جایگزین اردوغان مشخص شد؟+جزییات

به گزارش منیبان؛ انتشار خبر فارین پالیسی در مورد بیماری رئیس جمهور ترکیه، توجه بسیاری از رسانه های جهان را به سوی خود جلب کرد. در داخل ترکیه نیز یک بار دیگر محافل سیاسی و خبری ترکیه را با این سوال روبرو کرد: آیا اردوغان بیمار است و تیم او تلاش می کند این بیماری را پنهان کند یا خیر؟

فارین پالیسی و برخی دیگر از رسانه ها و تحلیلگران، معتقدند که در فایل های ویدیویی مربوط به سخنرانی های اردوغان، در نمای نزدیک، حالات و واکنش هایی در چهره او دیده می شود که حاکی از یک خستگی و بیماری مزمن است.

در مطلب فارین پالیسی آمده بود که نهاد ریاست جمهوری و حزب عدالت و توسعه، همه جوانب را در نظر گرفته و حتی فرد جایگزین را نیز انتخاب کرده است.

چرا خلوصی آکار؟

در شایعات مطرح شده در مورد احتمال ابتلای اردوغان به یک بیماری مهلک، ادعا شده که ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه، همان فردی است که به عنوان جایگزین احتمالی اردوغان، مطرح شده است. اما چرا خلوصی آکار؟

نخست به این دلیل که در ترکیه، معمولاً فرماندهان رده بالای نظامی، فارغ از گرایش حزبی و سیاسی شان، وجهه  اعتبار و محبوبیت ملی بالایی دارند و خلوصی آکار، در مقایسه با گزینه های دیگری همچون ابراهیم کالن سخنگو، چاووش اوغلوی وزیر امور خارجه و نوعمان کورتولموش معاون حزب حاکم، بسیار محبوب تر است و علاوه بر هواداران حزب حاکم، مخالفین نیز می توانند پذیرای او باشند.

دلیل عمده خستگی های اردوغان

یکی از نکات مهمی که همواره به عنوان پاشنه آشیل حزب عدالت و توسعه ترکیه مطرح می شود، این است که هنوز هم پس از 20 سال، اردوغان فعال ترین و پرکارترین فرد این حزب است و اساساً، فعالیت مداوم رهبر حزب، کاری کرده که بسیاری از معاونین و کادرهای رده بالا، به این جمع بندی برسند: رئیس (اردوغان)، نواقص ما را جبران می کند. اما واقعیت این است که این مساله، انرژی بسیاری از اردوغان گرفته است.

او به طور شبانه روزی در حال آمد و رفت و سفر و مصاحبه و سخنرانی است و پا به پای اردوغان دویدن و با او کار کردن، نفس همراهانش را می گیرد. در نتیجه، نزدیک به دو سال است که نخستین نشانه های استهلاک و فرسودگی جسمی در اردوغان مشاهده می شود.

حالا اردوغان در شرایطی است که صدا و لحن او، شور و انرژی سابق را ندارد و بیننده گاهی می تواند چنین تصور کند که اردوغان ادامه جملات خود را به زور و به سختی بر زبان می آورد. راه رفتن او نیز مقداری تغییر کرده و نشانه های مشهودی از یک رئیس جمهور و رهبر خسته را در رفتار اردوغان می توان مشاهده کرد.

اردوغان 67 ساله، دست کم 30 سال اخیر عمر خود را همواره در حال فعالیت شبانه روزی سپری کرده و انرژی زیادی صرف کرده است. او هنوز هم از نظر روحی، عزم آن را دارد که مداوماً فعالیت کند اما چنین چیزی با شرایط فعلی جسم او منطبق نیست.

آیا تداوم حیات اردوغان، یک موضوع استراتژیک و فوق العاده است؟

تا چند سال پیش، حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، سوار بر اسب مراد، در همه انتخابات ها پیروز می شد و صدها کادر و تکنوکرات و بروکرات قدرتمند این حزب در حوزه های مختلف، نمونه های بسیار موفقی از مدیریت و خدمات گذاری را به نمایش گذاشته و جایی برای انتقاد و بهانه گیری مخالفین باقی نمی ماند.

در آن دوره، تورم و بیکاری به سطح غیرقابل تحمل کنونی نرسیده بود، در دولت و حزب حاکم خبری از رانت و فساد مالی نبود، اردوغان مشورت ده ها مشاور و معاون امین را می پذیرفت و در میادین انتخاباتی، با سخنرانی های آتشین خود کولاک می کرد و خود مخالفین دوآتشه اردوغان نیز معتقد بودند که پس از مصطفی کمال آتاترک، هیچ رهبری تاکنون نتوانسته در این سطح، محبوب و توانمند باشد.

