کالبد شکافی دوم خرداد؛ کالبد شکافی یک بهت!

 یادداشتی را در سال 1378 در روزنامه کار و کارگر منتشر کردم. به نظر من تمامی انتخابات و نتایج صندوقهای رای از مجلس چهارم به این سو، به نوعی نمایانگر رفتار رای دهندگان و سیاستهای انتخاباتی بوده است. در مجلس چهارم (پس از جنگ)، تمایل رای دهندگان به آرامش، ارتباط با جهان خارج همراه با نوعی احترام به جنگ با  بیشترین رای برای سه نماینده اول قابل مشاهده است.

همواره رفتارشناسی رای دهندگان می تواند تغییرات ذهنی، آرزوها، آمال، تغییرات ارزشی و ذهنی و خواست های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را تبیین کند. در این میان انتخابات دوم خرداد، یک علامت بزرگ از تغییرخواهی جامعه بوده است. به اعتقاد من، به جز انتخابات سال 88 که حکایت خود را دارد، میزان مشارکت مردم و آرایی که به صندوقها ریختند نمایانگر آنچه در لایه های پایین اجتماعی در جریان است بوده است.

انتخابات مجلس در اسفند 98 و میزان مشارکت مردم می توانست دو پدیده را تبیین کند:

نخست: خواسته های جامعه برای زندگی، مسئله عقب ماندگی و مقایسه با سایر کشورها، فقر ناشی از تحریم و به یک معنا زندگی عادی

دوم: واکنش به سیاست های انتخاباتی و همانگونه که در *مقاله روزنامه اعتماد* مطرح کردم خالص گرایی در سیاستها *بوده است.* 

الان که  یادداشت سال 78 را مرور می کنم می بینم *حکایت همچنان باقی است و آن یادداشت* همچنان تازگی دارد:

"انتخابات دوم خرداد ۷۶  به رغم تلخی ها و شیرینی ها ،ناکامی ها و کام ها برای این و آن، این طرفی ها و آن طرفی ها گذشت و گذشت ،دوسال !بازهم می‌نویسم اندوه و شادی ها بود اما آرام آرام به فراموشی سپرده شد و در هیاهوی جنجال های گروهی و خطی نه به اصطلاح شکست خوردگان آن روز دیگر غم آنروز را دارند و نه پیروزمندان دیروز ،در چم و خم رسیدگی به غم و درد مردم ما دیگر آن حلاوت را احساس نمی‌کنند .

القصه: آنچه به جا مانده است علل وقوع پدیده دوم خرداد است .دلایلی که همچنان باقی مانده و متأسفانه و ناگوارانه همچنان پنهان و نا آشنا در لا به لای لایه های اجتماعی،بی هیچ کنکاشی به حرکت خود ادامه میدهد.

غرض از این نوشتار ذکر دو نکته است:

۱-پس از گذشت  دو سال از انتخابات دوم خرداد ،هیچ کس نخواست از «علل موجده» ی واقعه سراغی بگیرد و از این مهمتر رفتار غیر قابل قبول پیش بینی بیست میلیون از مردم که میتوانند نماینده قریب به هشتاد در صد از جمعیت باشند به بوته فراموشی سپرده شد. به راستی علل موجده در لایه های زیرین و ناپیدای جامعه امروز در کدام «علل جدید» تنیده اند؟ و سمت و سوی آتی آن کجاست؟

 آنچه مسلم است رفتار مردم در دوم خرداد بر سبیل حدس و گمانه زنیهای روز نبود این رفتار در ورای انگارههای این جناح و آن ،جناح حرفها علتها و حکایتها در دل خود داشت. حکایتی که همچنان بدون روایتگری بی غرض در سکوت و نا آشکاری مانده است و عللی که همچنان مستور مانده اند. یک جامعه زنده و یک نظام هوشیار بر این رخداد و از این واقعه به سادگی نباید بگذرد و چه تلخ که این چنین نیست و تلخ تر اینکه با تحلیلهایی جناحی و برخاسته از انگاشتههای غیر ،علمی، عمدتا در شناخت علتها راه به بیراهه رفته است.

۲- نسیان ذاتی انسان است. گاه نعمت است و گاه نقمت. روبروی مجلس شورای اسلامی و نهاد ریاست جمهوری به سمت محل کار حرکت می‌کردم، بی‌اختیار به یاد سوم خرداد ماه سال ۱۳۷۶ ،افتادم بهت و حیرت عمومی و قیافه های بسیاری را به یاد آوردم ،به یاد آوردم که چگونه بعضی ها نمی توانستند «اتفاق» را باور کنند و با آن (تلخ) برخورد میکردند و روایت برادری پاسدار و محافظ را به یاد آوردم که در روز سوم خرداد در منزل آقای... وزیر سابق یک وزارتخانه مهم چگونه در درآغوش فـلان نماینده مجلس (زار زار) میگریستند بی اختیار آقای... رئیس سازمان... به یاد آوردم که چگونه تکیده و ناباورانه تلخندی به لب داشت.امروز با خود فکر می‌کردم «بهت ها» را نباید فراموش کرد. فراموشی  بهت های کوچک میتوانند زمینه ساز بهتی بزرگ باشد. بهتی که اگر در بگیرد دیگر جایی برای تحلیلهای این و آن جناح باقی نخواهد گذاشت."