با بختک چه کنیم؟

به گزارش منیبان؛ «سیدحسین آقامیری» با اشاره به اینکه زندگی شهرنشینی مقداری زیادی از خواب خوب را از ما گرفته، گفت: خواب یک چهارم تا یک سوم از عمر ما را دربرگرفته و ما باید مواظب بهداشت خواب‌مان هم باشیم، اختلال خواب به راحتی قابل پیش‌بینی است، این روند به خواب رفتن مستلزم یک سلسله اتفاقات پیچیده در مغز است، خواب طبیعی یک چرخه دارد، که اول شامل یک چرت سبک بوده و بعد آرام آرام وارد یک خواب نیمه سنگین و بعد خواب سنگین و بعد وارد مرحله‌ای می‌شود که بدن در خواب است اما مغز فعالیت‌هایی شبیه شبه بیداری دارد.

او ادامه داد: مثل آن زمانی که فرد خواب است اما چشمش حرکت می‌کند که خواب دیدن ما در آن مرحله اتفاق افتاده و 90 درصد اختلالات خواب در آن مرحله پیش می‌آید. واقعا مهمترین اختلال خواب بی‌خوابی است، خواب و بیداری ما روی هم تأثیر دارد، چون کسی که خواب خوبی دارد بیداری خوبی را هم تجربه می‌کند و شخصی که بیداری خوبی دارد خواب خوبی نیز خواهد داشت. کسی که فکرش روی برنامه‌ریزی است، از خودش بیش از حد کار نمی‌کشد، تغذیه خوب و ورزش هوازی دارد و استرس را از خودش دور می‌کند، به طور کلی کسی که سبک زندگی صحیحی دارد خواب خوبی نیز خواهد داشت.

این پزشک متخصص با اشاره به اینکه 95 درصد درمان‌های ما در این خصوص درمان‌های دارویی است، اظهار کرد: اما کسی که می‌خواهد اختلال خواب نداشته باشد، باید یک ساعت خاصی از خواب بیدار شود، یعنی قبل از ساعت 5/7 از خواب بیدار شود، صبحانه را قبل از 8 و نهار را بین ساعت یک تا 12 میل کند، از خواب بعد از نهار بیش از پنج دقیقه اجتناب کند، در هفته سه بار ورزش هوازی داشته باشد، شام را بین 7 تا 9 شب میل کرده و بین ساعت 10 تا 12 به رختخواب برود، مطالعه، نگاه کردن به گوشی و گوش کردن به موسیقی هیچ کدام برای القای خواب مناسب نیست و اینها خودشان اختلالات خواب ایجاد می‌کنند.

آقامیری همچنین یادآور شد: ساعت بدن ما طوری تنظیم شده که بهترین ساعت خواب برای بدن ما 10 شب تا چهار صبح است، هر چه که قبل از نیمه شب باشد مؤثرتر است و از پنج صبح به بعد خواب ما در بهبود سلامت ما تأثیری ندارد و خواب مؤثری نیست، در برخورد با بی‌خوابی اولین اقدامی که دوستان می‌کنند خوردن داروست در حالیکه در مورد اختلالات خواب داروهای خواب‌آور در درازمدت خودشان اختلالات خواب ایجاد می‌کنند و چرخه‌های نرمال خواب را برهم می‌زنند و بعد از یک مدت اعتیادآور بوده و بی‌قراری ایجاد می‌کنند، لذا خودسرانه سراغ داروهای بی‌خوابی نروید چون این داروها برای مدت کم و برای زمان‌های بسیار خاص تجویز می‌شوند.

او همچنین در خصوص رابطه سردردها و مشکلات اضطرابی و اختلالات خواب نیز گفت: این رابطه کاملا دو طرفه است و درمان آنها با اختلالات خواب باید همزمان اتفاق بیفتد. اگر شخصی سردردی دارد که نیمه‌های شب از خواب بیدارش می‌کند و همراه اشک و آبریزش بینی است، این سردرد خوشه‌ای است که عمدتا با میگرن اشتباه می‌شود و روش درمان آن نیز کاملا با میگرن متفاوت است و برای درمان آن باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود.

فلوشیپ آنژیوپلاسی و سکته‌های مغزی همچنین به یکی دیگر از اختلالات خواب اشاره و عنوان کرد: اما یک اختلالی داریم در فردی که چاق است، گردن کوتاهی دارد و شب وقتی می‌خوابد خر و پف می‌کند ما یک اصطلاحی داریم که به آن آپنه خواب می‌گویند و مجاری هوایی آنها دچار انسداد می‌شود، این عده هم باید به متخصصان خواب مراجعه کنند که حتی برای برخی از آنها از ابزار کمک تنفسی برای زمان خواب و یا اسپری‌های تنفسی استفاده می‌شود. آپنه اگر درمان نشود احتمال وقوع سکته‌های مغزی و قلبی و افزایش فشار خون در افراد هست. اما خرو پف در بچه‌ها ممکن است به دلیل وجود لوزه سوم و در بزرگسالی نیز نشانه سینوس و یا مشکلات تنفسی در بینی باشد.

آقامیری همچنین در خصوص اختلالی با عنوان بختک نیز توضیح داد: گاهی اوقات دچار حالتی مثل بختک یا فلج خواب می‌شویم و افراد به دلائلی مثل خستگی و اضطراب دچار حالتی می‌شوند که قشر مغز بیدار است اما اصلا حرکتی نمی‌تواند انجام دهد و چند لحظه بین حرکت‌های مغزی و جسمی فاصله می‌افتد، فرد بیدار است همه چیز را حس می‌کند اما نمی‌تواند حرکتی انجام بدهد، این حالت اصلا خطرناک نیست و نشان‌دهنده بیماری خاصی هم نیست و به راحتی با درمان و کنترل اضطرابی و گاهی با مصرف داروهای جزئی درمان می‌شود.

او با اشاره به اینکه خواب دیدن و خواب ندیدن دلیل بر کیفیت خواب نیست، بیان کرد: اما کابوس دیدن به اختلالات خواب برمی‌گردد. برخی از افرد ذاتا به خواب کم نیاز دارند و با همان مقدار خواب هم بیداری خوبی دارند، اینها نیاز نیست که به دنبال افزایش ساعت خواب باشند. البته گاهی نیز کم‌کاری‌های تیروئیدی، اختلالات هورمونی و مسائل داخلی می‌تواند باعث این شود که فرد در طول روز احساس خستگی ‌کند.

این استادیار دانشگاه شهید بهشتی در پایان با اشاره به دیگر اختلالات خواب یادآور شد: یک اختلال دیگر داریم به عنوان حمله پنیک که این افراد در طول شب با تنگی نفس و طپش قلب به صورت ناگهانی از خواب می‌پرند و در افرادی که مضطرب هستند و وسواس فکری دارند پیش می‌آید و با مراجعه به روان‌پزشک و متخصص مغز و اعصاب درمان می‌شود و اختلال دیگری نیز هست که فرد با پرش شدید دست و پا از خواب می‌پرد، اگر این اتفاق زیاد تکرار می‌شود باید نوار مغز گرفته شود شاید فرد در خواب دچار تشنج‌های کوچک می‌شود که البته این مورد نیز قابل درمان است.