هشدار تند ناسا به روسیه

به گزارش مُنیبان، خبر خروج روسیه از ایستگاه فضایی بین‌المللی در سال ۲۰۲۴ در روز ۲۶ ژوئیه/ ۴ مرداد و تنها کمی پس از توافق آژانس فضایی روسیه و ناسا مبنی بر ارسال فضانوردان روس با فضاپیمای دراگون شرکت آمریکایی اسپیس‌ایکس منتشر شد. با این وجود جامعه جهانی هنوز بر سر جدی بودن این تهدید اختلاف نظر دارند.

جان لاگزدون(John Logsdon) مورخ فضایی و تحلیلگر سیاسی دانشگاه جورج واشنگتن گفته است که منظور روسیه از اعلام این خبر جدی‌تر شدن تصمیم آن‌ها برای کناره‌گیری از ایستگاه فضایی پس از سال ۲۰۲۴ است. او گفت که این بیانیه قصد روسیه برای خروج از ایستگاه فضایی و اختصاص کارمندان و منابع مالی برای توسعه یک ایستگاه فضایی مستقل را نشان می‌دهد.

براساس این خبر روسیه در سال ۲۰۲۴ ارسال فضانورد به ایستگاه فضایی بین‌المللی را متوقف خواهد کرد و ایستگاه فضایی خود را توسعه خواهد داد.

خبرگزاری دولتی تاس گزارش می‌دهد که یوری بوریسوف(Yuri Borisov) اعلام کرده است روسیه در واکنش به تحریم‌های اعمال شده علیه این کشور در پی جنگ با اوکراین، از ایستگاه فضایی بین‌المللی خارج خواهد شد.

یوری بوریسوف، رئیس آژانس فضایی روسیه موسوم به روسکاسموس می‌گوید: ما در چارچوب همکاری‌های بین‌المللی در ایستگاه فضایی بین‌المللی کار می‌کنیم و به تمام تعهدات خود در قبال شرکا عمل خواهیم کرد. تصمیم خروج از این ایستگاه برای زمانی پس از سال ۲۰۲۴ گرفته شده است.

او همچنین ایده ساخت یک ایستگاه خدمات مداری روسی(Russian Orbital Service Station) به اختصار ROSS را مطرح کرد و گفت: ما ماموریت‌های سرنشین‌دار را طبق برنامه‌های تایید شده ادامه خواهیم داد. اولویت اصلی ساخت یک ایستگاه فضایی مداری روسی خواهد بود. این امکان وجود دارد که ROSS تا سال ۲۰۲۵ آماده شود.

بوریسوف جایگزین دیمیتری روگوزین است که از سال ۲۰۱۸ تا چندی پیش در این سِمَت مشغول به کار بود. روگوزین در تاریخ ۲۴ تیر برکنار شد. بوریسوف پیش از این در سِمَت معاون نخست‌وزیر مشغول به کار بوده است. این یکی از اولین اقدامات بوریسوف به عنوان رئیس جدید روسکاسموس بوده است. به نقل از رویترز در بیانیه او آمده است که این توافق به نفع روسیه و ایالات متحده است و توسعه همکاری‌ها در چارچوب برنامه‌های ایستگاه فضایی بین‌المللی را ارتقا خواهد داد.

بوریسوف به ولادیمر پوتین، رئیس جمهور روسیه گفته است: البته که ما به همه تعهدات خود در قبال شرکای خود عمل خواهیم کرد اما تصمیم برای ترک ایستگاه فضایی پس از سال ۲۰۲۴ گرفته شده است. وی افزود: من فکر می‌کنم تا آن زمان ما ساخت یک ایستگاه مداری روسی را آغاز کرده‌ایم و این اولویت اصلی برنامه‌های فضایی خواهد بود. واکنش پوتین نیز به این اظهارات مثبت بوده است.

در حال حاضر هفت فضانورد در ایستگاه فضایی بین‌المللی حضور دارند که سه نفر از آن‌ها روس، سه نفر فضانورد ناسا و یک نفر فضانورد آژانس فضایی اروپا است.

جابه‌جایی این خدمه قرار است در تاریخ ۲۱ سپتامبر/۳۰ شهریور از قزاقستان انجام شود و فضاپیمای سایوز MS-۲۲ سرگئی پروکوپیف(Sergey Prokopyev) و دیمیتری پتلین(Dmitry Petelin) از روسکاسموس و فرانک روبیو از ناسا را به ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌برد.

در روز ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۲/ هفت مهر نیز ناسا و اسپیس ایکس خدمه ماموریت کرو-۵ که شامل نیکول مان(Nicole Mann) و جاش کاسادا(Josh A. Cassada) از ناسا و کویچی واکاتا(Koichi Wakata) از آژانس فضایی ژاپن و آنا کیکینا(Anna Kikina) روس می‌شود را به ایستگاه فضایی بین‌المللی ارسال می‌کنند. این اولین باری خواهد بود که یک فضانورد روس سوار بر یک فضاپیمای اسپیس‌ایکس از ایالات متحده آمریکا به فضا می‌رود. چنین سفرهایی نتیجه توافقی است که فضانوردان هر آژانس را قادر می‌سازد تا سوار بر فضاپیمای کشورهای مختلف شوند.

یک مقام ارشد ناسا در واکنش به اعلامیه یوری بوریسف در روز سه‌شنبه گفت که ایالات متحده هیچ گونه "اعلام رسمی" از سوی روسیه حول محور برنامه‌های تازه اعلام شده آن برای خروج از ایستگاه فضایی بین‌المللی پس از سال ۲۰۲۴ دریافت نکرده است.

