چندجانبه گرایی نه صرفا واکنش به یک جانبه گرایی افسار گسیخته بلکه یک انتخاب استراتژیک است

به گزارش خبرنگار سیاسی منیبان، متن سخنرانی وزیر امور خارجه در اختتامیه کنفرانسایران و بریکس: چشم اندازهابرای مشارکت و همکاری به شرح زیر است: 

بسم الله الرحمن الرحیم

قبل از هر چیز مایلم تاکید کنم که امروز مصادف است با سالروزشهادت ۸ تن از دیپلماتها و یکی ازخبرنگاران ما که در سال ۱۳۷۷ بهدنبال تصرف مزارشریف به دستطالبان، به دست گروهی به نام طالبانبه شهادت رسیدند. یاد و خاطرهایشان را گرامی می داریم و به روحبلند این دیپلمات‌ها و خبرنگار شهیدایرانی درود می‌فرستیم.

همچنین امروز در ایران به روزخبرنگار اختصاص یافته است ومایلم به جامعه خبری و اصحاب فعالو بانشاط رسانه‌ای در ایران روزخبرنگار را صمیمانه تبریک بگویم. هفته آینده برنامه ویژه‌ای را برایقدردانی از خبرنگاران و اصحابرسانه خواهیم داشت. این روز را به یکایک خانم‌ها و آقایان خبرنگار درایران تبریک می گویم.

خانم ها، آقایان، حضار محترم

بسیار خرسدندم که در نشست پایانیکنفرانس ایران و بریکس حضور دارم. در ماه ژوئن امسال در نشست وزرایدوستان بریکس در کیپ تاون که بهمیزبانی و ریاست همکارم سرکارخانم دکتر پاندور برگزار شد، اعلامکردم به زودی کنفرانسی را در تهرانبرگزار خواهیم کرد تا پتانسیل هایهمکاری میان جمهوری اسلامیایران و گروه بریکس را شناساییکند. 

همانطور که در گزارش ارائه شده ازپانلهای امروز بیان گردید، به نظر میرسد گام اول برای شناسایی متقابلبه خوبی برداشته شده است. از همهپانلیست ها و شرکت کنندگان، سفرا، دیپلماتهای محترم مقیم تهران و نیزمقامات و همکاران وزارتخانه ها وسازمان های دولتی و خصوص و نیزدانشگاهیان محترم که در تولیدمحتوای این جلسه سهم مهمیداشتند، صمیمانه تشکر می کنم.

اکنون بر اساس ساختار اینکنفرانس، سخنان خود را در سهبخش ارائه می کنم:

ایجاد بریکس قطعا یک گام به جلو درمناسبات میان اقتصادهای نوظهور وجهان جنوب است. ائتلافهایاقتصادی و سیاسی جهان در حالتوسعه، غالبا ائتلافهای دیپلماتیک وهدف از آن، ایجاد قدرت چانه زنی درمذاکرات بین المللی در صحن سازمانملل متحد بوده است. برای مثال میتوان از گروه 77 و جنبش عدم تعهدنام برد که گروههای مذاکراتیقدرتمندی را شکل دادند. بریکس یکیاز موارد معدودی است که بیانگر یکهم افزایی واقعی اقتصادی وسیاسی بوده و دارای ظرفیت ایجادقدرت اثرگذاری در مقیاس هایمنطقه ای و جهانی می باشد. درواقع برای اولین بار است که یکهویت سیاسی ـ اقتصادی قوی واثرگذار در جهانِ در حال توسعهایجاد شده است. معتقدیم چنانچهایده گسترش بریکس به واقعیتبپیوندد، این هویت، منسجم تر وجهانی تر خواهد شد.

امروز شاهدیم که رشد اقتصادیبریکس نیز اعتماد به نفس میاناعضا را تقویت کرده و اعتماد جهانیبه اثرگذاری آن را افزایش داده است. اقبال فراوان به عضویت در این گروهاز سوی کشورهای مهم «جهانِ جنوب» موید این موضوع است. سهمبریکس از تولید ناخالص جهانی و نیزتجارت میان آنها رو به افزایش بودهاست و تلاشها برای کاهش هزینهتجارت فی مابین، از جمله از طریقتمایل به استفاده از ارزهای ملی، گامی مهم ارزیابی می شود. ضمناین که نهاد سازیهای بریکس تاکنونهوشمندانه بوده است. ایجاد بانکتوسعه نوین بریکس، بدون آنکهبخواهد در نظامات کنونی اخلالیایجاد کند، می تواند نقش مهمی درتصحیح و تکمیل نظامات مالی، بانکی و پولی جهانی داشته باشد. 

