به این مواد غذایی لب نزنید «مه مغزی» می گیرید

مشکل در به خاطر سپردن، به یاد آوردن و اختلال در تمرکز، پدیده‌ای است که با عناوین مه مغزی، هوشیاری ابری یا ابری‌شدن هوشیاری (Clouding of consciousness) و یا مه‌آلودگی ذهنی شناخته می‌شود. علل شایع مه مغزی شامل تجربه استرس یا اندوه، التهاب، گذراندن دوره پیش از یائسگی (در زنان) و خستگی است، اما علت دیگری هم در بروز این عارضه دخیل است که شاید کمتر بدان توجه شده باشد و آن «تغذیه» است؛ مواد غذایی مصرفی در رژیم غذایی ممکن است به نوبه خود باعث ایجاد مه مغزی در افراد شوند.

داشتن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به حفظ سلامت مغز و تقویت عملکرد شناختی کمک کند. غذا‌های سرشار از اسید‌های چرب امگا ۳، مانند ماهی‌های چرب، آجیل و ... برای ارتقای توانایی‌های مغز مفید هستند. هم‌چنین میوه‌ها و سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان نیز از مغز در برابر استرس اکسیداتیو و مه مغزی محافظت می‌کنند. علاوه بر این، هیدراتاسیون نیز نقش مهمی را در جلوگیری از مه‌آلودگی مغز ایفا می‌کند؛ چرا که کم‌آبی بدن و مصرف ناکافی مایعات، یکی از علل بروز مشکلات شناختی است.

مصرف غذا‌هایی که معمولاً آنتی اکسیدان و چربی‌های سالم مانند امگا ۳ در آن‌ها کمتر است و در مقابل، چربی‌های ترانس، قند‌های افزودنی و کربوهیدرات تصفیه‌شده بیشتری دارند، سبب ایجاد مه مغزی می‌شود. شماری از این مواد غذایی در ادامه ذکر شده که بهتر است مصرف آن‌ها را محدود کنید:

غذا‌های فوق فرآوری‌شده

آن دسته از مواد غذایی که مراحل متعددی از فرآوری را پشت سر گذاشته و حاوی بسیاری از مواد افزودنی باشند، جزو مواد غذایی فوق فرآوری‌شده محسوب می‌شوند؛ مانند کیک، کلوچه، سوسیس، کالباس، چیپس، پفک و .... این محصولات معمولاً سرشار از قند، چربی‌های ناسالم، سدیم و اغلب حاوی مواد نگهدارنده، رنگ‌ها و طعم دهنده‌های مصنوعی هستند.

تحقیقات حاکی از این است که بین مصرف غذا‌های فوق فرآوری‌شده و زوال شناختی ارتباط وجود دارد. علاوه بر این، می‌دانیم که مصرف بیشتر این غذا‌ها مضرات بسیاری برای سلامتی دارد، بنابراین بهتر است در مصرف آن‌ها احتیاط کنید.

افزودنی‌های خوراکی

افزودنی‌های غذایی موادی هستند که به منظور افزایش ماندگاری و افزودن رنگ یا طعم به مواد غذایی اضافه می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد برخی افراد پس از خوردن خوراکی‌هایی که حاوی مواد افزودنی، اعم از مونوسدیم گلوتامات (MSG) و شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام، هستند دچار مه مغزی می‌شوند.

الکل

الکل به دلیل تأثیرات آن بر هیدراتاسیون و سیستم عصبی مرکزی، عامل مهمی در ایجاد مه مغزی است. این کاهش هوشیاری نه‌تن‌ها هنگام نوشیدن محسوس است، بلکه شما تا مدتی بعد نیز شاهد کاهش بهره‌وری و توانایی مغز خواهید بود. دلیل این اتفاق این است که مصرف الکل باعث کم‌آبی بدن می‌شود و عملکرد شناختی را مختل می‌کند. اگر حس می‌کنید که بعد از نوشیدن الکل دچار مه‌آلودگی مغزی می‌شوید، بهتر است از نوشیدن این ماده خودداری کنید. می‌توانید قبل یا بعد از نوشیدن الکل، با نوشیدن مایعات سالم و هیدراته ماندن، اثرات مه مغزی ناشی از الکل را کاهش دهید.

آب نبات

آب نبات‌ها جزو خوراکی‌های فوق فرآوری‌شده هستند و می‌توانند در ایجاد مه مغزی به طور چشمگیری نقش داشته باشند. مصرف مداوم آب نبات به دلیل مقادیر زیاد قندی که در خود دارد، منجر به افزایش ناگهانی سطح قند خون و افت شدید آن می‌شود. قند منبع اصلی سوخت مغز است و اگر قند خون دچار نوسان شده و از حد معمول خارج شود، ممکن است دچار مه مغزی شوید.

غذا‌های سرخ‌شده

غذا‌های سرخ‌شده در روغن زیاد، مانند سیب‌زمینی سرخ‌شده یا مرغ سوخاری، می‌توانند باعث مه مغزی شوند. این غذا‌ها به طور معمول سرشار از چربی‌ها و نمک و سطح ناچیزی مواد مغذی هستند. مصرف منظم غذا‌های سرخ‌شده می‌تواند سبب افزایش التهاب در بدن شود، عاملی که در ایجاد مه مغزی نقش دارد.

نوشابه

نوشابه‌ها در ایجاد مه مغزی نقش دارند. محتوای قند زیاد در بسیاری از نوشابه‌های گازدار می‌تواند منجر به افزایش سریع و متعاقب آن کاهش سطح قند خون شده و باعث احساس سستی شود که اغلب با مه مغزی همراه است. برای کاهش موارد مه مغزی و ارتقای سلامت کلی مغز، توصیه می‌شود مصرف نوشابه را محدود کنید و نوشیدنی‌های سالم‌تری مانند آب، چای گیاهی یا آب میوه‌های طبیعی را انتخاب کنید.

کافئین

کافئین موجود در نوشیدنی‌هایی مانند قهوه و چای، در ایجاد مه مغزی مؤثر است. به طور متناقض، در حالی که مقادیر کم کافئین می‌تواند هوشیاری و تمرکز را افزایش دهد، مصرف بیش از حد آن اغلب اثر معکوس دارد و این به دلیل کم‌آبی و تحریک بیش از حد سیستم عصبی است. مصرف بیش از حد کافئین اثر محرک آن را از بین می‌برد و باعث بروز خستگی، سردرد و مه مغزی می‌شود.

کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده

کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده یا فرآوری‌شده، محصولات غلاتی هستند که به میزان قابل توجهی از حالت طبیعی خود خارج شده و تغییر یافته‌اند. این تغییر اغلب شامل حذف سبوس و جوانه غلات است که غلیظ‌ترین بخش‌ها از نظر مواد مغذی هستند. نمونه‌هایی از کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده عبارتند از: نان سفید و برنج سفید. غلات تصفیه‌شده نیز به نوبه خود در ایجاد مه مغزی نقش دارند و بر خلاف غذا‌های غلات کامل، باعث افزایش و کاهش سریع سطح قند خون می‌شوند. بدن به این نوسانات با ترشح هورمون‌ها پاسخ می‌دهد که منجر به علائمی می‌شود که معمولاً با مه مغزی همراه است؛ مانند گیجی، فراموشی و اختلال در تمرکز.