رابین گیتنز(robyn gatens)، مدیر ایستگاه فضایی ناسا طی کنفرانسی گفت: ما هیچ اعلام رسمی از طرف شریک خود در مورد اخبار امروز دریافت نکرده‌ایم. او می‌گوید که شاید روسیه در حال برنامه‌ریزی برای یک ایستگاه فضایی در آینده است. او افزود: من فکر می‌کنم روس‌ها درست مانند ما به آینده‌شان فکر می‌کنند.

او در پاسخ به این سوال که آیا می‌خواهد روابط فضایی آمریکا و روسیه پایان یابد پاسخ داد: مطلقا نه. آن‌ها مانند همه‌ شرکای ما شرکای خوبی بوده‌اند و ما می‌خواهیم به همکاری خود در فعالیت در ایستگاه فضایی در طول دهه آینده ادامه دهیم.

قرارداد چندملیتی ایستگاه‌ فضایی بین‌المللی قرار است در سال ۲۰۲۴ منقضی شود. در ماه دسامبر سال گذشته کاخ سفید از قصد خود برای تمدید این قرارداد تا سال ۲۰۳۰ خبر داد.

مدیر برنامه ایستگاه فضایی نیز نسبت به تمدید کار این ایستگاه فضایی ابراز اطمینان کرده است. جوئل مونتالبانو(Joel Montalbano) گفت: ما به سال ۲۰۳۰ می‌رویم. هرکسی که فکر می‌کند برنامه متفاوتی وجود دارد، اشتباه می‌کند. ما به سال ۲۰۳۰ خواهیم رفت.

اگرچه اروپا، ژاپن و کانادا با تمدید فعالیت این ایستگاه موافقت می‌کنند اما شریک اصلی آن یعنی روسیه مسیر خود را جدا کرده است. این موضوع اهمیت زیادی دارد زیرا به گفته ناسا طرف‌های روسی و آمریکایی به شدت به یکدیگر وابسته هستند. برای مثال می‌توان به تامین نیروی این ایستگاه توسط ایالات متحده و دسترسی روسیه به نیروی محرکه برای مانورهای مداری اشاره کرد.

اینکه ایستگاه فضایی چگونه پس از خروج روسیه عملیات خود را تغییر خواهد داد، سوال پیچیده‌ای است.

لاگزدون می‌گوید که مانورهای ایستگاه فضایی بین‌المللی توسط کنترل‌کنندگان ماموریت مسکو هدایت می‌شوند که این امر باعث می‌شود دیگر شرکا نتوانند از بخش کنترل زمینی آن را کنترل کنند. یک فضاپیمای خصوصی آمریکایی به نام سیگنوس(Cygnus) ماه گذشته برای اولین بار مانوری برای حفظ ایستگاه فضایی در مدار انجام و نشان داد که ممکن است یک مسیر جایگزین وجود داشته باشد.

همچنین باید مشخص شود که چه کسی در صورت خروج روسیه از این تسهیلات استفاده می‌کند. لاگزدون در پاسخ به این سوال که آیا روسیه خواهان استفاده انحصاری از بخش خود در غیاب این مشارکت است، گفت: شما نمی‌توانید کشورهای دیگر را خارج کنید. در مورد اینکه چگونه سایر کشورها ممکن است بخش روسیه را تصاحب کنند باید گفتگو شود.

ناسا قصد دارد این ایستگاه فضایی را که نمادی از وحدت پس از جنگ سرد است پس از ۳۲ سال در سال ۲۰۳۰ بازنشسته کند. فعالیت‌های این ایستگاه به سایر ایستگاه‌های فضایی تجاری منتقل خواهد شد و به گفته گیتنز روسیه ممکن است به دنبال نقل مکان خود باشد.

بیل نلسون، رئیس ناسا نیر در بیانیه‌ای گفت: ناسا به ادامه عملیات ایمن ایستگاه فضایی بین‌المللی تا سال ۲۰۳۰ متعهد بوده و در حال انجام هماهنگی‌ها با شرکای خود است.

وی افزود: ناسا از تصمیمات هیچ یک از شرکای خود هنوز مطلع نشده است اما همچنان به ساخت قابلیت‌هایی برای اطمینان از حضور در مدار پایین زمین ادامه می‌دهد.

ایالات متحده نیز در روز سه‌شنبه از اعلام خبر خروج روسیه از ایستگاه فضایی ابراز تاسف کرد و این خبر را غافلگیر کننده خواند.

ند پرایس(Ned Price)، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: با توجه به کارهای علمی مهمی که در ایستگاه فضایی انجام شده، همکاری‌های حرفه‌ای ارزشمند آژانس‌های فضایی ما در طول سال‌ها و به خصوص با توجه به توافق مجدد ما برای همکاری در پروازهای فضایی، این یک فرآیند ناخوشایند است. او به خبرنگاران گفت که می‌دانم از بیانیه عمومی غافلگیر شده‌اید.

با همه‌ی این موارد کارشناسان می‌گویند که روسیه همچنان فرصتی برای ماندن در ایستگاه فضایی پس از سال ۲۰۲۴ برای خود باقی می‌گذارد.

ایستگاه فضایی بین‌المللی در سال ۱۹۹۸ به فضا پرتاب شد و از نوامبر سال ۲۰۰۰ تاکنون به طور مداوم میزبان فضانوردان ملل‌های مختلف بوده است.