ورود اتحادیه عرب به پرونده اختلاف عربستان با لبنان

به گزارش منیبان؛ در حالی که در روزهای اخیر اختلافات ریاض و بیروت که به دلیل سخنان انسان دوستانه و صحیح "جرج قرداحی" وزیر اطلاع رسانی مسیحی لبنان درباره توقف کشتار ائتلاف متجاوز عربی – آمریکایی به سرکردگی سعودی در یمن منجر به تعطیلی سفارتخانه های دو طرف و همچنین حمایت و تبعیت کورکورانه کشورهای کویت، امارات، بحرین و دولت مستعفی و فراری یمن از رژیم آل سعود شده، اما اتحادیه عرب به دنبال راهی است تا این اختلاف فروکش کرده و لبنان بحران زده بیش از این آسیب نبیند.

منابع خبری اعلام کردند که هیاتی از اتحادیه عرب امروز (دوشنبه) عازم لبنان می شود و بحران ایجاد شده میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس با بیروت را مورد بحث و تبادل نظر قرار دهد. ریاست این هیئت با «حسام زکی» دستیار دبیرکل اتحادیه عرب خواهد بود.

با آغاز دور جدید اختلاف میان عربستان با لبنان، اتحادیه عرب در هشتم آبانماه جاری با ابراز نگرانی از وخیم شدن روابط لبنان و شماری از کشورهای عرب حاشیه جنوبی خلیج فارس، خواستار راه حلی برای پایان دادن به این بحران شد.

این اتحادیه با انتشار بیانیه ای در تاریخ مورد اشاره اعلام کرد که بحران اظهارات وزیر اطلاع رسانی لبنان باید از سوی لبنانی ها به گونه دیگری مطرح می شد، زیرا رسیدگی به اظهارات جرج قرداحی منجر به تشدید بحران شده است و طرف هایی وجود دارند که علاقه مند به برچیدن روابط لبنان با کشورهای عربی هستند.

در این بیانیه آمده است: ما به رییس جمهوری و دولت لبنان اعتماد داریم تا اقداماتی را برای جلوگیری از وخامت روابط با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس انجام دهند؛ از این کشورها نیز می‌خواهیم تا برای جلوگیری از اثرات منفی بر اقتصاد لبنان در اقدامات خود تجدید نظر کنند.

چندی پیش جرج قرداحی طی یک مصاحبه تلویزیونی که در ماه آگوست (مردادماه) ضبط شده بود، اظهار داشت که «انصارالله یمن» در برابر حملات عربستان سعودی و امارات از خود دفاع می‌کند و متجاوزان باید دست از تجاوز علیه یمن بردارند.

این اظهارات وی درباره جنگ یمن که قبل از عهده دار شدن جرج قرداحی در وزارت اطلاع رسانی لبنان بود، سر و صدای زیادی به پا کرد و موجب خشم ائتلاف متجاوز عربی - آمریکایی به یمن به سرکردگی عربستان و حامیان آن شد.

در همین راستا، عربستان سعودی شامگاه جمعه گذشته ضمن اعلام فراخوان سفیر خود از لبنان، خواستار خروج سفیر این کشور از ریاض ظرف ۴۸ ساعت شد.

کویت، بحرین و امارات متحده عربی نیز به پیروی از عربستان با خروج سفیران خود از بیروت، سفرای لبنان را احضار و سپس خواستار خروج آنها از کشورهایشان شدند و دولت فراری و مستعفی «عبدربه منصور هادی» هم برای آن که از قافله عقب نماند و خودی نشان داده باشد، سفارت خود در لبنان را بست.

"میشل عون" رییس جمهوری و "نجیب میقاتی" نخست وزیر لبنان با آغاز بحران جدید دیپلماتیک میان ریاض و بیروت اعلام کردند که اظهارات جرج قرداحی، شخصی بوده و نظر دولت لبنان نیست، اما این واکنش نیز موجب تغییر روش عربستان و سه کشور عرب دیگر حاشیه خلیج فارس نشد و آنها پس از بازگرداندن سفیران خود از لبنان، اقدام به اخراج سفرای این کشور نیز کردند، چرا که اصل ماجرا چیز دیگری بود.

