جایگاه رهبری در حل مشکلات فعلی از نگاه آشتیانی| نظر امام درباره زنان بی حجاب
عضو دفتر حضرت امام گفت: بدون تردید رهبری تصمیمی را که به صلاح دنیا و آخرت کشور ایران است اتخاذ خواهند کرد
به گزارش منیبان، حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی‌اکبر آشتیانی عضو دفتر حضرت امام معتقد است که «ریشه عمده اعتراضات مردمی در مشکلات اقتصادی و معیشتی است» و «باید توجه داشت که وضعیت اقتصادی ما با اقتصاد دستوری حل نمی‌شود. اقتصاد یک علم و تخصص است و ما نمی‌توانیم آن را یک‌شبه پیاده کنیم. ما می‌بایست از وجود صاحب‌نظرانی که در حوزه اقتصاد حرفی برای گفتن دارند استفاده کنیم و از نظرات آنها در راستای بهبود شرایط اقتصادی بهره ببریم. متأسفانه آن‌طور که باید از وجود متخصصان در حوزه اقتصاد استفاده نمی‌شود.»
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی‌اکبر آشتیانی از اعضای قدیمی دفتر حضرت امام در پی می آید:
همانطور که مستحضر هستید اعتراضات مردمی گسترده‌ای در کشور پس از فوت خانم مهسا امینی رخ داد که بخش‌های مختلف جامعه و به ویژه خانم‌ها و جوانان نقش مهمی در آن ایفا کردند. به نظر حضرت‌عالی خاستگاه و ریشه اعتراضات جاری در کشور چیست و آن را چگونه تحلیل می‌کنید؟
به نظرم ریشه عمده اعتراضات مردمی در مشکلات اقتصادی و معیشتی است. ما از نظر اقتصادی و معیشتی در شرایط خوبی نیستیم، فشارهای اقتصادی و معیشتی بسیاری برای مردم ایجاد شده است. مردم ما سال‌هاست که در تنگنای اقتصادی قرار گرفته‌اند. در گفتگوهایی که با اقشار مختلف مردم دارم؛ اکثریت آنها از وضعیت اقتصادی شکایت دارند و از سوی دیگری امیدی به بهبود شرایط اقتصادی ندارند. اگر حکومت و نظام بتواند امیدی در بین مردم ایجاد کند و مردم امیدوار شوند؛ اوضاع روند بهبودی به خود خواهد گرفت.
باید توجه داشت که وضعیت اقتصادی ما با اقتصاد دستوری حل نمی‌شود. اقتصاد یک علم و تخصص است و ما نمی‌توانیم آن را یک‌شبه پیاده کنیم. ما می‌بایست از وجود صاحب‌نظرانی که در حوزه اقتصاد حرفی برای گفتن دارند استفاده کنیم و از نظرات آنها در راستای بهبود شرایط اقتصادی بهره ببریم. متأسفانه آن‌طور که باید از وجود متخصصان در حوزه اقتصاد استفاده نمی‌شود.
یکی از شعارهای دولت سیزدهم بهبود وضعیت اقتصاد کشور و معیشت مردم بود، اما متأسفانه امروزه با تورم 52 درصدی مواجه هستیم. به نظرم کسی که ده میلیون درآمد دارد اما باید اجاره‌بها پرداخت کند تحت فشار است. فشاری که بر افراد وارد می‌شود در جایی بروز پیدا خواهد کرد و به طغیان منجر خواهد شد. متأسفانه ما در این زمینه آسیب‌شناسی هم نمی‌کنیم. علیرغم وجود مشکلات باید اذعان داشت خدمات بسیاری در کشور انجام شده و نظام پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند نقاط ضعفی وجود دارد. اگر این نقاط ضعف رفع نشود و در جامعه امید ایجاد نشود رسانه‌های بیگانه این گونه القا می‌کنند که مردم از نظام قطع امید کرده‌اند. نظام باید کاری کند که در بین مردم امید ایجاد شود و وضعیت معیشتی مردم بهبود یابد؛ زیرا مردم متحمل فشارهای زیادی هستند.
