خط شکسته اصیل‌ترین خط ایرانی است/ ادبیات و ادب سرمایه خوشنویسی
استاد انجمن خوشنویسان ایران با اشاره به جایگاه خط شکسته بین دیگر خطوط گفت: خط شکسته را اصیل‌ترین خط تماما ایرانی میدانم.
علیرضا زندی، استاد و عضو رسمی انجمن خوشنویسان ایران در گفتگو با منیبان درخصوص ورود خود به عرصه هنر گفت: بهترین دروان زندگی ام یعنی کودکی، نوجوانی و جوانی در شهر فومن و در کنار سه برادرم در زیر سایه پدرومادری زحمتکش و مهربان گذشت. مادر مرحومم معلم بود و بسیار فرهیخته و پدرم نیز که همچنان سایه اش مستدام است کارمند مخابرات بود و بعدها بازنشسته و به کار آزاد مشغول شد. پدربزرگ و مادربزرگ بسیار مهربانی داشتم و در کنار مادرکه از همان کودکی برای آموزش اهمیت بسیار قائل بود پشتوانه و دلگرمی مضاعفی برای مابودند . مادر با ثبت نام ما در کلاسهای هنری از جمله خوشنویسی، طراحی و نقاشی ، قرآن و ورزش با حمایت پدرم تلاش بر این داشت به کشف استعداد های ما بپردازد و اینچنین هم شد.
وی افزود: در سال 68 با آشنایی با آقایان حمید پورکارو استاد خلیل حبیب زاده در خوشنویسی و حسین خوشگوی فومنی در طراحی و نقاشی پا به عرصه هنر گذاشتم و در این مسیر از جناب استاد محمد حسن زاده وآقای رسول ساران نیز بسیار آموختم و مدیون مهرشان هستم.
زندی در پاسخ به این سوال که چرا خوشنویسی را انتخاب کرده است؟ گفت: 7سال دوره کامل طراحی را آموختم و تا سالها از خانواده ام بعنوان سوژه پرتره طرحی هایم بهره میبردم و کاربجایی رسید که اطرافیان معتقد بودند استعدادم در طراحی و نقاشی بیشتر است. قسمت بود نمیدانم ولی چنان جذبه ای در خوشنویسی نهفته است که نمیتوان آن را بازگو کرد ولی یکی از دلایل مهم، علاقمندی مادرم و خط خوشی که داشت بود بخصوص دایی ام که میراثی از نیاکان خود داشتند.در واقع بهتر است بگویم فرزندان بنوعی دنباله روی آرزوهای پدران و مادران خود هستند و چه سعادتی مبارکتر از این؟!
دارنده نشان درجه یک هنری از وزارت فرهنگ بیان کرد: با راهنمایی های استاد عزیزم جناب حبیب زاده که در دهه شصت از شاگردان استاد کابلی بودند و خرید کتاب سماع قلم چنان موج مثبت و جریانی در من شکل گرفت که غیر قابل وصف بود و در سالهای بعد با انتشار کتاب منحنی عشق و قطعات سحرانگیزی که دل هر علاقمندو زیباپسندی را می برد دیگر دست و دلم به اختیار خوردم نبود و بیاد دارم که بمدت یکماه شبها نمی خوابیدم و تا صبح از کتاب منحنی عشق مشق میکردم.
زندی با اشاره به این سوال که آیا خوشنویسی هنری ذاتی است یا اکتسابی؟ گفت: ذوق هنری و استعداد می تواند ذاتی باشد چناچه عرض کردم خانواده مادر همه خوش خط بودند و زیبا نویسی از ویژگیهای بارزشان بود. هر فردی به فراخور علاقمندی خود به یکی از رشته های هنری، از آن بهره میبرد اما در هر هنری از جمله خوشنویسی دریافت نکات فنی و آموزشی امری کاملا اکتسابی بنظر میرسد و نمیتوان نقش تعلیم را منکر شد.
استاد انجمن خوشنویسان ایران درخصوص میزان تمرین روزانه خود اظهار کرد: با توجه به اشتغال غیرمرتبط با خوشنویسی ، ساعات مفید روز را از دست خواهم داد ولی باتوجه به حضورم در منزل و رسیدگی به امور خانواده حدودا 2 الی 3 ساعت در روز به خوشنویسی اختصاص می یابد که البته این روند کاهش و در ایام تعطیل افزایش خواهد داشت.