در نتیجه، در آن مقطع خاص، حیات و ممات اردوغان یک موضوع بسیار حیاتی بود و اتفاقاً بودجه های هنگفت، تجهیزات و تسلیحات و خودروهای بسیار ویژه و نیروهای کارکشته ای برای محافظت از اردوغان به کار گرفته شدند.

به عبارتی دیگر، اردوغان، عماد خیمه و مهمترین رکن و شرط تداوم پیروزی های حزب حاکم بود. اما باید پرسید: حالا نیز چنین است و در صورت غیبت اردوغان، حزب او شکست خواهد خورد؟

در پاسخ باید گفت: با بررسی اجمالی تابلوی کنونی تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه، می توان به این واقعیت پی برد که حزب عدالت و توسعه، حتی با تضمین کامل سلامت اردوغان و حضور قدرتمندانه او در میادین و کمپین های انتخاباتی، شانسی برای بقا ندارد و در مسیر افول، قدم بر می دارد.

از ماجرای بیهوشی تا شایعه سرطان

در سال 2006 میلادی، اردوغان نخست وزیر ترکیه، برای لحظاتی کوتاه در داخل خودرو تشریفاتی، بی حال شد. راننده دستپاچه شده و بدون آن که سوییچ خودرو را بردارد، خارج شد. در نتیجه قفل امنیتی خودرو فعال شد و نخست وزیر بیهوش شده ترکیه، به مدت 8 دقیقه تنها ماند.

محافظین به زحمت توانستند با یک پتک بزرگ شیشه را شکسته و اردوغان را خارج کنند. بعدها گفته شد که او مشکل خاصی نداشته و بیهوشی ناشی از خستگی و افت فشار خون بوده است. اگر چه رسانه های مخالف، در مورد این خبر بزرگ نمایی کردند اما خیلی زود از خاطر رفت.

اولین بار در سال 2012 میلادی بود که شایعه ابتلای اردوغان به بیماری سرطان، مطرح شد. آن وقت ها، بسیاری از رسانه های مطرح ترکیه به بخش خصوصی و گروه های اقتصادی و سیاسی مخالف اردوغان تعلق داشتند و در نتیجه برخی روزنامه نگاران از چنان اعتباری برخوردار بودند که برنامه های گفتگو محور آنها، میلیون ها بیننده را به سوی خود جلب می کرد. یکی از این افراد، روزنامه نگار مشهور ترکیه، مهمت علی بیراند بود.

او خیلی بی تعارف و ناگهانی در مصاحبه زنده از اردوغان پرسید: آیا شما به سرطان مبتلا هستید؟ اردوغان در پاسخ گفت: خیر. کاملاً سالم هستم.

جالب اینجاست که خود مهمت علی بیراند، مدت کوتاهی پس از این مصاحبه، به سرطان مبتلا شد و اردوغان در تماس مستقیم تلفنی به او خبر داد که نیمه شب، همراه با همسر و دخترش به یکی از اماکن متبرکه استانبول رفته و برای شفای او دعا کرده است.

بیراند، اندکی پس از آغاز روند درمان درگذشت و بعدها هیچکدام از روزنامه نگاران ترکیه، هیچگاه جرات نکردند چنین سوالی را مطرح کنند.

در پایان باید گفت، اردوغان در دو دهه اخیر، در تاریخ معاصر ترکیه، نقش موثری در این کشور ایفا کرده و همواره در کانون توجه رسانه های منطقه و جهان بوده است.

اما از آنجایی که حزب عدالت و توسعه ترکیه نیز گرفتار مناسبات سنتی و کیش شخصیتی شده و نتوانسته افرادی را در قد و قامت جایگزین احتمالی مطرح کند، سرنوشت حزب مزبور به اردوغان پیوند خورده و در نتیجه موضوعی به نام حیات و ممات اردوغان، در رسانه ها و محافل سیاسی، اهمیت ویژه پیدا کرده است.

با این حال، شواهد نشان می دهد که نارضایتی و انتقاد از کارنامه آکپارتی یا حزب حاکم ترکیه به چنان سطحی رسیده که با اردوغان یا بدون اردوغان، این حزب در انتخابات سراسری سال 2023 میلادی و یا در صورت تحقق سناریوی برگزاری انتخابات پیش از موعد، شانسی برای ماندن در راس قدرت نخواهد داشت.