ویژه نوروز 1402؛
آنچه در اسفندماه 1401 گذشت
آلبوم سال 1401 را که ورق بزنیم، اتفاق های بسیاری در یادمان زنده می شود. از رخدادهایی چون متروپل، مرگ مهسا امینی، اعتراضات سراسری و مسمومیت دانش آموزان... بنابراین، خالی از لطف نیست که بر مهمترین رخدادهای اجتماعی پارسال مروری کوتاه و چکیده وار داشته باشیم.
به گزارش منیبان؛ سال 1401 جز سوپرایز و اتفاقات سورئال چیزی برای مردم ایران نداشت با اینکه سال به آخرش خودش نزدیک میشد دست تقدیر اتفاقاتی رقم میزد که هر روز وحشت بیشتری به جان همگی می انداخت.
سریال ادامه دار مسمومیت دختران دانش آموز
اسفند ماه از راه رسید اما نزدیک سه ماه است که کشور با ماجرای مسمومیت دانشآموزان دختر در اقصینقاط ایران مواجه شده است.
داستان از 9 آذرماه، در هنرستان دخترانه نور محله یزدانشهر قم شروع شد مسمومیت 18 دختر دانشآموز در این مدرسه گزارش شد که علائمی همچون نفستنگی و بیحسی در عضلات دست و پا را احساس کرده بودند. اما چند روز بعد یعنی در ۲۲ آذر، باز هم در همین مدرسه این بار تعداد ۵۱ دانشآموز دختر بخاطر مسمومیت با بوی شبیه به نارنگی راهی بیمارستان شدند.
اما چرا سه ماه طول کشید تا اهمیت این ماجرا برای همه مشهود شود؟ یکی از دلایل این بود که از همان ابتدا همه سعی در روایت ماجرا با انگیزههای شخصی خود داشتند.
درحالیکه در هفتههای اول، شیطنت دانشآموزان عامل اصلی اتفاقات عنوان میشد، حالا صحبت از نیروهای سازماندهیشده میشود.
اما چه اتفاقی در حال رخ دادن بود؟
به گفته مدیر یکی از مدارس که حادثه مسمومیت در آنها رخ داده، ناگهان بویی شبیه بوی چوب سوخته منتشر میشود و بچه ها با استنشاق بو، روی زمین میافتند؛ با تماس مسئولان مدرسه، اورژانس دانشآموزان را به بیمارستان منتقل میکند اما به دلیل تعداد بالای دانشآموزان مسموم و بیحال، تعدادی را هم مسئولان مدرسه به بیمارستان میبرند.
در نوع موارد، بیشتر دانشآموزان در همان روز اول با رسیدگی اولیه ترخیص شده و بهبود تعداد کمی دو تا چند روز طول میکشد. به گفته سخنگوی وزارت بهداشت، «این مسمومیتها منشأ ویروسی یا میکروبی ندارد و عوارض آن زودگذر بوده است.»
طبق گفته سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس، تا 9 اسفند مسمومیت خفیف 799 دانشآموز در قم و نزدیک به 400 نفر از دانشآموزان در بروجرد گزارش شده که در مجموع به 1200 تن میرسد.
«فاطمه رضایی» فوتی که به مسمومیت ربطی نداشت
هفتم اسفندماه، فوت «فاطمه رضایی» دانشآموز 11 ساله قمی، موضوع را حادتر کرد. بسیاری تصور کردند این دختر نیز بر اثر مسمومیتهای سریالی جان باخته است.
در فضای مجازی هم هشتگ #فاطمه_رضایی چند ساعتی ترند شد.. اما پدر این دختر در مصاحبهای اعلام کرد دخترش سه هفته پیش از درگذشت او به مدرسه نرفته بوده و فوت وی ارتباطی با این پرونده مشکوک ندارد. گرچه مصاحبه این پدر و توئیتهای برادر فاطمه رضایی تا حدی فضا را آرام کرد اما صرف این احتمال که ممکن است مسمومیتها به مرگ بینجامد، نگرانی خانوادهها به ویژه در قم را تشدید کرد.
