قیمت خودرو در تعقیب نرخ ارز؛ هر 100 تومان رشد، یک‌درصد افزایش!
بهای خودرو در بازار با جهش نرخ ارز بالا می‌رود، اما هنگامی که نرخ در بازار ارز کاهشی می‌شود، قیمت خودرو چسبندگی نشان می‌دهد و پایین نمی‌آید.
به گزارش منیبان، نرخ ارز طی روزهای اخیر روند افزایشی و به‌طور کلی در ماه گذشته نوسان شدیدی داشته که باعث شده است قیمت خودرو در بازار هم افزایش پیدا کند. با هر صد تومانی که نرخ ارز جهش داشته، حداقل یک‌درصد قیمت خودرو افزایش پیدا کرده است و برخی خودروها طی یکی دو ماه اخیر بیش از 20میلیون تومان رشد را تجربه کرده‌اند. قیمت خودرو در حال پرواز است و در این بین گفته می‌شود به دلیل کاهش تولید خودرو، افزایش خودروهای ناقص خودروسازان، کاهش صدور فاکتور خودرو و عرضه به بازار نیز تاثیر بدتری بر قیمت‌ها در بازار داشته است. در این بین، نکته مهم این است که گرچه قیمت‌ها در بازار با سرعت و همگام با قیمت ارز بالا می‌روند، اما کاهش قیمت بسیار سخت انجام می‌شود. درخصوص وضعیت تولید خودرو در سال جاری و تصمیماتی که وزارت صمت برای سامان دادن به صنعت خودرو باید اتخاذ کند، با محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی کشور و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران به گفت‌وگو پرداختیم.
وضعیت تولید در صنعت خودرو و قطعه طی 5 ماهی که از سال 1400 گذشته، به چه صورت بوده است؟
تولید طی سال جاری به شکل منظم ادامه داشته است. البته تولید طی سه ماه ابتدایی بسیار خوب پیش رفت، اما در تیرماه یک‌مقدار توقف داشتیم. در مردادماه نیز شاهد کاهش تولید در ایران‌خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل بودیم. اما مشکل مهم این روزهای صنعت خودرو این است که همچنان آمار خودروهای کف بسیار بالاست. یعنی خودروسازان تولید انجام می‌دهند، اما همه آن تجاری نمی‌شود. یک بخش از خودروها در تعطیلات تابستانی تجاری شد، اما باز هم تولید ناقص خودرو ادامه دارد. ضمن این‌که میزان مطالبات قطعه‌سازان از خودروسازان هم به 65هزار میلیارد تومان رسیده است. هرچند از این رقم 25هزار میلیارد تومان تحت عنوان اوراق گام و خرید دین تعیین تکلیف شده، اما به‌هرحال جزو ارقامی است که بر عهده خودروساز بوده و باید آن را پرداخت کند.
چرا طی سال جاری تا این حد خودروهای ناقص تولید شده است؟
روند تولید خودروهای ناقص به مشکلات مالی خودروسازان و مشکل ترخیص از گمرک بازمی‌گردد. بسیاری از قطعات به‌دلیل شرایط موجود خیلی دیر از گمرک ترخیص می‌شوند. البته یک مشکل جهانی دیگر هم وجود دارد و آن‌هم کمبود تراشه‌ها و قطعات الکترونیکی است. این مساله تمام خودروسازان دنیا را تحت‌شعاع قرار داده و خودروسازان ما هم از آن مستثنا نیستند.
درحال‌حاضر وزیر صمت رویکرد مثبتی نسبت به عدم دخالت در قیمت‌گذاری خودرو دارد. مطالبه صنعت خودرو و قطعه از وزیر چیست؟
رسانه‌ها باید پیگیر دو مساله از وزارت صمت باشند. مورد اول عدم دخالت در خودروسازی‌ها و تعیین مدیران خودروسازی است. مورد دیگر هم بحث قدیمی و تکراری قیمت‌گذاری دستوری است که باید حل شود. اگر این دو عامل رفع شود من فکر می‌کنم بخش عمده مشکلات صنعت خودرو و قطعه حل خواهد شد.
