آیا پدیده «شوگرددی» و «شوگرمامی» در ایران وجود دارد؟
یکی از مهمترین مسائلی که باید در ازدواج به آن توجه کرد، داشتن سن مناسب افراد است که این روزها کمتر به آن توجه می‌شود و ازدواج جوان‌ترها با افراد مسن با عنوان "شوگرددی و شوگرمامی" در جامعه ایران بیشتر از قبل به گوش می‌رسد که عدم توجه به این زنگ هشدار تبعاتی دارد.
به گزارش منیبان؛ یکی از مهمترین مسائلی که باید در ازدواج به آن توجه کرد، اختلاف سنی متناسب زن و مرد با یکدیگر است، اگر بین زن و مرد هماهنگی، تناسب و سنخیت بیشتری باشد پیوند ازدواج استوارتر، مستحکم‌تر، پرثمرتر و لذت‌بخش‌تر خواهد بود، فاصله سنی مناسب باعث می‌شود زن و مرد یکدیگر را بهتر درک کنند و در زندگی مشترک تفاهم بیشتری داشته باشند، مواردی که امروزه کمتر دیده می‌شود.
در جامعه ایران هنوز ازدواج تا حدی رنگ بوی سنت ها را در خود دارد اما گویی رفته رفته این مناسبات جای خود را به ازدواج‌های با رنگ و بویی دیگر داده است تا آنجا که دختران و پسران جوان به جای داشتن همسری متناسب با خود دنبال همسرانی نامتناسب برای رفع نیازهای مالی و رسیدن هر چه زودتر به آرزوهای دست نیافتنی در دوران جوانی هستند، ازدواج جوان‌ها با مسن‌ترها موضوع و چالش اجتماعی است که این روزها گریبان‌گیر جامعه شده و یکی از گونه‌های ازدواج است که در جامعه رایج شده است، دختران و پسران جوان علت‌های زیادی برای ازدواج با مردان و زنان هم سن و سال والدین خود دارند، اما این ازدواج‌ها پیامدها و آسیب‌های فردی و اجتماعی دارد که در این زمینه با امان‌الله باطنی، جامعه‌شناس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
دلایل ازدواج جوانان با سالمندان تحت عنوان "شوگرددی" و "شوگرمامی"چیست؟
جامعه با این مفاهیم آشنایی کامل دارد و ازدواج دختران جوان با مردان مسن و یا ازدواج پسران جوان با زنان مسن معضلی است که در متاسفانه در جامعه امروز ایران به وفور دیده می‌شود و ریشه در مشکلات اقتصادی و فقر دارد، در صورت ازدواج مردان سالمند با زنان و دختران جوان و زنان سالمند با مردان جوان که دارای اختلاف سنی زیادی با آنها هستند، شاهد نتایج بسیار منفی آن در ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی خواهیم بود، یکی از شایع‌ترین ازدواج‌ها در چند سال اخیر ازدواج دختران جوان با مردان بسیار بزرگ‌تر از خودشان است. ازدواج دختران جوان با مردان مسن اغلب به علت تحولاتی است که در سال‌های اخیر در الگوی روابط زن و مرد رخ داده است و گسترش روابط دختران جوان با مردان مسن موجب شکل‌گیری روابطی می‌شود که در تقابل با هنجارها و سنت‌های جامعه ایرانی قرار دارد.
آیا ازدواج با افراد دارای سن نامناسب باعث بی‌نظمی ساختاری نهادهای اجتماعی است؟
پدیده شوگرددی و شوگرمامی را از منظر جامعه شناختی می‌توان در سه سنت نظری کارکردگرایی، تعارض گرایی و تعامل گرایی بررسی کنیم، از منظر جامعه‌شناسی کارکردگرا شوگرددی نوعی کژکارکرد و بی‌نظمی ساختاری در نهادهای اجتماعی است که نیازمند بررسی است، از این رهگذر اگر می‌خواهیم شوگرددی و شوگرمامی را تحلیل کنیم باید ببینیم کدام کارکردهای نهاد خانواده، نهاد مدرسه و نهاد شغلی دستخوش تغییر شده و توافق نهادهای اجتماعی بر سر کدام نقش‌ها و وظایف خود بهم ریخته که این بی‌نظمی ساختاری پدیدار شده است و چه تبعات و نتایجی برای جامعه دارد.
به نظر می‌رسد شوگرددی و شوگرمامی ناشی از فردی‌تر شدن فرآیند همسریابی و همسرگزینی در نهاد خانواده و نظارت کمرنگ‌تر خانواده‌ها بر هردوی این فرآیندها، وضعیت آنومیک و شکاف هنجارها و انتظارات فرهنگی در خانواده‌ها، افزایش فرزندان طلاق در جامعه و رسیدن این فرزندان به مرحله ازدواج است، البته تغییرات سبد هزینه خانوار و انگیزه‌های اقتصادی و از همه مهم‌تر پولی شدن ارزش‌های جامعه نیز به لحاظ کارکردگرایانه بر افزایش آمار شوگرددی و شوگرمامی بسیار مؤثر است.
آیا آمار طلاق در ازدواج جوانان و افراد مسن بالا است؟
از منظر جامعه‌شناسی تعامل گرا شوگرددی و شوگرمامی لزوماً بی‌نظمی ساختاری یا یک تضاد نیست بلکه فرد به فرد و مورد به مورد در جامعه قابل تحلیل است، از این نظر شوگرمامی یا شوگرددی تبدیل به یک برچسب اجتماعی شده است، در حالی که ممکن است همان مناسبات بر شوگرددی و شوگرمامی حاکم باشد که بر دیگر ازدوج‌ها حاکم است، از این نظر حتی ممکن است در ازدواج‌های نامتقارن (شوگرددی یا شوگرمامی) آمار طلاق کمتر هم باشد، چرا که در ازدواج جوانان با سن نامناسب، جدال تجربه و جذابیت است و نظام عرضه و تقاضا در ازدواج‌های نامتقارن متعادل است یکی تجربه و پول دارد و دیگری جذابیت و زیبایی و همین باعث می‌شود، اصطکاک‌ها و بروز مشکلات و اختلافات در زندگی مشترک کمتر باشد و نقش‌ها مشخص‌تر از ازدواج‌های معمولی باشد.