راهکار برون‌رفت از این شرایط، کاهش مشکلات اقتصادی است. درباره اقتصاد دو دیدگاه وجود دارد؛ یک دیدگاه معتقد است که باید برجام احیا شود تا شرایط معیشتی مردم بهبود یابد. دیدگاه دوم، دیدگاه دولتی‌هاست که اعتقاد دارند وضعیت خوب خواهد شد و اوضاع و احوال فعلی نتیجه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است و به زودی اوضاع به روال قبلی بازخواهد گشت. به نظر شما کدام دیدگاه درست است؟
شعار ما از اول « نه شرقی، نه غربی» بوده است. این شعار به این معنا نیست که با تمام دنیا قطع رابطه کنیم. ما زیر بار سلطه نخواهیم رفت اما باید روابط خودمان را بر اساس احترام متقابل برنامه‌ریزی کنیم. خیلی‌ها معتقد هستند که اگر برجام حل شود؛ مسئله حل خواهد شد. برجام به دلیل بدعهدی‌هایی که آمریکایی‌ها کردند و دیگر مشکلات در ابهام قرار دارد و معلوم نیست چه آینده‌ای خواهد داشت. امروز عقلا و کسانی که صاحب‌نظر هستند باید برنامه‌ریزی کنند که اگر برجام به هر دلیلی عملی نشد چه باید کرد و راه‌حل چیست؟ این که در کشور حالت تشتت ایجاد شود و هر گروه و جریانی حرف خودش را بزند اوضاع بدتر خواهد شد. ما باید در بین مردم امید ایجاد کنیم. در شرایط فعلی ما نیاز به وحدت کلمه داریم. انسان عاقل اگر احتمال دهد که از یک جایی آسیب وارد می‌شود باید جلوی آسیب را بگیرد. تمام گروه‌هایی که به نظام وفادار هستند می‌بایست دور یک میز بنشینند و با هم گفتگو کنند. اگر خدای ناکرده این کشتی آسیبی ببیند، همه غرق خواهیم شد و ان شاء الله کار به اینجا نخواهد کشید.
متأسفانه برخی تریبون‌ها هستند که در بین مردم یأس و ناامیدی ایجاد می‌کنند. همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند ائمه جمعه باید حالت پدری داشته باشند نه اینکه نماز جمعه خدای‌ناکرده محلی برای پرخاشگری باشد. اگر ما از جمهوری اسلامی دم می‌زنیم باید بتوانیم با اعمال، رفتار و گفتارمان جوانان را جذب انقلاب، دین و اسلام کنیم. اگر پرخاشگرانه بر سر جوانان بکوبیم این قضیه حل نخواهد شد. صداوسیما و دانشگاه‌ها دست ماست اما ما در این مدت برای جوانان در بعد فرهنگی چه کاری انجام داده‌ایم؟ بله. آن چیزی که در درجه اول اهمیت دارد مسئله معنویت و اعتقادات است. پایه اعتقادی جوانان باید قوی باشد؛ اما باید بپذیریم جوانان به آرامش، تفریحات سالم و ورزش نیاز دارند. من معتقد هستم که باید با جوانان با زبان خودشان صحبت کنیم.به نظر شما کسانی که در اعتراضات حضور دارند به چند دسته نقسیم می شوند؟
کسانی که وارد اغتشاشات شدند دو دسته هستند؛ یک دسته جوانانی هستند که به هیچ حزب، جریان و گروهی وابسته نیستند. همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند ما با این گروه نباید برخورد خشن داشته باشیم، بلکه باید آنها را آموزش دهیم. جوان دهه هشتادی نمی‌داند منافقین چه کسانی هستند؟ باید برای این جوانان کلاس‌های آموزشی تشکیل دهیم و به آنها آموزش دهیم تا نسبت به منافقین شناخت پیدا کنند. اگر جوان بداند کسی که او را به اغتشاشات و اعتراضات دعوت می‌کند به کجا وصل است و چه اهدافی دارد آگاهانه‌تر عمل می‌کند. متأسفانه این جوانان نمی‌دانند که هدف اصلی آنها تجزیه کشور است. ما باید در این زمینه کار فرهنگی انجام دهیم، در تعلیم و تربیت جوانان کوشاتر عمل کنیم تا این مسئله حل شود. باید با جوان با زبان جوان صحبت کرد؛ اما حساب کسانی که اغتشاشگر هستند و دست به تخریب و قتل نیروهای پلیس و بسیج می‌زنند جداست.