تاکنون انتخاب مدیران خودروسازی‌ها توسط وزارت صمت انجام شده است. این روند چگونه باید تغییر کند؟
سهام‌دارانی که هیات‌مدیره این شرکت‌ها را تشکیل می‌دهند، باید نسبت به انتخاب مدیران خودروسازان اقدام کنند. کما این‌که هیچ‌وقت گفته نمی‌شود هیات‌مدیره فلان کارخانه سیمان چه کسانی باید باشند. هیات‌مدیره یک شرکت بخش خصوصی ارتباطی به کسی ندارد. این دقیقا به سهام‌دار مرتبط می‌شود. باید یاد بگیریم هرکسی در چه کاری باید مداخله کند. ما دارای قانون تجارت هستیم و باید طبق آن عمل کنیم. در تمام دنیا این سهام‌داران حرف اصلی را می‌زنند. سهام‌داران هیات‌مدیره را تعیین و اعضای هیات‌مدیره نیز خط مشی شرکت و مدیرعامل را تعیین می‌کنند. اما مسئولان وزارت صمت در هیچ دوره‌ای قانون تجارت را رعایت نکرده‌اند. حرف اصلی این است که وزارت صمت سهام محدودی دارد و در نهایت یک صندلی را در هیات‌مدیره باید در اختیار داشته باشد و اجازه دهد بقیه افراد تصمیم‌گیر باشند. این سایه‌ای که بالای سر مدیران خودروسازان است، امکان فعالیت را به آن‌ها نمی‌دهد.
به‌نظر شما شرایط برای مدیران خودروسازی‌ها به چه شکل است؟ آیا آن‌ها توانسته‌اند از پس این شرایط برآیند؟
به نظر من، مدیران فعلی هم در این شرایط شاهکار کرده‌اند. چراکه با چنین شرایطی در آلمان و آمریکا و هرجای دنیا، دو روزه این صنعت جمع می‌شد. مدیران فعلی اما با همین شرایط، خودروسازی‌ها را سرپا نگه داشته‌اند، درحالی‌که از فردای خود هم خبر ندارند و هر لحظه ممکن است کنار گذاشته شوند. در دوره‌های گذشته شاهد بودیم مدیران خودروسازی‌ها شبانه و بدون مقدمه تغییر می‌کردند. این روند، امکان برنامه‌ریزی بلندمدت را به هیج مدیری نمی‌دهد. اما اگر همین مدیر توسط هیات‌مدیره و هیات‌مدیره نیز توسط مجمع تعیین شود، قطعا پایدار خواهد بود و می‌تواند برنامه‌ریزی بلندمدت را در صنعت خودرو داشته باشد.
درحال‌حاضر شاهد افزایش قیمت خودرو در بازار هستیم و بخش مهمی از این افزایش قیمت، به بحث نرخ ارز و تورم باز می‌گردد و بخشی نیز به دلیل آن‌چه کاهش عرضه از سوی خودروسازان عنوان شده است، بازمی‌گردد. به‌هرحال تولید هم کاهش پیدا کرده است. به نظر شما چند درصد از افزایش قیمت بازار به ارز و چند درصد به عرضه خودرو بازمی‌گردد؟
برخی افراد در کشور دوست ندارند یک‌سری واقعیت‌ها را قبول کنند. قیمت‌های ما به‌طور صد درصد و نه 99درصد، به نرخ ارز و دلار ربط دارد و با آن بالا و پایین می‌شود. از ماهی که از کف دریا صید می‌شود و نه ارز می‌خواهد و نه مواد اولیه، به نرخ ارز ارتباط پیدا می‌کند تا قیمت سیمان، مرغ، تخم‌مرغ، مسکن، طلا و... . بهای تمام این‌ها بلااستثنا با نرخ دلار بالا و پایین می‌شود و نوسان دارد. نوسان هم به این شکل است که قیمت‌ها بلافاصله افزایش پیدا می‌کنند، اما برای پایین‌آمدن مقداری زمان نیاز است. چراکه شاهد چسبندگی قیمت‌ها هستیم. این را هم باید اضافه کنم که درحال‌حاضر اصلا کمبود خودرو در بازار نداریم. بررسی وضعیت گارانتی‌ها و پیمایش‌ها نشان می‌دهند 400 تا 500 هزار خودرو تحویل داده شده که پیمایش نداشته‌اند، یعنی پارک شده‌اند و به بازار عرضه نشده‌اند. یعنی خودروهایی که مردم خریداری کرده‌اند و به امید فروش با قیمت بالا نگهداری می‌کنند. قیمت تمام کالاها و خدمات در ایران، چسبندگی معنی‌داری با نرخ دلار در بازار آزاد دارد و خودرو ساخت داخل نیز از این قاعده مستثنا نیست. تا هر زمان که نرخ ارز در بازار آزاد افزایش یابد، قیمت خودرو نیز در بازار صعودی است و این تصور نیز که با کاهش نرخ ارز، می‌توان منتظر سقوط قیمت‌ها در بازار خودرو بود یا نه، به دلیل ماهیت چسبندگی قیمت‌ها که در اقتصاد ایران ریشه دوانیده، محقق نمی‌شود و نباید انتظار شوک‌آوری از کاهش قیمت خودرو در مدت‌زمان کوتاه و فوری متصور بود.