دلایل ازدواج جوانان با افراد مسن چیست؟
مسئله طلاق به‌خصوص طلاق‌های عاطفی یکی از علت‌های این موضوع است، وقتی دختران جوان شاهد طلاق‌های زیاد یا زندگی‌های ناموفق هستند، تمایل بیشتری به این نوع از ازدواج‌ها پیدا می‌کنند، چون هم از لحاظ مالی تأمین خواهند بود و زندگی امن‌تری دارند و تنها هم نخواهند بود، البته این مسئله تا حدودی قبح دارد، اما فرد به جایی می‌رسد که به نگاه منفی جامعه تن می‌دهد. پسران جوان نیز برای فرار از تنهایی و رفع نیاز مالی، نداشتن شغل مناسب و نرسیدن به اهداف به این نوع ازدواج‌ها تن می‌دهند، البته این دلایل می‌تواند بین دختران و پسران مشترک باشد و شاید بتوان دلایل این نوع ازدواج را این گونه کلی بیان کرد.
افرادی که به این نوع ازدواج‌ها تمایل دارند یا این‌گونه ازدواج می‌کنند در تلاش هستند تنهایی خود را پر کنند و با افرادی که مانند خودشان هستند، این تنهایی را به اشتراک بگذارند، جوامع امروزی، جوامع موفقی از نظر ازدواج نیست، سن ازدواج بالا رفته و پسران به دنبال دختران جوان هستند، بنابراین بسیاری از دختران بالای ۳۰ سال فرصت ازدواج را از دست داده‌اند شاید به مردی که مهر و محبت داشته باشد و بتواند هزینه‌های زندگی را تقبل کند حتی با سن بالا تمایل نشان دهند، افراد برای فرار از تنهایی ممکن است تن به بسیاری از مسائل دهند که این‌گونه ازدواج‌ها حداقل آن است. همچنین سواد عاطفی در جوامع امروزی پایین است و اگر بتوانیم سواد عاطفی را افزایش دهیم شاهد ازدواج‌های منطقی‌تری در بین جوانان خواهیم بود.
علت ازدواج مردان مسن با زنان جوان چیست؟
برخی افراد مسن معتقد هستند انتخاب افراد کم سن و سال ثبات و پایداری بیشتری را برای زندگی مشترک آنها به ارمغان می‌آورد، زیرا این دختران تجربه کمتری در روابط عاطفی و عشقی دارند و اکثر مردانی که به این ازدواج تمایل پیدا می‌کنند از طبقات بالای جامعه و از مردانی هستند که یا طلاق گرفته‌اند یا همسر آنها فوت کرده و انگیزه آنها از ازدواج فرار از تنهایی و مسائل عاطفی است، گاهی نیز ممکن است برخی از مردان که دختر خود را از دست داده‌اند، برای پر کردن این خلأ به ازدواج با دختری جوان ترغیب شوند.
ازدواج‌هایی با اختلاف سنی بالا چه چالش‌هایی در زندگی مشترک ایجاد می‌کند؟
وجود فاصله سنی زیاد باعث می‌شود که زن و شوهر نتوانند به خوبی همدیگر را درک کنند و دنیایشان فاصله زیادی با هم داشته باشد و درک متقابل نیز در این ازدواج‌ها بسیار کم رنگ خواهد بود، ازدواج دخترانی که در سن جوانی و نشاط قرار دارند و پر هیجان و پر جنب و جوش هستند با مردان مسن سبب کسل شدن و بی‌حوصلگی آنها می‌شود و در طولانی مدت سبب بروز سردی و اختلاف در زندگی زناشویی آنها خواهد شد، مثلاً ممکن است زن بخواهد گاهی جوانی کند یا کمی سراغ تفریحات شاد و پرهیجان برود، اما مرد خیلی همراه نباشد و ترجیح دهد در خانه بماند، همچنین احتمال فوت و مرگ‌ومیر در سنین بالا بیشتر است، بنابراین زنان جوانی که با مردان مسن ازدواج می‌کنند ممکن است خیلی زود تنها شوند و همسرشان فوت کند و زندگی اجتماعی آنها با چالش‌های جدی و زیانباری همراه شود.
تولد فرزند در چنین ازدواج‌هایی نیز خود معضلی دیگر است که از دست رفتن پدر و سرپرست خانوار برای بزرگ کردن کودک یا نوجوانی که در این خانواده‌ها متولد شده را دشوار و دردآور خواهد کرد، برخی از مردانی که با زن جوان ازدواج می‌کنند، پس از مدتی حوصله آزمون و خطاهای او برای به دست آوردن شغل، جایگاه اجتماعی، حل مشکلات شخصی و ارتباطی را نمی‌توانند تحمل کنند و همسرشان را دائم امر و نهی می‌کنند و اگر او نصیحت‌پذیر نباشد، جو خانه متشنج خواهد شد و رابط بین آنها رنگ جدایی می‌گیرد و گاهی نیز ممکن است وجود فاصله‌های سنی زیاد باعث شود که برخی مردان، بدون دلیل سوءظن‌هایی نسبت به همسر خود داشته باشند و مدام برای او خود تعیین تکلیف و او را کنترل کنند تا مبادا همسرش به فکر جدایی بیفتد.