امربه‌معروف در اسلام شرایط و دستوراتی دارد. کسی که می‌خواهد در عرصه امربه‌معروف و نهی از منکر ورود پیدا کند باید آموزش ببیند. جریانی که می‌خواهد امربه‌معروف و نهی از منکر کند باید دوره و آموزش ببیند. اگر کسی را که نمی‌داند معروف و منکر چیست مأمور اجرا کردن قانون قرار دهیم تبعات بسیار بدی به دنبال خواهد داشت.
آیا شما اعتقاد دارید اغتشاشات علاوه بر ریشه اقتصادی، ریشه اجتماعی دارد؟ اگر بخواهیم مشخصاً در مورد خانم‌ها بحث کنیم، در جامعه باید با خانم‌ها چگونه رفتار کرد؟ جایگاه خانم‌ها در جامعه اسلامی با توجه به شرایط امروز و افزایش تحصیلات خانم‌ها و حضور اجتماعی آنها چگونه باید باشد؟
زن در اسلام حقوقی دارد. ما باید حقوقی را که اسلام برای زن معین کرده، اعمال کنیم و به زن بها دهیم. از دامن زنان است که بهترین جوانان تربیت می‌شوند. زمانی که مرحوم آقای مطهری کتاب «حجاب در اسلام» را نوشتند عده‌ای به ایشان هجمه آوردند. در اجرای قانون به صورت سلیقه ای عمل می‌شود و مشکلات از اینجا آغاز می‌گردد. امروزه زنان قشر عظیمی از کشور هستند و باید با آنها با شیوه و چارچوبی که اسلام تعیین کرده است صحبت کنیم.
حضرت‌عالی سال‌ها در محضر امام تشریف داشتید آیا خاطره‌ای از نحوه برخورد امام با جوانان و خانم‌ها در ابعاد تربیتی و نهی از منکر دارید؟
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد گردهمایی زنان بی‌حجاب در اعتراض به لزوم پوشش اسلامی در مجامع عمومی و اداری بودیم و تعدادی از خانم‌ها در اعتراض به حجاب به خیابان پاستور و نخست‌وزیری ریختند. حضرت امام نماینده خودشان را فرستادند که با آنها صحبت کند. در نتیجه درایت حضرت امام با خانم‌ها صحبت شد و غائله ختم به خیر شد. من عقیده دارم ما در انجام کار فرهنگی برای خانم‌ها کوتاهی کرده‌ایم. یک بعدی حرکت کردن قصه را به جایی نخواهد رساند.
بعضی از جریانات به خصوص در خارج از کشور تلاش می‌کنند این اعتراضات را به سمت ضدیت با اصل نظام سوق دهند و شاهد بودیم بعضی از مردم در جامعه شعارهای تندی علیه نظام سر دادند. به نظر شما نظام چگونه باید با این اعتراضات مواجه شود تا از کشیده شدن اعتراضات به سمت اصل نظام جلوگیری شود؟
ما باید حتماً دست به یکسری اصلاحات بزنیم. چه بخواهیم و چه نخواهیم باید یک سری اصلاحات را انجام دهیم. احزابی که شناسنامه‌دار هستند و نظام را قبول دارند باید با هم گفتگو کنند. حساب خارج‌نشین‌ها مشخص است. آنها از روز اول با نظام جمهوری اسلامی مخالف بودند. به نظرم اکثریت مردم ایران اصل نظام را قبول دارند. آنها اسلام و مملکتشان را دوست دارند و به دنبال آن نیستند که نظام تغییر کند. ما باید با خارج‌نشین‌ها برخورد کنیم و هویت آنها را برای ملت مشخص کنیم. هویت بعضی از این خارج‌نشین‌ها که آرزوی نابودی نظام را دارند برای ملت مشخص نیست.
