«زخم کاری» از چنگ مافیا رها می‌شود؟
«زخم کاری» به همین راحتی‌ها دست بردار شبکه نمایش خانگی نیست. مجموعه‌ای که در فصل نخست توانست توجه پرییننده را به خود جلب کند و حالا با اعلام بازگشتش، بسیاری را به یاد چالش‌های گذشته می‌اندازد. بیننده‌ای که نگران سانسور و دیر رسیدن قسمت‌ها بود و سازنده‌ای که با تعامل و حتی فشار، دنبال نمایش بهتر قصه در فضای ترسیم‌شده می‌گشت و البته سازمانی نوپا مانند «ساترا» که با پخش هر پروژه پرحاشیه، آزمونی جدی را در تنظیم‌گیری و نظارت پشت سر می‌گذارد.
به گزارش منیبان، فارغ از جایگاه هنری سریال «زخم کاری» و نگاه‌های مثبت و منفی به آن، به سه دلیل می‌توان ساخته محمدحسین مهدویان را اثری قابل بحث تلقی کرد.
دلیل نخست به تعداد مخاطبان این مجموعه تلویزیونی برمی‌گردد. «زخم کاری ۱» در زمان خود موفق شد، رکوردهای تعداد بیننده که زمانی به سریالی مانند «آقازاده» تعلق داشت را جابه‌جا کند و پس از آن سریالی مانند «پوست شیر» و «پدرخوانده» از پلتفرمی دیگر هم توانستند در این رقابت جایگاهی قابل توجه را به خود اختصاص دهند.
دلیل دیگر اینکه این سریال در زمان انتشار خود تلاش کرد، نقدی اجتماعی به واقعیت‌های روز ایران و انسان رشدیافته در چنین فضایی داشته باشد؛ حال اینکه چقدر توانست در این مهم موفق باشد یا بیشتر درگیر مانور روی خط‌قرمزهای فرضی و جابه‌جایی آنها شد، نکته‌ای است که در زمان پخش با نقطه‌نظرات متفاوتی همراه بود.
نارضایتی نویسنده از «زخم کاریِ» سریال
اما آنچه به وضوح مشخص شد، اینکه نویسنده‌ای که فیلمنامه بر اساس کتاب او اقتباس شده بود، از برخی بخش‌ها رضایت نداشت. و اتفاقا نکته سومی که «زخم کاری» را اثری قابل بحث می‌کند، همین اقتباس سینمایی از یک اثر ادبی است.
سریال «زخم کاری» از رمانی به نام «بیست زخم کاری» اثر محمود حسینی‌زاد اقتباس شده بود. هرچند که سریال تفاوت‌هایی با رمان داشت. بعضی شخصیت‌ها به فیلمنامه سریال اضافه شده بودند و بعضی نیز تفاوت‌هایی با کتاب داشتند، اما در هر صورت اقتباس از کتابی که با نگاهی به نمایشنامه «مکبث» شکسپیر نوشته شده، پشتوانه خوبی برای سریال بود.
با این همه محمود حسینی‌زاد در مقایسه کتاب خود با سریال مهدویان مهمترین مشکل را اینگونه توصیف کرده بود: «دغدغه اصلی رمان «بیست زخم کاری» پرداختن به یک فساد اقتصادی در حد کلان است. بزرگ‌ترین ضعف سریال این بود که این شبکه گسترده فساد را به یک خانواده کوچک محدود می‌کند. در رمان روی این شخصیت‌ها کار شده اما در سریال فکر می‌کنم که یک مقدار سهل‌انگاری شده‌است.»
«زخم کاریِ» سانسورها
به تبع داستان انتخابی برای سریال و میزان خشونت کلامی و فیزیکی که قصه در خود جای داده بود، حذف صحنه‌هایی از «زخم کاری» در فضای آن زمان چندان هم دور از ذهن به نظر نمی‌رسید.
سانسورها در مقاطعی صدای اعتراض کارگردان (محمدحسین مهدویان) و تدوینگر سریال را درآورد و باعث شد وقفه‌ای در انتشار برخی قسمت‌ها رخ دهد.
جالب آنکه اولین سانسور در همان صحنه نخست از قسمت نخست اتفاق افتاد. حمام یخی که جواد عزتی ـ بازیگر نقش مالک ـ نیمه عریان در آن قرار گرفته بود و بخش‌هایی از تصویر که در آن مات می‌شد.
تیغ سانسور در صحنه‌های دونفره جواد عزتی و رعنا آزادی‌ور به اوج می‌رسد و البته برخی فحش‌های کلامی و صحنه‌های سیگار کشیدن را هم در خود فرو می‌کشد. صحنه‌های ارتباط «مالک» با «منصوره» و «کیمیا» و صحنه قتل «سودابه» و «کریم» هم در زمان انتشار با حذف مواجه شدند.
حضور سیدجواد هاشمی در استخر هم از صحنه‌های جنجالی سریال بود که با اسم آوردن از این بازیگر در سری دوم و تداوم این نقش، به نظر می‌رسد جواد هاشمی نه تنها در مقابل منتقدان کوتاه نیامده که همان‌طور که پیشتر خود اشاره کرده بود خواهان عرض‌اندام در وادی‌های مختلف است.
