ضربه مهلک فیلترینگ به کودکان و نوجوانان

به گزارش منیبان؛ سال گذشته فیلترینگ به شکل عجیبی در کشور گسترش یافت و حتی بازی‌ها و اپلکیشن‌های شبکه اجتماعی نیز فیلتر شدند به همین دلیل کودکان و نوجوانان برای دسترسی به اپلیکیشن‌ها و بازی‌های مختلف به فیلترشکن روی آوردند و این یعنی ورود آنها به دنیای جدید از طرفی خانواده‌ها نیز به دلیل مشکلات و مشغله‌های کاری نظارت کمتری بر فعالیت کودکانشان دارند مخصوصا در روزهایی که مدارس تعطیل بودند و دانش آموزان مجبور بودند در خانه به صورت مجازی درس بخوانند. بدون شک با گسترش فیلترینگ، کاربران ایرانی اعم از بزرگسالان و به ویژه کودکان بیشتر به استفاده از فیلترشکن ترغیب می‌شوند به همین دلیل پر واضح است که کارشناسان حوزه فرهنگ و فناوری باید رویه خود را نسبت به این موضوع تغییر دهند؛ زیرا افزایش فیلترینگ با افزایش استفاده کودکان از فیلترشکن رابطه مستقیم دارد.

نغمه مقدم، روانشناس کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار منیبان با اشاره به آسیبی که کودکان و نوجوانان به دنبال فیلترینگ متوجه‌شان می‌شود، گفت: اگر بخواهم مضرات کلی فیلترشکن در حوزه کودکان و نوجوانان را تشریح کنم باید بگویم بسیاری از فیلترشکن‌ها سایت‌های مستهجن را تبلیغ می‌کنند و کاربران را به سمت بازدید این صفحه‌ها تشویق می‌کنند بنابراین حتما کودکی که فیلترشکن دارد تصاویر و فیلم‌های نامناسبی را ناخودآگاه تماشا خواهد کرد و شاید این زمینه‌ای باشد برای ورود آن به دنیای پورن. برخی از فیلترشکن‌ها نیز حریم خصوصی کاربران را برای دسترسی سودجویان فراهم می‌کنند که بسیاری از کودکان و نوجوانان با چنین مسائلی آشنایی ندارند و ممکن است تصاویر خانوادگی و شخصی آن‌ها مورد سوءاستفاده قرار بگیرد. بسیاری از کودکان بر حسب کنجکاوی از فیلترشکن‌هایی که روی گوشی و تبلت آن‌ها نصب شده است، استفاده می‌کنند که آن‌ها را با بخش‌های منفی فضای مجازی آشنا می‌کند.

او ادامه داد: کودکان از ذهنی پاک و سالم برخوردارند اما در زمان استفاده از فیلترشکن‌ها با محتواهای بسیار بدی مواجه می‌شوند که روی ذهن آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارد؛ زیرا ذهن آن‌ها آمادگی تحلیل چنین محتواهایی را ندارد و بلوغ زودرس جنسی کودکان و منزوی شدن آن‌ها را به همراه خواهد داشت. همچنین کودکان هنگام آشنایی با محتواهای هنجارشکنانه دچار سردرگمی، احساس گناه و درگیری‌های ذهنی می‌شوند که می‌تواند بر کیفیت تحصیلی و روابط اجتماعی آن‌ها تاثیر منفی بگذارد.

این روانشناس عنوان کرد: محتواهای نامناسب می‌تواند خشونت‌های کلامی و عملی را در کودکان تشدید کند؛ زیرا کودکان نمی‌توانند مجازی بودن یا غیرواقعی بودن این محتواها را درک و تحلیل کنند. از آنجایی که میزان فیلترینگ در کشور ما نسبت به سایر کشورها بیشتر است برای دسترسی به منابع مختلف باید ازفیلترشکن استفاده کرد.

مقدم در پاسخ به این سوال که باید چیکار کنیم در چنین شرایطی آسیب کمتری به کودکمان وارد شود؟ گفت: در اولین گام نباید حوزه فیلترینگ بر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را آنقدر گسترش داد که افراد برای استفاده از برنامه‌های معمولی هم مجبور به داشتن فیلتر شکن باشند. بویژه این‌که کودکان و نوجوانان همیشه به دلیل وجود اشتیاق ذهنی به دنبال آسان‌ترین راه حل هستند. راه حلی که برای آنها در این موضوع نصب فیلتر شکن است به این ترتیب با گسترش دامنه فیلترینگ به صورت اتوماتیک وار افراد کم سن و سال را به سمت نصب فیلتر شکن سوق دادیم.دومین راهکار پیشنهادی از سوی کارشناسان، به بحث همیشگی تولید محتوا برمی‌گردد. محتوایی که باید بر اساس علاقه مندی‌های این قشر کم سن و سال جامعه تولید شود و آنها را جذب کند تا آنها به دنبال محتوایی خارج از چارچوب‌های فضای مجازی ایران نباشند. 

او در پایان تاکید کرد: در راهکار دوم هم کارشناسان تأکید دارند که نباید محتوای طرف مقابل حذف شود بلکه باید به سمت نوعی رقابت تولید محتوای داخلی در فضای مجازی در مقابل محتوای خارجی گام برداشت. موضوعی که تا به امروز سازمان‌های مدعی عریض و طویل برای آن بودجه‌های بسیاری دریافت کرده‌اند، اما کاری پیش نبرده‌اند.