باور داریم، پنانسیل وسیع بریکسمی تواند در دوجهت متمرکز شود: اول، الگوسازی برای همکاری هاینوین جنوب ـ جنوب و دوم، حرکت بهسمت اصلاح کاستی ها و ضعفهایموجود در نظامات جهانی از طریقایجاد ساختارهای فراگیرتر از 5 کشور بنیانگذار. درست است کهبریکس یک ائتلاف فراقاره ای استولی قطعا هنوز جهانی نیست. لذا هردوی این فرایندها برای تحقق اهدافبریکس ضروری است.

تعامل با نهادهای چندجانبه هموارهدر دستور کار دولت جمهوریاسلامی ایران بوده است. در دولتجناب آقای رئیسی، وزن بیشتری بهاین پارادایم داده شده است. سرعتبخشیدن به فرایند عضویت درسازمان همکاری شانگهای و تحققآن در کوتاهترین زمان، تعمیق روابطبا اتحادیه اقتصادی اوراسیا با هدفایجاد منطقه آزاد تجاری، و حضورفعالتر در چارچوبهای همکاریچندجانبه نظیر سازمان اکو، سازماندی هشت، اتحادیه کشورهای حاشیهاقیانوس هند (آیورا)، سازمانهمکاری اقتصادی دریای سیاه، سازمان همکاری اسلامی، جنبشعدم تعهد، گروه 77 و نهادهایی ازاین دست، بیانگر تقویت سیاستچندجانبه گرایی جمهوری اسلامیایران است. درخواست عضویتجمهوری اسلامی ایران در بریکسنیز از همین پارادایم نشات گرفتهاست.

چندجانبه گرایی نه صرفا واکنش به یک جانبه گرایی افسار گسیخته، بلکه یک انتخاب استراتژیک است. 

جمهوری اسلامی ایران به دلیلموقعیت استراتژیک و کم نظیرجغرافیایی، برخورداری از ذخایرعظیم انرژی بویژه نفت و گاز، شبکهحمل و نقل و ترانزیت ارزان  و کوتاه، برخورداری از نیروی انسانی جوان ومتخصص و دستاوردهای علمی وفناورانه نوین، شریکی مطمئن و موثردر همکاری های دو و چندجانبه میباشد.

روابط سیاسی و اقتصادی دوجانبه بین ایران و همه کشورهای عضو گروهبریکس در وضعیت مطلوبی قرار داردو اراده لازم در طرفین برای افزایشمراودات اقتصادی وجود دارد. 

در راستای پیگیری سیاست چندجانبه‌گرایی، در ماه ژوئن 2022 نامه ای رابرای همتایان خود در 5 کشور عضوبریکس ارسال کردم و ضمن اشاره بهمزایای متقابل، آمادگی و علاقهجمهوری اسلامی ایران برای عضویتدر بریکس را اعلام نمودم. 

البته همانطور که در کنفرانس امروزبحث شده است، شراکت بین ایران وبریکس، در برخی حوزه ها عملا آغازشده است. درحوزه حمل و نقل، کریدور شمال ـ جنوب که هند را ازطریق ایران به روسیه متصل می کند، عملا بخشی از یک پروژه حمل و نقلدر قالب بریکس می باشد. همکاریهای ایران و چین برای اتصال چین بهخلیج فارس، دریای عمان و اقیانوسهند، عملا چین و هند را به هم وصلمی نماید و از طریق حمل و نقلترکیبی می تواند، چین را به آفریقایجنوبی و برزیل متصل نماید.

در حوزه انرژی و تامین امنیت پایدارآن، ایران یک ارزش افزوده مطلقبرای اعضای بریکس و اعضای آتیآن است. حضور ایران و کشورهاییمانند عربستان سعودی، عراق اماراتو برخی دیگر کشورها ( به عنواندارندگان مهم ذخایر انرژی در جهان) در کنار بریکس و مشارکت د رحوزهانرژی، موقعیت این بلوک اقتصادی راتقویت خواهد کرد.

نشست سران بریکس پلاس در 24 اگوست در ژوهانسبورگ، فرصتمغتنمی است که سران بریکس ودوستان بریکس درخصوص آینده ایبهتر برای بریکس و جهانِ جنوب، بهتبادل نظر بپردازند. از رئیس جمهورمحترم آفریقای جنوبی به واسطهدعوت از جناب دکتر رئیسی، رئیسجمهور کشورم، تشکر می کنیم.

مجددا از حضور همه عزیزان از جملهعزیزانی که از راه دور برای اینکنفرانس به تهران سفر کرده اندسپاسگزاری می کنم. به نظر میرسد گزارشی از این کنفرانس میتواند به نحو مقتضی در اختیارکشورهای عضو بریکس و نیزکشورهای دوست بریکس قرار گیرد. 

از توجه شما متشکرم.