 از همان ابتدای شروع بحران ریاض با بیروت معلوم بود که سخنان غیرتمندانه وزیر اطلاع رسانی لبنان درباره اعتراض به جنایات ائتلاف عربی – آمریکایی به سرکردگی عربستان به یمن، بهانه ای برای رژیم سعودی در جهت فشار به دولت جدید لبنان می باشد تا این دولت که پس از یکسال تاخیر تشکیل شد، نتواند اداره امور این کشور بحران زده را به عهده بگیرد.

وزیر امور خارجه عربستان سعودی چند روز پیش در سخنانی پرده از دلیل اصلی اختلاف پیش آمده دیپلماتیک میان ریاض – بیروت برداشت و طی سخنانی، تنش اخیر در روابط کشورش با لبنان را فراتر از مساله اظهارات جرج قرداحی وزیر اطلاع رسانی لبنان دانست و مدعی شد که «مشکل اصلی، حزب الله و آنچه تسلط این حزب بر لبنان خواند، می باشد».

«فیصل بن فرحان» در گفت وگو با شبکه «سی ان بی‌سی» آمریکا افزود که «فکر نمی‌کنم بتوان رویدادهای دو روز اخیر در روابط عربستان و لبنان را یک بحران نامید. ما به این نتیجه رسیده‌ایم که با توجه به تسلط مداوم حزب الله بر صحنه سیاسی لبنان و بی‌میلی که در دولت کنونی این کشور و سیاستمداران آن برای ایجاد اصلاحات و اقدام لازم برای قرار دادن لبنان در مسیر تغییر واقعی مشاهده می‌کنیم، فکر می‌کنیم تعامل با لبنان و دولت کنونی آن سازنده و مفید نیست».

رئیس دستگاه دیپلماسی عربستان که کشورش در سال‌های اخیر متهم به تلاش برای ایجاد درگیری‌های داخلی در لبنان است، در اظهاراتی که از آن‌ها به عنوان دخالت آشکار در امور داخلی لبنان ارزیابی می‌شود، ادعا کرد که فضای سیاسی لبنان تحت تسلط حزب الله است.

وی مدعی شده که حزب الله یک گروه تروریستی است که شبه نظامیان «حوثی» (جنبش انصارالله) را تحت حمایت تسلیحاتی، نظامی و آموزشی خود دارد؛ حال آنکه کشورش حامی اول گروه های تروریستی همچون «داعش»، «تحریر الشام» و دهها گروه این چنینی است و در عین حال با حمایت آمریکا با ایجاد ائتلاف نظامی متشکل از چند کشور عربی که بیش از ۶ سال قبل به بهانه بازگرداندن عبدربه منصور هادی رئیس جمهوری مستعفی و فراری یمن به قدرت، حملات گسترده‌ای را علیه این کشور فقیر آغاز کرده و بر اثر این تجاوز، تاکنون هزاران یمنی شهید شده‌اند و قحطی در این کشور به بزرگ‌ترین فاجعه انسانی در جهان تبدیل شده است.

اظهارات وزیر امور خارجه عربستان سعودی در حالی بار دیگر علیه حزب الله لبنان بیان می‌شود که سران این حزب و در راس آن‌ها «سید حسن نصرالله» با هوشیاری تمام توانسته‌اند تمام برنامه‌ها و فتنه های غرب و عربستان سعودی برای راه اندازی درگیری‌های داخلی و فرقه‌ای در این کشور را از بین ببرند و سدی محکم در برابر این توطئه‌ها بوده اند.  

در این پیوند می‌توان به اظهارات دبیر کل حزب الله لبنان در ۲۶ مهر امسال که در خصوص آخرین تحولات مربوط به لبنان از جمله حادثه «الطیونه» بیروت بیان شد، اشاره کرد.  

سید حسن نصر الله در بخشی از این سخنرانی با اشاره به اینکه امروز در لبنان حزب الله هدف اول است، بصورت غیر مستقیم به تلاش‌های عربستان سعودی برای ایجاد جنگ داخلی در لبنان و ارتباط دیپلمات‌های این کشور با برخی از رهبران سیاسی لبنان اشاره کرد و افزود: حزب «القوات البنانیة» (نیروهای لبنانی) در سال ۲۰۱۷ خدماتی را در زمینه ایجاد جنگ داخلی به «السهبان» وزیر خارجه سابق عربستان سعودی ارائه داد.

