آینده مبهم سوریه پس از سقوط دولت
روز 20 آذرماه برای منطقه خاورمیانه حامل شوک بسیار سنگینی بود و نظام سوریه پس از 54 سال حکومت سرنگون شد و نیروهای هیئت تحریرالشام، که ده روز قبل عملیات خود را از ادلب آغاز کرده بودند، وارد دمشق، پایتخت این کشور، شدند.
به گزارش منیبان، پس از پایان جنگ داخلی سوریه در سال 2018 و مرزبندی بین نیروهای دولتی سوریه و مخالفین تقریبا جبهه سوریه رنگ آرامش به خود دید و آتش جنگ به طور کامل فروکش کرد اما این تمام داستان و پایان ماجرا نبود چراکه مشکلات اصلی پس از پایان جنگ خود را نشان داد.
دولت سوریه هر چند توانست کنترل خود بر بیش از 60 درصد سرزمین‌های سوریه را باز پس بگیرد اما دچار مشکلات فراوانی پس از دوران جنگ شد، ویرانی‌های بیشمار زیر ساخت‌های شهری و نفتی و خروج منطقه شرق فرات از کنترل دولت، دمشق را با مشکل اداره کشور مواجه کرد.
در نتیجه ناتوانی دمشق در زمینه اقتصادی وضعیت معیشتی مردم به بدترین شکل ممکن اداره می‌شد به نحوی که سربازان و افسران ارتش سوریه بخشی از هزینه زندگی خود را با رشوه گرفتن تامین می‌کردند.
از طرفی دیگر با توجه به ساختار حکومتی این کشور که بر پایه عقیده حزب بعث شکل گرفته جو امنیتی و کنترل شهروندان بار دیگر بر جامعه سوریه سایه افکند و در کل حکمرانی دولت سوریه در شرایط پس از جنگ نه تنها تفاوتی با قبل از جنگ نداشت و علت‌هایی که منجر به نارضایتی مردم می شد کنار گذاشته نشدند، بلکه در مواردی تشدید هم شد.
در طرف مقابل اما وضعیت به طور کامل متفاوت بود. گروه تحریرالشام به دلیل هم مرزی با ترکیه و همچنین روابط بسیار نزدیک با آنکارا توانست شرایط معیشتی به مراتب مناسب‌تری را نسبت به دمشق ایجاد کند.
شرایط معیشتی موجود در ادلب و وجود تجارت فعال با ترکیه بر خلاف دمشق، که تجارت آن به طور کامل ورشکسته بود، نقش اصلی کاهش روحیه مردم و نیروهای نظامی ارتش سوریه ایفا کرد. همچنین می‌توان علت اصلی شکست دولت سوریه و سرنگونی آن را در درس نگرفتن از حوادث جنگ داخلی و عدم تغییر در سیاست‌های داخلی دانست، علتی که در طرف مقابل یعنی تحریرالشام کاملا بر عکس بود و این گروه با درس گرفتن از شکست سال‌های گذشته خود به جبران نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت اقدام کرد.
آینده سوریه در سایه حکومت تحریرالشام
سقوط دولت سوریه برای منطقه و دنیا و حتی مردم سوریه شوک سنگینی در برداشت، سیطره تحریرالشام که به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شد گمانه زنی‌ها در خصوص آینده این کشور را دشوار کرد.
هر چند تحریرالشام پس از سیطره بر دمشق بر انتقال از وضعیت جنگی به وضعیت تشکیل دولت روی آورد اما شاکله نیروهای تشکیل دهنده دولت جدید که همگی از نیروهای سلفی و جهادی افراطی هستند امیدها را برای تشکیل یک دولت فراگیر و دمکراتیک بسیار کاهش می‌دهد و نگرانی‌ها از تبدیل مجدد سوریه به محل امن تروریست‌های تکفیری را افزایش داده است.
همچنین با انتشار بندهای پیش نویس قانون اساسی دولت جدید سوریه مشخص شد که اختیارات احمد الشرع (الجولانی سابق) به عنوان رئیس‌جمهور سوریه فرقی با بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق این کشور، ندارد و در برخی موارد الشرع نسبت به اسد اختیارات مطلق بیشتری در اختیار دارد.
نکته دیگر این که سوریه از گروه‌ها و مذاهب مختلف تشکیل شده که خواسته‌ها و مطالب خود را دارند اما با توجه به مطلق گرایی و حضور گروه‌های افراطی که حقی برای دیگر گروه‌های قائل نیستند سرنوشت تعامل بین دمشق با مذاهب دیگر در هاله‌ای از ابهام است.
پیشروی صهیونیست‌ها در ارتفاعات جولان و جنوب سوریه، که مساحت زیادی را شامل می‌شود، نیز یکی از موارد نگرانی در خصوص آینده سوریه است و همچنین تهدیدات مکرر سران این رژیم و اعلام حمایت از دروزی‌های جنوب سوریه برای تشکیل کشور مستقل، خود یکی از نگرانی‌های اصلی در خصوص آینده سوریه به شمار می‌آید.
به نظر می‌رسد سوریه سال‌های ناآرامی را در پیشروی خود دارد و باید منتظر رخدادهای آینده برای تعیین سرنوشت این کشور بود.
منبع: آوش
