عروسی خون، دختر با لبخند به سمت اتاق خواب رفت و ......

«شبنم. ن»؛ دختر نوجوان ۱۶ ساله اهل روستای «قزل‌بلاغ» بخش سارال شهرستان دیواندره واقع در استان کردستان بامداد ۲۹ فروردین ماه جاری به دلایل نامشخصی به زندگی خود پایان داده است.

پیگیری‌ها درباره این خبر نشان می‌دهد؛ شبنم دومین دختر نوجوانی است که طی یک سال گذشته در این منطقه خودکشی کرده است. «جمیل محمودی» عضو شورای شهرستان دیواندره در واکنش به سوالات خبرنگار «اعتماد» موضوع خودکشی این دختر نوجوان را تایید می‌کند و توضیح می‌دهد: «از اهالی پیگیر این ماجرا شدم، اما هیچ‌کس نمی‌داند چرا او این اقدام وحشتناک را انجام داده است.» پدرش آخرین کسی است که شبنم را زنده دید، پدر این دختر نوجوان در بخشی از مصاحبه‌اش با «اعتماد» حادثه را شرح می‌دهد و عنوان می‌کند: «همه چیز خوب بود تا اینکه شام خوردیم و شبنم ظرف‌ها را شست و با لب خندان به اتاقش رفت. ناگهان بدون هیچ دلیلی خودش را با شالش حلق آویز کرد. وقتی بالای سرش رسیدم، هنوز بدنش داغ بود.» ...

بررسی‌ها از آمار رسمی منتشر شده در مورد خودکشی در استان کردستان نشان می‌دهد؛ طی سال گذشته (۱۴۰۱)، ۷۷ زن در این استان خودکشی کردند که ۲۱ نفر از آن‌ها دختران زیر ۱۸ سال بودند. ۲۸ مورد از این خودکشی‌ها نیز با روش حلق‌آویز صورت گرفته است. بیشترین آمار خودکشی‌هایی که در کردستان ثبت می‌شوند به دلیل اختلافات خانوادگی صورت می‌گیرد. پس از آن فقر دلیل بیشتر خودکشی‌های این استان گزارش شده است.

سه سال پیش، روستای قزل‌بلاغ

قزل‌بلاغ، روستایی در ۵۵ کیلومتری شهرستان دیواندره. اهالی روستا می‌گویند؛ قزل‌بلاغ، کلمه ترکی است و به معنی معدن طلا است. برخی اهالی هم معتقدند به خاطر چشمه قدیمی که وسط روستا واقع شده این نام را گرفته است. شبنم، ۱۶ سال پیش در همین روستا متولد شد و حدود سه سال قبل دل بسته پسر همسایه می‌شود. پسر همسایه هم یک دل نه صد دل عاشق شبنم می‌شود. آن‌ها با مشورت خانواده‌ها باهم نامزد می‌کنند، اما نامزدی آن‌ها سه سال طول می‌کشد تا اینکه پس از سه سال اواسط فروردین امسال به عقد هم در می‌آیند.

یک هفته پس از مراسم عقد

برادر شوهر شبنم در مورد ازدواج برادر ۲۲ ساله‌اش با این دختر ۱۶ ساله به «اعتماد» می‌گوید: «همسایه بودیم. شبنم و برادرم خیلی همدیگر را دوست داشتند. هیچ اتفاقی میان‌شان نیفتاده بود، اما یک هفته از مراسم عقدشان که گذشت، شبنم خودش را خفه کرد.»

۱۳ روز پیش، خانه پدری شبنم

حدود ساعت ۱۲ شب بدون اینکه کلامی بگوید، خونسرد و آرام به داخل اتاقش رفت و خودش را حلق‌آویز کرد. پدر شبنم در مورد اقدام تلخ فرزندش به «اعتماد» می‌گوید: «بعد از سه سال به آرزویش رسیده بود. شبنم با انتخاب خودش شوهر کرد. سه سال قبل با پسر همسایه‌مان نامزد کرد تا اینکه دو، سه هفته پیش بالاخره عقد کردند. شبنم خیلی خوشحال بود. او ۲۸ فروردین با دوستانش بیرون رفت و عصر هم برگشت. به ما هیچ حرفی نزد و سرش مدام در گوشی‌اش بود. همه چیز خوب بود تا اینکه شام خوردیم و شبنم ظرف‌ها را شست و به اتاقش رفت. ناگهان بدون هیچ دلیلی خودش را با شالش حلق‌آویز کرد. وقتی بالای سرش رسیدم، هنوز بدنش داغ بود.