ما باید برای مردم تبیین کنیم که جریان خارج نشین به کجا وصل است. قدرت‌های بزرگ، امریکا و اذنابش به فرموده امام از جمهوری اسلامی سیلی خوردند و طبیعتاً هر روز به دنبال آن هستند که ما را تضعیف کنند. مقام معظم رهبری در فرمایشاتشان به جهاد تبیین اشاره کردند. خبرگان، بزرگان ما و کسانی که در این علوم صاحب‌نظر هستند باید وارد میدان شوند. متأسفانه صداوسیمای ما در جذب مخاطب موفق عمل نکرده است و بعضی از مردم رسانه‌های خارجی را دنبال می‌کنند. ما باید برای جذب مخاطب برنامه‌ریزی کنیم.
به نظرم اکثریت مردم ایران اصل نظام را قبول دارند. این نظام ارزان به دست ما نرسیده است. این ملت برای این نظام بهای سنگینی داده است. ملت ایران، بهترین ملت هستند. مردم ایران از روز اول بهای سنگینی برای این نظام داده‌اند. ملت ایران در هشت سال جنگ تحمیلی تمام قد وارد شد. در دوران جنگ تحمیلی هر کسی هر کمکی از دستش برآمد دریغ نکرد.
امروز این مردم مسئله‌دار و ناراحت هستند. یکی از مشکلات اساسی مردم مسئله اقتصادی است. به نظرم هشتاد درصد قصه به اقتصاد برمی‌گردد. ما باید مسئله معیشت مردم را حل کنیم. باید کاری کنیم که مردم امیدوار باشند. یأس و ناامیدی در بین جوانان افزایش یافته است. یأس و ناامیدی به جوانان تلقین شده است. همانطور که عرض کردم باید مسئله اقتصاد را حل کنیم.
اما قصه خارج‌نشین‌ها از روز اول مشخص است. خداوند به حضرت موسی فرمود: «اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَی»؛ به سوی فرعون برو که او سخت به راه طغیان رفته است. بعضی‌ها قول لین را می‌پذیرند و بعضی دیگر نمی‌پذیرند. اگر قشری بخواهد دست به اسلحه ببرد و نیروهای ارتشی و بسیجی ما را شهید کند مشخص است که در تمام دنیا با آنها چه برخوردی خواهد شد. متأسفانه یک ایراد جدی به وزارت امور خارجه وارد است. این وزارتخانه می‌بایست در این جریانات حداقل ده مقاله‌های مختلف در جهان منتشر می‌کرد و قضاوت‌های یک طرفه آنها را تبیین می‌کرد.
در خلال فرمایشات خود فرمودید جناح‌ها باید با هم گفتگو کنند. بسیاری از مسئولین کشور از جمله رئیس محترم قوه قضائیه و رئیس‌جمهور ابراز اعلام آمادگی کردند و بر لزوم گفتگو در کشور تأکید کردند. شرایط تحقق واقعی گفتگو نه فرمایشی و ظاهری آن چیست؟
همه باید برای انجام گفت و گو توافق داشته باشند. اگر تشتت آراء وجود داشته باشد، ما خیانت کرده‌ایم. مقام معظم رهبری فرمودند کرسی‌های آزاداندیشی باید در دانشگاه‌ها وجود داشته باشد که متأسفانه تشکیل نشد و جامه عمل به خود نگرفت.
ما در گفت و گوها باید به راه‌حل برسیم، نه اینکه اگر حرفی بر خلاق مذاق من زده شد جواب ندهم و صدای او را قطع کنم و او را ضد انقلاب و بی‌دین بنامم. وحدت کلمه به این معنا نیست که همه یک حرف بزنیم. اختلاف نظر و تضارب آراء باید وجود داشته باشد. برای حل مشکلات ایجاد شده باید احزاب، اساتید دانشگاه‌ها، حوزویان و بازاریان وارد میدان شوند، ما باید در یک فضای دوستی و مهربانی با یکدیگر گفتگو کنیم و راهکارهای عملی برای برون‌رفت از این شرایط ارائه دهیم.
