ایران و آمریکا مایل نیستند شکست برجام را اعلام کنند

دیاکو حسینی، کارشناس مسائل بین الملل، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی منیبان درباره وضعیت برجام گفت: من معتقد نیستم که تنها راه کار اقتصاد ایران، برجام است از ابتدا هم این گونه نبود. هدف اصلی برجام از سال اولی که مذاکرات شکل گرفت این بود که پرونده هسته  ای ایران را از حالت امنیتی خارج کنند و رای صادر شده بین المللی برای ایران را لغو کنند، که این خطرناک ترین حالی است که برای هر کشوری یا برای هر پرونده ای ممکن است پیش بیاید. خروج از تحریم‌های چند جانبه شورای امنیت و  اقدامات نظامی در مواقع خاص، در واقع این هدف اصلی بود که به آن هدف رسیده شد.

او افزود: لغو تحریم ها، یک امر ثانوی در برجام بود که این اتفاق در دوره ای رخ داد اما از آن جایی که جنگ طلبان آمریکایی، در دوره ترامپ متوجه کار امنیت زدایی برجام در پرونده ایران شدند، تحریم هایی یک جانبه وضع کردند. اقتصاد ایران با برجام ارتباط مستقیمی ندارد، برجام کمک کرد برای اینکه موانعی که در پیشبرد توسعه اقتصادی ایران وجود دارد و جنبه ای خارجی دارد، مانع زدایی شود و برجام غیر امنیتی شود.

حسینی تاکید کرد: حتی اگر برجام امروز احیا شود در بهترین حالت موانع ناشی از روابط خارجی را مقداری بر طرف می کند ولی الزاما معنای آن این نخواهد بود که اقتصاد ایران در جایگاه خود قرار می گیرد و اوضاع اقتصادی می تواند ترقی کند بنابراین من فکر نمی کنم که برجام، چنین خصلتی داشته باشد.

این کارشناس سیاست خارجی با اشاره به نتایج قابل پیش بینی برای پرونده احیای برجام، ادامه داد: فکر نمی کنم که ایران و آمریکا مایل باشند که شکست مذاکرات را اعلام کنند این فقط برای ایران نیست آمریکا هم همین حالت را دارد برای این‌که وقتی چنین شکست بزرگی اعلام می شود گزینه های جایگزینی  باید به میان بیاید  و این گزینه ها نمی تواند، چیزی به جز افزایش تنش باشد، چه از طریق اعمال تحریم ها، یا قطع نامه شورای امنیت یا گسترش تحریم های آمریکا و چه از طرف ایران هم سرعت دادن به برنامه های هسته‌ای که باعث تشدید تنش خواهد شد و می تواند عواقبی داشته باشد که قابل پیش بینی نیست. بنابراین آمریکا هم مایل به این موضوع نیست که امروز اولویت خود را بر روی مهار چین گذاشته و در اروپا با روسیه، درگیر منازعات دیگری است.

او تاکید کرد: طرفین این اراده را دارند که توافق را احیا کنند و به آن برگردند اما طبیعی است که هر دو طرف بخواهند که در مذاکرات داخلی و خارجی خود بیشترین امتیاز را دریافت کنند، کمترین امتیاز را به طرف مقابل بسپارند. برای ایران این موضوع مهم بوده است نه بخاطر خروج ترامپ از برجام که البته در دوره ای خود اوباما هم  از عدم اجرای کامل برجام ناراضی بود؛ بنابراین به دنبال اطمینان هایی است که به ایران خیال راحت بدهد.

حسینی افزود: طبیعی است که ایران به خواسته خود اصرار می کند و قابل درک است که دولت بایدن هر روز که به انتخابات نزدیک می شود، توان خود را از دست می دهد ولی این توافق امکان پذیر و شدنی است هر چند با گذشت زمان، فرصت محدودتر می شود و امکان موفقیت مذاکرات کمتر می شود. در عین حال با توجه به نیاز طرفین به برجام و فقدان جایگزین های معتبر، امکان دسترسی به توافق وجود دارد و ممکن است ما در هفته های آینده شاهد چنین توافقی باشیم.

این کارشناس در پایان گفت: تیمی که امروز مذاکره را دنبال می کند، نارسایی های چشم گیری دارد و هنوز مشخص نیست چقدر در احیای برجام مصمم هستیم، یک شکل سردرگمی و ضعیف، درباره ارتباط با افکار عمومی در تیم دولت رئیسی وجود دارد. مردم حق دارند در جریان روند مذاکرات قرار بگیرند اما عملا شاهد چنین اتفاقی نیستیم و این موضوع حتما به شیوه مذاکرات ضرر خواهد زد. اگر بخواهیم یک سال اول دولت روحانی را با یک سال اول دولت سیزدهم در ارتباط با مذاکرات و دیپلماسی مقایسه کنیم این مجموعه جدید، ضعیف عمل کرده اند مگر، شاهد بهبود در آینده باشیم و به آن مسیر مطلوب و شایسته برسیم.