پنج چالش پیش روی صنعت انرژی

عدم سرمایه گذاری

طی یک دهه گذشته اروپا و تا حدودی آمریکای شمالی تلاش کردند وابستگی به سوختهای فسیلی را کاهش داده و وابستگی به انرژی تجدیدپذیر را افزایش دهند. این تلاش‌ها باعث مهاجرت سرمایه گذاران از نفت و گاز و ظهور ترند جدید سرمایه گذاری زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی شد و شرکتها ناچار شدند هزینه روی سوختهای فسیلی را کاهش دهند.

وزیر انرژی عربستان سعودی اوایل امسال هشدار داد که عدم سرمایه گذاری در نفت و گاز، اثر بومرنگی روی مصرف کنندگان خواهد داشت و وی تنها مقامی نبود که چنین موضوعی را گوشزد کرد. بسیاری از مقامات اوپک هشدار مشابهی داده اند اما ظاهرا هیچ فایده ای نداشته است. این آژانس بین المللی انرژی بود که سال گذشته اعلام کرد جهان نیازی به اکتشاف جدید نفت و گاز ندارد زیرا دیگری نیازی به عرضه جدید نفت و گاز نخواهد داشت. البته چند ماه بعد آژانس بین المللی انرژی موضع خود را تغییر داد و از اوپک خواست تولید نفت را افزایش دهد و این واقعیت ناگوار صنعت انرژی را نشان داد که نمی‌توان روندی که سالها در جریان بوده است را ظرف مدت چند ماه تغییر داد.

نرخ اندک اکتشاف

موضوعی که درباره آن زیاد صحبت نشده، میانگین نرخ اکتشاف جدید نفت و گاز است که قابل مقایسه با میانگین نرخ تبدیل پنلهای خورشیدی است که پایین ۳۰ درصد است.

بلومبرگ اخیرا گزارش کرده که سه چاهی که شرکت شل در سواحل برزیل حفاری کرده بود، خشک شده‌اند. این غول نفتی یک میلیارد دلار برای حق حفاری در این منطقه پرداخت کرده بود و سه سال زمان برای حفاری صرف کرده بود اما نهایتا دست خالی برگشت. اکسون هم موفق نشد از ذخایر نفت قابل توجه در بلوکهای برزیلی که ۱.۶ میلیارد دلار هزینه داشتند، بهره برداری کند.

این خبر ماهیت پرمخاطره اکتشاف نفت و گاز حتی در مناطقی مانند برزیل که به همراه گویان به عنوان کانون جذاب جدید در صنعت انرژی شناخته شده است را بارز کرد. یک مشاور انرژی برزیلی به بلومبرگ گفت: اکتشافهای بزرگ زمانی که نرخ اکتشاف نزدیک ۱۰۰ درصد بودند، اتفاق افتادند. میانگین نرخ اکتشاف موفق برای صنعت نفت و گاز بسیار پایین‌تر از ۲۳.۸ درصد بوده است.

تورم هزینه تولید

روند کلی تورم تا حد زیادی تحت تاثیر افزایش هزینه‌های انرژی بوده اما به خود صنعت انرژی منتقل نشده است. در صنعت شیل آمریکا، هزینه‌های تولید حدود ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده اند. دو شرکت کانتیننتال ریسورسز و هس کورپ اخیرا هشدار داده‌اند که هزینه‌های بالاتری را برای سه ماهه دوم خود گزارش خواهند کرد و تنها شرکتهایی نیستند که هزینه‌های بالا را تجربه می کنند.

کمبود مواد خام یکی از دلایل تورم هزینه تولید نه تنها در صنعت شیل بلکه در هر میدان نفتی دیگری هستند. کمبود نیروی کار، مشکل ویژه‌ای برای صنعت شیل آمریکاست که به بالا رفتن هزینه های تولید دامن زده است. تداوم مشکلات زنجیره تامین که ناشی از شیوع پاندمی بوده است هم در این وضعیت نقش داشته است. مشکل بزرگتر این است که اوضاع صنعت انرژی در ماه‌های آینده بهبود پیدا نخواهد کرد. فشار مربوط به هزینه تولید در شرایطی روی می دهد که دولت فدرال واقعا به نفت و گاز نیاز دارد.

حملات سایبری

افزایش قابل توجه حملات سایبری باعث شده است حملات سایبری به نگرانی عمده صنعت انرژی در چند سال گذشته تبدیل شود. هک شبکه کلونیال پایپ لاین، مسائل زیادی را در بخش امنیت سایبری برجسته کرد اما اقداماتی که پس از این واقعه انجام گرفت، چندان زیاد نبودند.

طبق یافته‌های نظرسنجی جدید شرکت مشاوره نروژی DNV، صنعت انرژی نگرانی زیادی نسبت به امنیت سایبری دارد و بدتر از آن، برای کنترل وقایع امنیت سایبری واقعا آماده نیست. ۴۸ درصد از مدیران انرژی انتظار دارند حملات سایبری به خسارت فیزیکی به دارایی‌های انرژی منجر شوند و بیش از نیمی از آنها (۵۴ درصد) انتظار دارند حملات سایبری به صدمات جانی منتهی شوند. حدود ۷۴ درصد هم آسیب زیست محیطی در نتیجه حملات سایبری را پیش بینی کردند. تنها ۳۰ درصد از این مدیران می‌دانند اگر شرکتشان هدف حمله قرار گرفت، چه اقدامی باید انجام دهند.

ژئوپلیتیک

ریسک ژئوپلیتیکی ریسکی است که هیچ وقت از صنعت انرژی دور نمی‌شود خواه وقتی قیمتها به شدت کاهش پیدا می کند یا مثل حالا، در سطح بالایی می‌ماند. چشم انداز تحریم نفت روسیه از سوی اتحادیه اروپا در چند روز گذشته ضعیف شده اما یکی از عوامل پشتیبانی کننده از قیمتهای نفت بوده است. طولانی شدن مذاکرات هسته‌ای ایران هم عامل دیگری بوده است. و البته مسئله عدم تمایل اوپک به قبول درخواست غرب برای افزایش سریعتر تولید نفت هم وجود داشته است.

به نظر نمی رسد روسیه به هیچ وجه نگران چشم انداز تحریم باشد. الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه، در روزهای اخیر گفت: همان نفتی که کشورهای اتحادیه اروپا از ما خریداری کردند ناچار خواهند بود از جای دیگری بخرند و پول بیشتری باید پرداخت کنند زیرا قیمتها قطعا افزایش پیدا خواهد کرد و زمانی که هزینه تحویل و کرایه حمل افزایش پیدا کنند، این کشورها ناچار خواهند بود برای ساخت زیرساخت مربوط، سرمایه گذاری بیشتری انجام دهند.

در این بین، ایران صادرات نفت به چین را افزایش داده و چین نفت ایران را خواهد داشت.

بر اساس گزارش اویل پرایس، برای آمریکا مشکل قیمت به حدی حاد شده که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به دنبال دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی است که پیش از این به دلیل نقشی که در دستور قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد ریاض داشت، حاضر به ملاقاتش نبود و ترجیح می داد با پدرش ملک سلمان صحبت کند.

انتهای پیام