خدمات بیش اتز حد ترامپ به بن‌سلمان/بایدن شاهزاده سعودی را سرجایش نشاند
خبرگزاری رویترز در گزارشی از سیاست جدید دولت آمریکا در مقابل محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، نوشت : مرور سیاست‌های جو بایدن در این مورد نشان می‌دهد که او در تلاش است تا این شاهزاده سعودی را از جایگاهی که دونالد ترامپ به او بخشیده بود اما شایستگی آن را نداشت به مکانی مناسب بازگرداند.
به گزارش منیبان، خبرگزاری رویترز گزارش داد:
گزارش اطلاعاتی سازمان جاسوسی آمریکا "سیا" که از حالت محرمانه خارج شده، نتیجه گرفته که بن سلمان عملیاتی را برای بازداشت یا قتل خاشقچی تایید کرده بود که در سال ۲۰۱۸ در کنسولگری سعودی در استانبول کشته شد.
تصمیم جو بایدن رئیس جمهوری کنونی آمریکا برای انتشار گزارشی که دونالد ترامپ سلفش، نادیده گرفته بود، نشانگر تجدیدنظر گسترده و همه جانبه در موضع واشنگتن نسبت به عربستان، پیشینه حقوق بشری سعودی و خریدهای عمده تسلیحاتی اش است.
واشنگتن با نشانه روی آشکار انگشت اتهام به سوی شاهزاده محمد بن سلمان، بدون بردن نام او، ارتباط مستقیم هم پیمانانش را با او دشوارتر کرده است. هر چند این اقدام ممکن است موجب کاهش قدرت این ولیعهد ۳۵ ساله شود، اما واشنگتن می داند که به سختی می تواند روابط با دیرپاترین هم پیمان عرب خود را به کلی قطع کند که وزنه متعادل کننده اصلی در منطقه غرب آسیا نیز به شمار می رود.
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده گفته است اقدامات ما برای گسستن روابط با عربستان نبوده، بلکه برای تغییر گستره آن است تا با منافع و ارزش های ما هماهنگ تر باشد.
به گفته الیزابت کندال پژوهشگر برجسته مرکز بررسی های عربی و اسلامی دانشگاه آکسفورد؛ این گزارش که عربستان سعودی را به شدت شرمسار کرده، سران دیگر کشورهای جهان را نیز در موضع نامناسب تصمیم گیری در باره اصل و زمان و مکان برخورد با ولیعهد سعودی قرار داده است.
با اینکه محمد بن سلمان هرگونه مداخله در کشتن خاشقچی را تکذیب کرده است اما مسئولیت نهایی این رخداد را که زیر نظر او بوده، برعهده گرفته است. دولت ایالات متحده نیز ۷۶ شهروند عربستان شامل همکاران نزدیک ولیعهد را تحریم کرده و تنها شخص او را نادیده گرفته است.
با اینکه شاید محمد بن سلمان ولیعهد سعودی از پیامدهای مستقیم انتشار گزارش اطلاعاتی آمریکا که او را در قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار ناراضی و منتقد، همدست دانسته، گریخته باشد، اما چندان بدون آسیب هم نمانده است.
ولیعهد عربستان در راستای تحکیم قدرتش، ناراضیان و منتقدان و حتی برخی بستگان نزدیکش را سرکوب کرده و رقیبانش را به کنار رانده و یا زندانی کرده اما بایدن نشان داده است که به مسئله حقوق بشر در عربستان سعودی ز زاویه بازتر و دیدگاه گسترده تری می نگرد.
بایدن روز جمعه گفت که در تماس تلفنی با ملک سلمان پادشاه سعودی آشکارا گفته است که کشتار مخالفان سیاسی پذیرفتنی نبوده و موارد نقض حقوق بشر باید پیگیری و مهار شود.
ریاض تاکنون ۲ کنشگر سیاسی سعودی دارای تابعیت ایالات متحده را تا هنگام محاکمه با دریافت وثیقه آزاد کرده است. لجین الهذلول کنشگر برجسته حقوق زنان که به گفته بستگانش شکنجه شده، نیز پس از سه سال از زندان رها شده، هر چند ادعای شکنجه با تکذیب مقام های سعودی روبه رو شده است.
به گفته یک منبع آگاه از طرز فکر حاکمان ریاض ، هر دو اقدام یاد شده، بخشی از تلاش عربستان برای برقراری رابطه تازه با دولت بایدن بوده است.
تماس مستقیم بایدن با ملک سلمان، نشانه ای از نیت ابراز شده کاخ سفید برای بازگشت به شیوه نامه معمول گفت و گو با شخص حاکم به جای وارث او، بوده است.
به گفته یک دیپلمات غربی در ریاض، این تماس برای نشان دادن این پیام نمادین که ترامپ این شاهزاده سعودی را در جایگاهی ناشایست قرار داده و هنگام بازگردانده شدن او به مکان مناسب فرارسیده، کافی بوده است.
دولت بایدن با مطرح کردن احتمال لغو فروش های تسلیحاتی به یکی از بزرگ ترین مشتریانش ( عربستان)، شاید پا را از اقدامات و حرکات نمادین هم فراتر گذاشته باشد.
واشنگتن همچنین ممنوعیت ترامپ را برای تعامل با جنبش حوثی‌های یمن لغو کرد جنبشی که دولت مورد حمایت سعودی را در کشورشان برکنار کرده و اکنون با نیروهای سعودی و هم پیمانانش درگیر نبرد هستند. واشنگتن قصد دارد به این جنگ که میلیون ها شهروند یمن را تنگدست و نزدیک به گرسنگی قرار داده، پایان دهد.
با این حال بایدن باید با توجه به سن ملک سلمان ۸۵ ساله و ناتوانی جسمانی و رنجوری اش، هنوز باید جانب احتیاط را رعایت کند زیرا ممکن است پسرش مسئولیت این کشور را که بزرگ ترین صادر کننده نفت خام جهان و هم پیمان مهمی در برابر ایران به شمار می رود، به مدت چند ده سال برعهده گیرد.
نیل کوایلیام همکار اندیشکده چتم هاوس می گوید : با اینکه این گزارش زلزله نیرومندی ایجاد کرد، اما واشنگتن حتی با وجود بازگشت به روابط رسمی تر، همچنان تامین کننده و حامی اصلی دفاعی و امنیتی عربستان باقی خواهد ماند. هم پیمانی ۲ کشور به سال ۱۹۴۵ بازمی گردد زمانی که فرانکلین دی روزولت رئیس جمهوری وقت آمریکا در دیدار با عبدالعزیر ابن سعود روی عرشه یک فروند ناو نیروی دریایی آمریکا، وعده حمایت نظامی از سعودی را در برابر دسترسی به ذخایر نفت این کشور داد.
یک دیپلمات غربی در منطقه خلیج فارس تنها به گفتن این سخن بسنده کرد که منافع مشترک (عربستان سعودی و ایالات متحده) در معرض خطر قرار نخواهد گرفت.
