این هفته دلار بخریم یا نخریم؟

به گزارش منیبان، دلار در بازه زمانی 10 روز گذشته روند صعودی پرشتابی را تجربه کرد تا به آنجا که بهای آن در آستانه 40 هزار تومانی شدن قرار گرفت، جایی که بسیاری از کارشناسان آن را نقطه بحرانی برای اقتصاد کشور می دانند.

در این میان هرچند که به نظر می رسد با برکناری معاون ارزی بانک مرکزی تلاش شد تا به نوعی ترمز این افزایش قیمت کشیده شود یا حداقل نشان دهد متولیان امر بیکار ننشسته اند، ولی باز هم به نظر می رسد در این زمینه چندان امیدواری وجود ندارد که این روند متوقف و بعد از آن کاهشی شود.

شرایطی که بسیاری از افراد آن را نتیجه بی‌انضباطی و کسری شدید بودجه می دانند، آنچه که بسترها را برای رشد قیمت‌ ارز فراهم آورده است، چرا که این روزها دیگر نه خبری از هجوم مردم برای خریداری ارز است و نه سرمایه داران این بازار را هدف قرار داده اند.

در این شرایط البته برخی از کارشناسان براین باور هستند که قیمت ارز به یک موضوع سیاسی تبدیل شده است و در بسیاری از موارد، آنچه که به افزایش قیمت ارز یا تلاطم در این بازار منجر می‌شود، عواملی بیرون از بازار و اقتصاد است

 آنچه که علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی ایران هم به آن اشاره کرده است. نکته دیگر اینکه از سوی دیگر به درست یا به غلط، نرخ ارز در اقتصاد ایران به یک دماسنج تبدیل شده که بسیاری از افراد جامعه صرف نظر از اینکه کارشان به ارز گره خورده یا نه، تصمیمات خود را با توجه به وضعیت نرخ می‌گیرند.

البته نباید از این موضوع غ هرچند قیمت کالاهایی مانند طلا یا حتی خودرو نیز به نوعی وضعیت اقتصاد را نشان می‌دهد اما در نهایت تمام تحلیل‌ها باز هم به سمت قیمت دلار می‌رود.

همدستی میان کاسبان تحریم و منفعت طلبان

اما عضو اتاق بازرگانی ایران در خصوص وضعیت موجود چه نظری دارد؟ به اعتقاد وی به نظر می‌رسد چرایی این افزایش قیمت در کوتاه مدت را باید تحت تاثیر چند عامل بررسی کرد. نخست نوعی همدستی میان کاسبان تحریم و گروهی که نفع اصلی‌شان در نوسان گیری در بازار ارز است. این همکاری مانند آنچه در روزهای گذشته اتفاق افتاد، بعضا باعث می‌شود نرخ ارز ظرف چند روز ناگهان دو تا سه هزار تومان افزایش پیدا کند، این در حالی است که در عرصه واقعی اتفاق جدید و مهمی رخ نداده که شاهد این افزایش قیمت باشیم. عامل دیگر را باید در بانک مرکزی جست و جو کرد.

به هر حال این عقیده که دو مولفه اقتصادی و سیاسی ازجمله عوامل اثرگذار بر بازار ارز  هستند، به عبارتی افزایش عمده نرخ ارز در شرایط اخیر به این دلیل است که هم به لحاظ اقتصادی و هم تنش های بین المللی و داخلی کشور در وضعیت حادتری گرفته ایم بنابراین تا این دو عامل مدیریت نشود، نمی توان چشم انداز مناسبی نسبت به آینده بازار ارز ارائه داد، نیز نظر دیگری است که برخی از کارشناسان از آن سخن گفته اند.

در این خصوص البته برخی ها نیز تلاش دارند تا توپ این شرایط را به زمین اغتشاشات بیندازند. به طور نمونه سپهر خلجی، رئیس شورای اطلاع رسانی دولت در توییتی نوشت عامل بنیادی گرانی دلار اغتشاشات بوده است!

با این وجود اما شریعتی همچنان تاکید دارد که ما در دولت قبل شاهد آن بودیم که یک دیدگاه در بانک مرکزی محوریت پیدا کرد با رویکرد که بازار ارز برای دولت است و معاونت ارزی بانک مرکزی نقشی بسیار مهم در این حوزه ایفا می‌کند. همین روال ادامه پیدا کرده و سیاست‌هایی که در این معاونت نهایی می‌شود، می‌تواند به عاملی برای تلاطم‌های ارزی تبدیل شود. شاید محدودیت منابع ارزی بانک مرکزی در مدیریت بازار در این حوزه یکی از عوامل باشد اما از سوی دیگر سیاستی که معاونت سابق ارزی بانک مرکزی داشت، بعضا چه با سیاست‌های کلان و چه در همکاری با فعالان اقتصادی ناهماهنگی‌هایی را به وجود می‌آورد که خود عاملی برای افزایش قیمت ارز بود. جابجایی صورت گرفته در بانک مرکزی و معرفی معاون جدید ارزی این نهاد می‌تواند به افزایش هماهنگی‌ها در این حوزه کمک کند. با آمدن معاون جدید ارزی و تجربیاتی که ایشان در حوزه‌های مختلف بانکی داشته‌اند، این امید به وجود آمده که در این بخش گشایش جدیدی به وجود بیاید.

در نهایت به نظر می رسد در کنار سیگنالی که جابجایی در بانک مرکزی به بازار می‌دهد، برخورد با حساب‌های بانکی مشکوک و نظارت بر این بازار از یک سو و تغییراتی که در کشورهای همسایه مانندن دستورالعمل ارزی اخیر طالبان که معامله فردایی را نرخ ارز را ممنوع کرده از سوی دیگر می‌تواند بر بازار ارز ما تاثیر مثبت بگذارد و احتمالا در هفته آینده شاهد کاهشی شدن نرخ ارز و جبران افزایش‌های ثبت شده در روزهای اخیر خواهیم بود. این پیش بینی است که عضو اتاق بازرگانی ایران دارد.

البته این فعال اقتصادی به ایم وضوع هم اشاره کرده است که البته این توقع که بدون مشخص شدن سرنوشت تحریم‌ها و برجام و عضویت در اف ای تی اف، ناگهان قیمت ارز به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کند از واقعیت به دور خواهد بود اما گام‌هایی که در داخل برای افزایش شفافیت در اقتصاد برداشته شده و البته جابجایی اخیر در بانک مرکزی که می‌تواند به افزایش هماهنگی‌ها میان تصمیم گیران بازار ارز منجر شود از سوی دیگر، می‌توانند به جلوگیری از تلاطم‌های تازه و افزایش ناگهانی قیمت ارز کمک کنند.

اکنون اما دربحبوهه نگرانی ها از افزایش بهای ارز، طلا و سکه باید دید متولیان امر چه ایده ای برای بازگشت به بازار دارند، ضمن اینکه به نظر می رسد این روزها عموم جامعه دیگر اعتماد زیادی به مسئولان حوزه و دیگر نهادهای ذی ربط در این زمینه ندارد. حال باید دید فردا شنبه بازار چه حال و و روزی را تجربه خواهد کرد.