اما این روزها مسوولان تنظیم‌گر شبکه نمایش خانگی بر نظارت‌های بعد از پخش ـ خصوصا برای تولیدات خارجی و محتوای کلی شبکه نمایش خانگی ـ تاکید دارند. حال اینکه آیا سریالی مانند «زخم کاری» که از همین ابتدا بسیاری توجه‌ها را به خود جلب کرده هم مشمول این شرایط می‌شود یا حساسیت‌ها درباره آن بیشتر است، پرسشی است که در ادامه و با پخش قسمت‌های جدید مشخص خواهد شد.
اینجا بازیگران جدید مشغول کارند!
حدود یک سال قبل، زمانی که محمدحسین مهدویان عکسی از جواد عزتی در قسمت پایانی سریال اقتباسی «زخم کاری» منتشر کرد و نوشت: «بلند شو مالک»، گمانه‌زنی‌هایی درباره تصمیم این کارگردان برای ساخت فصل دوم، مطرح و بعدها نیز اخبار غیررسمی از تولید این پروژه در بعضی رسانه‌ها منتشر شد؛ تا اینکه خرداد ماه امسال خبر رسمی تولید «زخم کاری ۲» با حضور بازیگران فصل قبل و تعدادی بازیگر جدید منتشر شد.
در قسمت پایانی «زخم کاری» چنین تصور شد که «مالک» به دست «منصوره» کشته شده است. نمای پایانی سریال ـ جان دادن این شخصیت و جسد بی‌جان او روی شن‌های ساحل ـ هم گواه همین امر بود. اما با توجه به داستانی که برای فصل جدید سریال روایت شده است و همچنین قرار گرفتن نام عزتی در بین کست سریال و به کار بردن عبارت «بازگشت» در کنار نام «زخم کاری»، این احتمال قوت می‌گیرد که بیننده شاهد بازگشت «مالک» برای گرفتن انتقام خود و خانواده‌اش از بازماندگان خانواده «ریزآبادی» خواهد بود.
چنانچه در خلاصه داستان نوشته شده است:
«در نبود مالک حالا مدعیان تاج و تخت او یکی یکی از راه می‌رسند و این آغاز آشوب دیگری است… هنوز بوی خون به مشام می‌رسد!؟»
سایه سنگین «پدرخوانده» بر سر «زخم کاری»
با نگاهی به بازیگران سریال «زخم کاری ۲» در کنار نام‌هایی چون جواد عزتی و رعنا آزادی‌ور، سعید چنگیزیان، الهه حصاری و مرتضی امینی‌تبار، به اسامی جدیدی چون کامبیز دیرباز، مهران غفوریان و الناز ملک می‌رسیم اما اینکه دقیقا این بازیگران در کدام جناح قرار می‌گیرند و قرار است در جبهه مالک بجنگند یا ریزآبادی‌ها هنوز مشخص نیست.
ضمن اینکه «زخم کاری ۲»، دو غایب هم دارد. هانیه توسلی که مدتی پیش تصمیم برای نبودنش را اعلام کرده بود و سارا حاتمی که پس از مرگ کاراکتر «مائده» در فصل اول، غیبتی توجیه‌پذیر دارد.
در کنار اینها، الناز ملک بازیگر زن جدیدی است که به مجموعه اضافه شده است. او پیشتر در سریال «سقوط» بازی کرده بود و مهدویان هم به عنوان مشاور در آن پروژه حضور داشت.
«کامبیز دیرباز» گرداننده «پدرخوانده» سعید ابوطالب، نفر دیگری است که به این جمع پرتب و تاب اضافه شده است؛ اینکه دیرباز چقدر توانسته خود را از چنگ فضای اجرای مسابقه که این روزها پخش می‌شود، رها کند، باید منتظر بود و تماشا کرد.
اما غفوریان هم شرایطی بهتر از دیرباز ندارد. هرچند حضور او در مسابقات مافیایی به چند قسمت و در نقش بازیکن محدود شد و بعد هم به «جوکر» رفت و در ادامه هم ناتو را برابرش دید. او حالا می‌آید که در امتداد نقشی که در قورباغه هومن سیدی داشت تصویری متفاوت را در ذهن مخاطبش بگنجاند.
ریسکی به نام بازگشت «زخم کاری»
در همان زمان‌هایی که فصل نخست سریال «زخم کاری» منتشر شد، به‌رغم موفقیت در جذب مخاطب، برخی منتقدان را به سمت این نگاه کشاند که به علت حفره‌های موجود در فیلمنامه، کاری ماندگار نخواهد بود. با این همه اعلام خبر پخش فصل دوم این مجموعه در هفته پیش‌رو، بسیاری از نگاه‌ها را از مدت‌ها قبل متوجه پخش فصل جدید کرده است.
با این همه تصمیم مهدویان و گروهش برای بازگرداندن «زخم کاری»، شاید تصمیم پرخطری باشد؛ چراکه اگر سریال نتواند در جذب مخاطب موفق باشد و انتظارات بیننده‌ای که هر روز با سیلی از رئالیتی‌شوها و برنامه‌های رنگارنگ مواجه است را برآورده کند، خاطره خوش سری نخست را هم به نوعی تحت شعاع قرار می‌دهد. ضمن اینکه اگر بازگشت «زخم کاری» انتظارات را برآورده کند، جایگاه مهدویان که کارنامه موفقی در سینما دارد را در شبکه نمایش خانگی مستحکم‌تر می‌کند. هرچند همین الان هم بسیاری از پروژه‌ها در کنار خود، نام این او را به عنوان مشاور یدک می‌کشند و کارگردان «ایستاده در غبار»، حالا حضور پررنگی در عرصه تولیدات شبکه نمایش خانگی آن‌هم با نگاهی خاص دارد.