از آنجا که موضوع مسمومیت دانشآموزان از قم آغاز شده و تمرکز آن بر مدارس دخترانه است، انگشت اتهام بسیاری از مردم، گروههای متحجر و مخالف تحصیل دختران را به عنوان عامل حادثه نشانه رفته است
در این زمینه، برخی شبنامههای تهدیدآمیز که خواستار تعطیلی مدارس دخترانه شده بود نیز در فضای مجازی منتشر شد، اما این موارد که ساختگی تلقی میشد، جدی گرفته نشد. و تمام این اتفاقات باعث نشد حتی یک روز مدارس تعطیل شود.
این داستان تا جایی ادامه داشت که کمتر مدرسه دخترانه ای در کشور بود که یک بار این مسمومیت ها را تجبریه نکند در این راستا اظهاره نظر های فراوانی میشد از هیستری جمعی تا شیطنت دانشآموزان برای فرار از مدرسه و امتحانات و خرابکاری از سوی سرویسهای خارجی یا گروههای معاند...
واکنش های متناقض وزیر آموزش و پرورش
یوسف نوری در اولین واکنش خود به مسمومیت دانش آموز دختر در کشور گفت : هیج عارضه ماندگاری در دانش آموزان مسموم یا کسانی که احساس مسمومیت داشتند وجود ندارد و شاید دچار اختلالاتی ناشی از این شایعات شده باشند.
او بخش اعظم مشکل را ناشی از شایعات فضای مجازی داست و اعلام کرد مراجعه دانشآموزان به بیمارستان به دلیل «بیماری زمینهای» و «استرس و اضطراب» بودهاست.
اما پس از ادامه دارد بودن این مسمومیت ها و فراگیری کشوری آن وزیر آموزش و پرورش از ادعای خود کوتاه آمد و غذرخواهی کرد.
یوسف نوری صراحتا عنوان کرد: از اینکه خانوادهها نگران شدند عذرخواهی میکنیم، نگرانی اولیا را درک میکنیم. بهطور جد پیگیر هستیم و کمیته فوریتها در ادارات مختلف آموزش و پرورش استانها تشکیل شده است.
همچنین بهرام عیناللهی، وزیر بهداشت در این خصوص گفت: از بهترین استادان سمشناسی کمک گرفته شده و سم بسیار خفیفی باعث مسمومیت خفیف در دانشآموزان شدهاست.
بیانیه سازمان نظام پزشکی ایران
دیری نپایید سازمان نظام پزشکی ایران پیرامون جنایت مسمومیت سریالی دانش آموزان برخی مدارس بیانیه ای صادر کرد.
در متن بیانیه سازمان نظام پزشکی آمده است: فاجعه تأسف بار مسموم سازی دانش آموزان، که موجبات نگرانی جامعه به خصوص خانوادههای دانش آموزان را باعث شده است، جنایتی ضد بشری در حق دختران این سرزمین است که در این روزهای پایانی سال سلامتی جسم و روح مردم کشورمان را نشانه گرفته است.
عوارض های طولانی مسمومیت ها
حالا فقط مسمومیت و عاملان آن نبود که اهمیت داشت بلکه موضوع عوارض بلند این مسمومیت ها خانواده ها را نگران کرده بود. که باز هم کار به انشاالله و ماشاالله کشید...
حسینعلی شهریاری، رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در خصوص عوارض طولانی مدت این مسمومیت ها گفت: تاکنون عوارض جدی در دانش آموزانی که مسموم شدند دیده نشده و انشاالله در بلندمدت نیز تاثیری نخواهد گذاشت.
خلاصه هر روز به تعداد مدارس و شهرهای درگیر این مسمومیت ها اضافه میشد.
10 اسفند گستردهترین روز حملات تا به کنون بودهاست و تنها در یک روز به بیش از 50 مدرسه حمله شد. موسی غضنفرآبادی رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس از یک سری گمانهزنیها و سرنخها خبر داد اما گفت که تا قطعی شدن موضوع نمیتوان به آن پرداخت.
11 اسفند معاون فرماندار پردیس گفت یک راننده تانکر حامل نفت که در کنار مدرسه پارک کرده و در روزهای قبل از آن نیز در قم و بروجرد تردد داشته در این ارتباط بازداشت و تانکر به پارکینگ منتقل شدهاست.
گروهی از مردم تهران با تجمع مقابل ساختمان آموزش و پرورش منطقه ۵ تهران نسبت به مسمومیت سریالی دانشآموزان دختر تجمع اعتراضی برپا کردند.
