محدوده پراکنش پلنگ، به‌ویژه در منطقه زاگرس با کمبود طعمه و به طبع آن تعارض بین پلنگ و دام‌های اهلی و دامداران روبه‌رو هستیم که این موارد جمعیت پلنگ را تهدید کرده و زادآوری آن را به خطر انداخته است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست در رابطه با برنامه‌های سازمان برای حفاظت از پلنگ ایرانی، توضیح داد: در حال حاضر به دنبال این هستیم تا با همکاری دانشگاه‌ها بخش‌هایی از زیستگاه طبیعی پلنگ در کشور را احیا کنیم. در نظر داریم تا در خصوص زنده‌گیری پلنگ و مسائل مربوط به تعارضات آن با انسان، دوره‌های آموزشی را برگزار کنیم تا دیگر شاهد مواردی مانند تلف شدن پلنگ در قائم‌شهر نباشیم. این دوره ماه آینده در شیراز برگزار خواهد شد و کارشناسان از سراسر کشور در این برنامه شرکت خواهند کرد.

اکبری تأکید کرد: نکته حائز اهمیت این است که در کنار پرداختن به آمار تلفات پلنگ، احیای جمعیت آن را نیز بازتاب دهیم؛ جمعیت این گونه در برخی لکه‌ها و مناطق حفاظتی افزایش داشته و در بخش‌هایی از استان‌های اصفهان، یزد، کرمان، خراسان جنوبی، اراک و خراسان رضوی حفاظت خوبی از پلنگ صورت گرفته و پلنگ در این مناطق وضعیت مناسبی دارد.

او ادامه داد: درست است که وسعت برخی از این مناطق مذکور کم است، اما در این مناطق طعمه‌های پلنگ یافت می‌شوند و تعارضات انسان با این محیط‌ها کم است. ما باید تلاش کنیم تا تعدادی از این لکه‌ها را شناسایی کنیم و بتوانیم جمعیت پلنگ را به این نقاط برگردانیم و به این شکل به احیا جمعیت پلنگ کمک کنیم.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست به کاهش طعمه‌های پلنگ در برخی زیستگاه‌ها اشاره کرد و گفت: در آخرین بازدید میدانی از زیستگاه‌های پلنگ، منطقه‌ای را در استان فارس مشاهده کردم که طعمه‌های پلنگ در آن از بین رفته، اما همچنان شاهد حضور پلنگ در این منطقه هستیم. در چنین مناطقی است که به دنبال کاهش طعمه تعارضات پلنگ با دام‌های اهلی زیاد شده و در نتیجه آن دامداران درصدد اقدامات تلافی‌جویانه بر می‌آیند و این اقدامات منجر به تلف شدن پلنگ خواهد شد.

اکبری اضافه کرد: این زیستگاه‌ها باید در سراسر کشور شناسایی شوند و جمعیت طعمه در این لکه‌ها اصلاح شود. برای نجات پلنگ و جلوگیری از دچار شدن این گربه‌سان به سرنوشت یوزپلنگ آسیایی باید در اطراف مناطق حفاظت شده، لکه‌هایی را به عنوان کوریدر و یا زیستگاه پشتوانه جمعیت پلنگ در نظر بگیریم چرا که پلنگ گونه‌ای قلمروطلب است و نیاز به وسعت زیستگاه دارد.

او تصریح کرد: افزایش مساحت مناطق حفاظت شده قطعاً با مخالفت سایر دستگاه‌ها به ویژه وزارت صمت و سازمان منابع طبیعی و جنگل‌ها رو به رو خواهد شد، لذا باید از روش‌های حفاظتی جایگزین مانند قرق‌های اختصاصی که عرصه‌هایی را در اختیار مردم قرار داده تا در حفاظت نقش داشته باشند، استفاده کنیم. مثال بارز این موضوع در قرق اختصاصی علی‌آباد چهل‌گزی یزد است که بعد از حدود ۴ سال حفاظت موفق شدیم پلنگ را در این منطقه رؤیت کنیم.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست خاطرنشان کرد: البته این کار هم چالش‌های زیادی دارد و متأسفانه توفیق ما در این امر کم بوده است. در مجموع باید احیای جمعیت پلنگ در برخی زیستگاه‌ها، ایجاد کوریدور و مناطق پشتوانه و همچنین احیای جمعیت طعمه‌های پلنگ را در نظر داشته باشیم تا با استفاده از این راهکار‌ها پویایی جمعیت پلنگ را بیشتر کنیم تا چند سال دیگر این گونه نیز با مشکلاتی نظیر مشکلات یوزپلنگ آسیایی رو‌به‌رو نشود.