وی افزود: کتابت و قطعه نویسی با استفاده از اقلام مختلف از قالبهای بسیار مورد علاقه ام است ودر دهه هفتاد و شاگردی در محضر استاد حبیب زاده برای هرجلسه چندین صفحه کتابت های سنگین و پرکار ارائه میکردم. این روند ادامه پیدا کرد و در محضر استاد عالیقدر جناب کابلی بزرگوار هم قطعات پرکار کتابت با الهام از فضا سازی و ترکیب بندی خطوط معاصر و قدما ارائه میکردم.
زندی با تاکید براینکه صبر در یادگیری و آموزش یکی از بارزترین ویژگیهای این هنر بشمار میرود، گفت: معتقدم بدون صبر و شکیبایی در این هنر نتیجه ای حاصل نمی شود و تنها کسانی از این تجربه سربلند بیرون خواهند آمد که صبوری پیشه کنند و از انجاییکه این هنر بواسطه کتابت قرآن و اشعار نغز، فاخر و متون کهن پارسی از قداستی بی بدیل در بین دیگر هنرها برخوردار است و همین ویژگی خاص، لباس دیریابی و مفهوم گرایی به تن این هنر شریف کرده است و می تواند در کنار بردباری هنرمند به صفا و شان خوشنویس جلایی تازه بخشد.
او با اشاره به رابطه میان ادبیات و هنر خوشنویسی و فرهنگ ایرانی تصرح کرد: اگر ادب و ادبیات را از خوشنویسی بگیریم همه سرمایه اش را گرفته ایم. ارتباط بین ادبیات و خوشنویسی محکم و ناگسستنی است و اساسا این هنر فاخر را نمی شود در جایی دیگر هزینه کرد. خوشنویس خود را متعهد به به انتقال پیام های اخلاقی ،اجنماعی و انسانی حکما و عرفا و بزرگان دین و دانش می داندو این رسالت پیوندی جدانشدنی بین این دو مقوله است.
این هنرمند درخصوص جایگاه خط شکسته را در بین دیگر خطوط گفت: خط شکسته را اصیل ترین خط تماما ایرانی میدانم و ترکیب بندی و طراحی صفحه در این نوع خط در گذشته همواره از اقلام ریز و غالبا از یک قلم استفاده میشد. درحالیکه در دروه معاصر علاوه بر پایبندی به اصول قدما، شکسته نویسان از اقلام مختلف از غبار تا جلی و شش دانگ در یک صفحه ترکیب می کنند و این ویژگی بارز در این عصر چنان فرم و فضایی در این شیوه بوجود آورده که نشان از تنوع و تازگی آن دارد و این طراوت چشمنواز را بی مناسبت با بهار نمیدانم و باید بگویم این خط شریف بهار خطوط ایرانی است .
زندی تاکید کرد: در هنرهای تجسمی بخصوص خوشنویسی ابزار هنرمند رابطه ی میان دست و احساس اوست و بدیهی است که بین هنرمند تجسمی و ابزارش نیز یک نوع یگانگی شکل بگیرد تا پیرو این هماهنگی انتقال احساس هنرمند به مخاطب برقرار گردد و تجربه ثابت کرده که در هرهنری منشا آثار بدیع و چشمنوازی خواهد بود.
او با اشاره به رابطه شیوه های جدی خوشنویسی بخصوص در نقاشی خط به اصطلاح نوین با تغییرات اجتماعی و ذهنی هنرمند امروز گفت: هر عصر و دروه ای شرایط خاص خود را داشته و وظیفه هر هنرمندی است که با احترام به سنت ها، هنرش با خواست مخاطبانش ارائه گردد و به اصطلاح معروف فرزند زمان خویشتن باشد و حرفی از از جنس زمانه خودش بگوید و این نگرش باعث می شود که هنرمند معاصر بدنبال ارائه شیوه های جدیدی باشد . نقاشی خط شیوه ای است که با دست توانا و ذهن خلاق و پویا هنرمندان ارزشمندی همچون رضا مافی و فرارمرز پیلارام شکل گرفته و تا کنون نیز به حیات خود ادامه میدهد. این بزرگان در روند خلاقیت های نوآورانه شان به چنان ابداعاتی دست یافتند که می توان آن را مجموعه ای از سنت شکنی ها در فرم و محتوا دانست. در عصر حاضر هم هنرمندان توانمندی در نقاشیخط به ظهور رسیده اند که اثارشان بسیار تامل برنگیز است و امید که بتوانند پیروان نیکی برای پرچمداران قبل از خود باشند.