خودمان هم نمی‌دانیم چرا این کار را کرد. حتی درِ اتاقش را نبسته بود و چراغ‌ها هم روشن بود. آن صحنه وحشتناک را که دیدم سریع با اورژانس تماس گرفتم، اما وقتی نیرو‌های اورژانس بالای سرش رسیدند، گفتند؛ حدود چند دقیقه است که جان داده. جسدش را به پزشکی قانونی منتقل کردند تا مطمئن شوند، مورد خودکشی بوده است. بعد از این اتفاق شوهرش شوکه شده بود. شبنم مشکلی نداشت. هنوز نمی‌دانیم چرا این کار را کرد.»

یک روز قبل از خودکشی شبنم

«فواد احمدی» یکی از فعالان اجتماعی دیواندره که در جریان خودکشی این دختر نوجوان است به «اعتماد» می‌گوید: «این دختر حدود سه سال با شوهرش نامزد بود. شوهرش هم همسایه‌شان بود. وضعیت مالی همسر این دختر اصلا خوب نیست. برای همین نمی‌توانست برای او عروسی بگیرد و نامزدی آن‌ها سه سال طول کشید تا اینکه اواسط فروردین ماه عقد کردند. از عقدشان یک هفته هم نگذشته بود که این دختر خودش را کشت. هنوز هیچ‌کس نمی‌داند چرا این دختر نوجوان دست به چنین کاری زده است، اما چیزی که شنیدم این است که یک روز قبل از حادثه شوهر او به خانه آن‌ها می‌رود و سر مسائل مالی و مراسم عروسی بحث‌شان می‌شود. روز بعد وقتی شوهرش می‌بیند از این دختر خبری نیست به خانه آن‌ها می‌رود و متوجه می‌شود او خودش را حلق‌آویز کرده است.»

ازدواج به رسم کردستان

به گفته این فعال اجتماعی؛ در کردستان برای ازدواج دختران، چیزی به اسم جهیزیه وجود ندارد. داماد هم اگر دستش به دهانش برسد باید تا ۲۰۰ میلیون تومان طلا برای عروس تهیه کند، اگر هم نه؛ باید تا ۴۰ میلیون تومان طلا برای عروس تهیه کند، اما شوهر او اصلا در این مدت هیچ کاری نتوانسته بود انجام دهد. خانواده‌ها خصوصا خانواده این دختر گفته بودند؛ توقعی از داماد ندارند و فقط می‌خواهند مراسم عروسی گرفته شود تا آن‌ها هم بتوانند در تشکیل زندگی به این زوج کمک کنند. خانواده داماد از لحاظ مالی وضعیت‌شان افتضاح بود.

تکرار خودکشی در روستای قزل‌بلاغ

این فعال اجتماعی در مورد آمار خودکشی در دیواندره می‌گوید: «آمار خودکشی در شهرستان دیواندره تقریبا بالاست. فقط سالی یازده نفر در این شهرستان خودکشی می‌کنند. شبنم دومین دختری است که در این منطقه خودکشی می‌کند. سال گذشته هم در نزدیکی روستای قزل‌بلاغ دختر و پسری همدیگر را می‌خواستند، اما خانواده‌های‌شان مخالفت می‌کردند. پدر دختر می‌گفت؛ چند سال پیش از طایفه آنها، دختر می‌خواسته و به او ندادند بنابراین خودش هم دخترش را به آن‌ها نمی‌دهد.

بعد از این مخالفت‌ها، ف. ص و م. گ خودشان را حلق‌آویز می‌کنند. ف. ص برای م. گ یک روسری کادو گرفته بود. روز حادثه م. گ با همان روسری که ف. ص برایش کادو خریده بود، خودش را حلق‌آویز می‌کند. بعد هم ف. ص متوجه ماجرا می‌شود و روسری را از دور گردن م. گ باز می‌کند و با همان روسری خودش را حلق‌آویز می‌کند.»

احمدی در ادامه توضیح می‌دهد؛ استفاده از فضای مجازی در کردستان فرهنگ‌سازی نشده است. او در این باره می‌گوید: «به نظر می‌رسد که فضای مجازی بر مردم کردستان به خصوص دیواندره آثار منفی به جا گذاشته است. اینکه می‌گویم کردستان، چون با فرهنگ، آداب و رسوم مردمانش کاملا آشنایی دارم. چندین بار در کارگاه‌های آسیب‌شناسی که برگزار کردیم به این موارد پرداختیم. دختر و پسر مجرد، مرد و زن متاهل از طریق فضای مجازی در کردستان با هم آشنا می‌شوند و در اکثر موارد اتفاقات ناگواری در جهت همین آشنایی‌هایی رخ می‌دهد. چند وقت پیش یک خانم شوهردار در فضای مجازی با یک پسری آشنا می‌شود. این قضیه ادامه پیدا می‌کند تا اینکه این خانم با همدستی همین پسری که با او در فضای مجازی آشنا شده بود، شوهرش را به قتل می‌رساند. مردم کردستان هنوز با یک‌سری رسم و رسومات خودشان زندگی می‌کنند. برای همین قتل‌های ناموسی در این استان خیلی زیاد است.»