در این دو ماه اخیر بسیاری از اساتید دانشگاه و سیاسیون راه‌حل‌هایی را ارائه دادند. به نظر شما آیا به راه‌حل آنها اعتنایی شده است؟
من اطلاع ندارم که آیا به نظرات آنها اعتنا شده است یا خیر. برخی از اساتید دانشگاه به صورت فردی درباره اقتصاد یا مسائل دیگر نظراتشان را بیان کردند. گروهی به نزد آقای رئیسی رفتند و ایشان را نقد کردند. آقای رئیس‌جمهور نقدهای آنان را پذیرفت. ما باید در گفت و گوها به چارچوبی برسیم و بر اساس آن عمل کنیم. زور جوابگو نیست.
ما باید کاری کنیم که در بین نسل جوان امید ایجاد شود. باید کاری کنیم که امید در بازاری‌ها و کشاورزان ما به وجود بیاید. ما خادم این ملت هستیم و هر چه داریم از این مردم است. اگر مردم از این نظام گرفته شوند، ما قادر به انجام هیچ کاری نخواهیم بود.
حضرت‌عالی علاوه بر سابقه عضویت در دفتر حضرت امام، یکی از اعضای مؤسس و اصلی مجمع روحانیون مبارز هستید. در مجمع روحانیون مبارز درباره این قضایا بحث شده است. کلیت اعضا مجمع چه دیدگاهی راجع به اوضاع فعلی کشور دارند؟
برگزاری جلسات متعدد در مجمع گویای آن است که اوضاع خوب نیست. در این زمینه بحث‌های بسیاری شده است که باید چه کاری انجام دهیم. ما جلسات دیگری در مجمع خواهیم داشت و قرار است این جلسات ادامه داشته باشد. به نظرم این بحث‌ها و گفتگوها زمانی ارزش دارد که مردم ببینند عملاً کاری برای آنها انجام شده است.
آیا مجمع از ابزارهای اجرایی برای عملی کردن راهکارها برخوردار است؟
مجمع ابزاری برای اجرا ندارد. مجمع فقط می‌تواند کارشناسی و بحث کند که این خطرات و مشکلات و جود دارد و راه‌حل ارائه نماید. مجمع درد و درمان را بیان می‌کند و اجرای راهکارها با مسئولین است.
آیا مجمع در قالب بیانیه راهکارهای خود را ارائه می‌کند؟
بله. گاهی اوقات مجمع بیانیه‌های مختلفی صادر می‌کند؛ اما در این شرایط هنوز بیانیه‌ای صادر نشده است.
اما واکنش برخی رسانه ها از جمله روزنامه کیهان به این بیانیه و نظایر ان، توام با هجمه و تندی است. نظر شما چیست؟
این ایراد جدی به رسانه‌ها مطرح است. مشکلات با پرخاشگری حل نمی‌شود. اسلام با پرخاشگری مخالف است و جز آنکه به دست دشمنان سوژه بدهیم فایده‌ای نخواهد داشت. جای تأسف است که بعضی از رسانه‌ها چنین عمل می‌کنند. ان شاء الله همه ما به این نتیجه برسیم که برای خدا، باید هوا و هوس و منیت ها را کنار بگذاریم و برای استقلال ایران و محفوظ ماندن اصل ایران کار کنیم. این امر نیازمند برنامه‌ریزی است.
امروز در شرایط ویژه‌ای قرار داریم باید برای آن فکری کنیم. همه قبول دارند که مشکلاتی وجود دارد بعضی‌ها می‌گویند چرا شما نسبت به گرانی معترض هستید که این حرف، حرف غلطی است. من توصیه می‌کنم همانطور که امام و مقام معظم رهبری و فرمودند و خدا و قرآن به ما دستور می‌دهد عمل کنیم. همه ما با هم برادر هستیم. همه ما خواهان آرامش، ثبات و سربلندی ایران هستیم. به نظرم قدری باید ادبیات گفتگو تغییر کند. ادبیات صحبت با مردم و صحبت با شخصیت‌های سیاسی باید تغییر کند.