بر اساس اعلام ناظران سیاسی، عربستان سعودی پیش از تشکیل دولت جدید لبنان به نخست وزیری «نجیب میقاتی» و در طی سال‌های اخیر برای تشکیل دولت لبنان مانع تراشی کرده و به دنبال راه انداختن جنگ داخلی در این کشور بوده است.  

دخالت های عربستان و آمریکا در مسایل داخلی لبنان یکی از عوامل عدم تشکیل دولت این کشور در یکسال گذشته بود، اقدامی که به بحران داخلی لبنان که به دلایل اقتصادی و سیاسی ایجاد شده بود، دامن زد و انتخاب نجیب میقاتی که با موافقت حزب الله نخست وزیر شد، موجب خشم سعودی ها و آمریکایی ها گردید، هرچند مقامات عربستان دل خوشی از آن نداشتند که «سعد حریری» دوباره سکان دولت لبنان را به عهده بگیرد و در مجموع نمی خواستند هیچ دولتی در این کشور روی کار بیاید و مشکلات این کشور را حل کند.

وزیر امور خارجه عربستان در بخش دیگری از مصاحبه اش مدعی شد که «ما به این نتیجه رسیده‌ایم که بی‌میلی در دولت کنونی این کشور و سیاستمداران آن برای ایجاد اصلاحات و اقدام لازم برای قرار دادن لبنان در مسیر تغییر واقعی مشاهده نمی‌کنیم و فکر می‌کنیم تعامل با لبنان و دولت کنونی آن سازنده و مفید نیست».

سخنانی که نشان دهنده آن است که ریاض قصد دارد لبنان را در مسیر تغییر واقعی، مد نظر خود قرار دهد و سیاست‌هایش را بر بیروت تحمیل و لبنان را تابع سیاست‌های ریاض کند.

موضوع مهم این است که بحران‌های اخیر لبنان، برخلاف میل عربستان نه تنها به کاهش قدرت حزب‌الله در لبنان منجر نشده، بلکه به محبوبیت بیش‌از پیش این گروه و افزایش نفوذش در لایه‌های بالایی قدرت لبنان انجامید. از این رو است که عربستان تلاش می‌کند با اهرم‌های فشار سیاسی و اقتصادی خود، نفوذ خود بر لبنان را به نمایش بگذارد.

دو کشور لبنان و عربستان تاکنون چندین بار تنش‌های دیپلماتیک را تجربه کرده‌اند، اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا با وجود اهمیت کمتر اظهارات یک وزیر لبنانی که در دوران قبل از تصدی سمتش بیان شده است، این همه جنجال در محافل سیاسی و رسانه‌ای جهان عرب ایجاد کرده و حتی پای اتحادیه عرب هم به این مسئله باز شده است و تلاش گسترده لبنان برای ترمیم روابط و کاهش تنش‌ها با ریاض، تاکنون نتیجه‌بخش نبوده است.

برخی از ناظران درباره چرایی تشدید این تنش‌ها می‌گویند که عربستان از این طریق قصد دارد بار دیگر در لبنان خلأ سیاسی ایجاد کند و با حمایت از محاصره این کشور، با حزب‌الله که مانع بزرگی مقابل پروژه‌های آمریکایی - صهیونیستی - سعودی است، مقابله کند؛ به خصوص اینکه طی این سالها در لبنان دیگر قدرت به شکل کامل در اختیار مهره‌های عربستان نبوده و مقاومت نفوذ سیاسی زیادی در لبنان پیدا کرده است.

ناظران مسایل سیاسی معتقدند، باید منتظر بود و دید که نتیجه مذاکرات امروز هیات اعزامی از سوی اتحادیه عرب به لبنان چه خواهد بود و آیا سعودی ها دست از لجاجت علیه مردم لبنان برمی دارند، یا این که رابطه ریاض – بیروت متشنج تر خواهد شد.