آیا طرح تولید بدون کارخانه تحریم‌ها را دور می‌زند؟

به گزارش منیبان، وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای تحقق شعار امسال تحت عنوان "تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها" خطاب به بخش های استانی دستورالعمل "تولید بدون کارخانه" را در 6 بند و یک تبصره صادر کرده است.

موضوع از این قرار است که کارخانه های دارای ظرفیت خالی و فعال در سطوح پایین زیر نظر وزارت صمت و پس از انعقاد قرارداد با طرف دوم، به تولید سفارش کارخانه اصلی می پردازند.

به عبارتی پس از طراحی محصول در شرکت مادر فرآیند تولید به کارخانه ثالث واگذار می شود سپس محصول نهایی برای فروش متمرکز به دست کارخانه اصلی می رسد.

با اجرای دستورالعمل فوق هزینه تاسیس خطوط تولید برای شرکت های مادر کاهش یافته و به تبع آن هزینه های تولید نیز افول می کند البته  کارخانه های تعطیل یا نیمه تعطیل نیز به چرخه تولید برگشته و تولید جان تازه ای می گیرد.

واحدهای تولیدی راکد و صنایع داخلی متقاضی استفاده از ظرفیت های خالی خطوط تولید برای بهره مندی از بستر ایجاده شده توسط وزارت صمت باید ابتدا در سامانه بهین یاب ثبت درخواست کنند سپس سازمان‌های استانی صمت پس از بررسی به درخواست‌های "تولید بدون کارخانه" پاسخ می دهند.

با الکترونیکی شدن فرآیند ثبت درخواست "تولید بدون کارخانه" مقررات زائد نیز از مانند اخذ مجوز تولید از سازمان حفاظت محیط زیست حذف شده است که به نوبه خود می تواند در رونق و حمایت از تولید ملی دخیل باشد.

کارخانه سفارش دهنده تولید باید دارای پروانه بهره برداری، توان و مجوز لازم برای تولید محصول مورد نظر باشد.

در مفاد قرارداد طرفین و با نظارت سازمان های وزارت صمت؛ حجم، نوع، مشخصات فنی، مسئولیت‌های طرفین و... قید می شود، مدت اعتبار قرارداد یک سال است و محصول نهایی تولید دارای کد منحصر بفرد آن حوزه است.

امکان واگذاری امتیاز تولید بدون کارخانه به غیر وجود ندارد و آمار ماهیانه تولید در سامانه مورد نظر وزارت صمت ثبت خواهد شد، خوش حسابی تولیدکننده در امر تولید سفارش کارخانه اصلی و تایید محصول تولید شده توسط ادارات استانی صنعت، معدن و تجارت تمدید قرارداد را تسهیل خواهد کرد.

همچنین اگر محصول نهایی تولید شده موفق به اخذ استانداردها و گواهی مورد نظر نشود امکان توزیع و ورود به بازار را نخواهد داشت.

حضور شرکت های خارجی در تولید بدون کارخانه

در دستورالعمل جدید وزات صمت برای رونق تولید، به بنگاههای خارجی نیز طبق شرایط و ضوابطی مجوز "تولید بدون کارخانه" اعطا می شود و براین اساس محصول تولید شده در داخل باید از ایران صادر شده و گواهی ها و استانداردهای لازم برای صادرات را نیز اخذ کرده باشد که این بند از دستورالعمل وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت می تواند راهی برای دور زدن تحریم ها، ورود و انتقال تکنولوژی به کشور باشد.

سلب آزادی عمل در تولید بدون کارخانه/ دولت همچنان دخالت می کند!

هر چند در ظاهر امر دستورالعمل جدید وزارت صمت گشایشی جدید در رونق تولید، مانع زدایی ها و پشتیبانی هاست اما آنچه تهدید  امر محسوب شده و احتمال به خطا رفتن هدف ترسیم شده را افزایش می دهند ممنوعیت توافق آزاد طرفین انجام فرآیند "تولید بدون کارخانه" و مداخلات دولت و سیاست گذار است چون ممکن است رؤسای سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت که مسئول بررسی مدارک، مستندات، درخواست ها و صدور مجوز "تولید بدون کارخانه" هستند با نگاهی جهت گیرانه از تحقق راستین و صددرصدی هدف فوق جلوگیری کنند.

تجربه شرکت های بزرگ اروپایی، ژاپنی و آمریکایی از اجرای سیاست "تولید بدون کارخانه" نشان می دهد که اعطای آزادی عمل به طرفین قرارداد فوق نه تنها توان و ظرفیت های خالی را به صحنه تولید کشانده و بر رشد صنعت منجر می شود بلکه هزینه تمام شده تولید را نیز کاهش می دهد.

امید است با رفع نواقص سیاست جدید وزارت صمت، سرعت چرخ های تولید داخل شدت بگیرد.