جایگاه رهبری در حل مشکلات فعلی را چگونه ارزیابی می‌کنید و به نظر شما رهبری تا چه میزان در حل و رفع این مشکلات نقش دارند. حاج حسن آقا هم در بیانیه خودشان گفتند، حرمت رهبری باید حفظ شود.
در نظام ما رهبری حرف آخر را می‌زند. آخرین نظر را رهبری بیان می‌کند. همه ما مطیع رهبر هستیم و جایگاه ایشان محفوظ است. من در زمان امام بودم عنایاتی که امام به ایشان داشتند از شخصیت جامع ایشان حکایت دارد... . همه امیدها به رهبری است. امیدواریم مشورت‌ها به ایشان انتقال داده شود و ایشان بدون تردید فکری برای کشور خواهند کرد. همانطور که عرض کردم آسیب دیدن نظام مساوی نابودی همه ماست. تصمیم نهایی با رهبری است و ایشان بینش بالایی دارند و بیش از سی سال است که رهبری نظام را بر عهده دارند. تصمیم نهایی با ایشان است و بدون تردید رهبری تصمیمی را که به صلاح دنیا و آخرت کشور ایران است اتخاذ خواهند کرد.
در شرایط فعلی عده‌ای به نمادهای ملی مثل سرود و پرچم ملی ما توهین کردند و حتی تلاش کردند تیم ملی فوتبال را تضعیف کنند. به نظر شما تبعات چنین اتفاقاتی برای جامعه در دراز مدت چیست؟
چنین اقداماتی کاملاً اشتباه است. توهین و بی‌احترامی به نمادهای ملی باعث از بین بردن همبستگی داخلی می شود و بدون تردید بی‌حرمتی به سرود ملی و پرچم غیر قابل اغماض است. مقام معظم رهبری از تیم ملی تجلیل کردند و فرمودند شما دل ملت را شاد کردید. باید با جوان و دانشگاهی و جریان ورزش کشور با زبان و لسان او صحبت کرد. چنین اقداماتی به رنجیده شدن مسئولین ورزشی کشور منجر خواهد شد.
شنیدم روزنامه کیهان پوزش خواست. امیدوارم به این اشتباهات ساعتی فکر کنیم. در اسلام آمده است که یک ساعت تفکر ثواب هفتاد سال عبادت را دارد. باید دید تفکرات، اعمال و صحبت‌های ما باعث ثبات ما می‌شود یا تشتت؟
خواهش بنده به عنوان سربازی که از روز اول در خدمت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی بوده ام این است که تمام عزیزانی که برای ایران و اسلام دلشان می تپد و خواستار ایرانی مستقل و آزاد هستند: اول، وحدت کلمه را حفظ کنید و ثانیا، برای نسل جوان و ملت این مسأله را روشن کنید که چه اهداف شومی برای ابران در خواب دیده اند که یکی از آنها مسأله تجزیه ایران است که به گوش می رسد.
امید این است که همگی به سلاح تقوا و دانش مجهز شویم و این پیام را به غرب و شرق دهیم که اگر بخواهند این مسأله شوم را تقویت کنند ملت ایران و مسلمین منطقه هسته های حزب اللهی را تشکیل خواهند داد و آن زمان است که اگر بخواهدن در مقابل دین و استقلال و کشور ما بایستند، ما به فرموده امام «در مقابل دنیای آنها خواهیم ایستاد.
آمریکا این مسأله را بداند، همانطور که تاریخ این کشور در جنگ هایی که به هدف سلطه بر استقلال کشور بوده، از جمله در ویتنام که آن شکست مفتضحانه را خوردند، چنین شکستی را از اسلام و مردم غیور منطقه و ایران خواهد خورد و امیدواریم به خود بیایند و راه عقلانیت را در پیش بگیرند.