گمانهزنی پیرامون نوع مسمومیت و گاز بهکاررفته
از نوع گاز بهکارگرفته شده اطلاع دقیقی در دست نیست. معمولاً دانشآموزان پرتاب یک جسم در کلاس یا در حیاط مدرسه را گزارش کردهاند که از خود گاز خارج کرده و در نتیجه دچار عوارضی مانند خستگی، سوزش گلو، سرگیجه، حالت تهوع و سردرد شدهاند. برخی نیز گزارش کرده بودند که بویی شبیه به بوی نارنگی استشمام کردهاند. گروهی دیگر نیز انفجار بمبی را گزارش کردهاند که از آن دودی با بوی نعنا خارج میشدهاست. برخی از دانشآموزان نیز بوی شدید گاز شهری به مشامشان خوردهاست. در یک مورد گزارش شده که بوی تخممرغ گندیده میآمده و شبیه به گاز اشکآور بودهاست
سه ماه پس از شروع این حملات، علیرضا منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد که «گاز دینیتروژن (N2) در سم منتشرشده در مدارس وجود داشتهاست.»
دستگیری ها
16 اسفند بود سخنگوی فراجا از دستگیری پنج نفر از عوامل مسمومیت دانش آموزان در شهرستان لارستان استان فارس خبرداد.
پس از دستگیری تعدادی از عوامل مسمومیت دانش آموزان در مدارس ، برخوردها با سلبریتی ها و شاخ های مجازی که اقدام به شایعه افکنی و التهاب آفرینی می کردند آغاز شد. در یکی از اولین اقدامات یکی از شاخ های مجازی معروف در ارومیه با دستور قاطع قوه قضاییه، توسط سربازان گمنام امام زمان عج دستگیر شد.
در این راستا مهدی سعادتی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در بیستم اسفند ماه در جمع خبرنگاران با اعلام اینکه عوامل مسمومیت دانشآموزان در 6 یا7 استان کشور شناسایی و دستگیر شدند، تصریح کرد: دستگیرشدگان اعتراف کردند از طریق فضای مجازی از خارج کشور هدایت میشدند.
24 اسفند بود که سردار سعید منتظرالمهدی، سخنگوی فرماندهی انتظامی اعلم کرد: در پی نگرانی های فراوان خانواده ها در خصوص مسمومیت دانش آموزان، پلیس با ایجاد گشت های سواره و پیاده به صورت محسوس و نامحسوس، بالغ بر 4 هزار گشت پلیس، روزانه مدارس کشور را در رصد اطلاعاتی و پایش عملیاتی قرار داد.
او با بیان اینکه در طی این روزها بیش از 110 نفر از خاطیان توسط سازمان اطلاعات فراجا شناسایی و دستگیر شدند، عنوان کرد: شماری از مسمومیت ها، واقعی و بخش عمده دیگر متاثر از عوامل روان شناختیِ مبتنی بر ترس و سرایتِ روانی بوده است.
سخنگوی فراجا اظهار کرد: هیجان طلبی دانش آموزان و استفاده از بمبک های بد بو و موارد مشابه نیز از عوامل اصلی این رخداد است که در این راستا حدود 9 هزار بمبک بدبو جمع آوری و از فروش آن جلوگیری به عمل آمد و تعدادی از واردکنندگان عمده که این مواد را از طریق کشورهای همجوار وارد کرده بودند، دستگیر شدند.
او افزود: بعد از استفاده بمبک های بدبو در مدارس، جلوی ورود آنها به کشور گرفته شد و 2 نفر نیز که در حال وارد کردن انبوه این مواد از کشورهای همجوار به صورت قاچاق بودند، با حکم قضائی بازداشت شدند.
و این داستان تا کی ادامه دارد خدا می اند و بست....
سقوط وزیر ورش و همراهانش
چهارم اسفند بود که هلیکوپتر حامل وزیر ورزش و همراهانش در حال فرود در شهر بافت دچار سانحه شد و همین اتفاق تلخ باعث فوت اسماعیل احمدی و مجروح شدن چندین نفر از جمله حمید سجادی وزیر ورزش شده است.
تکرار پلاسکویی دیگر
ساعت 9:30 صبح روز شنبه ششم اسفند آتشسوزی در ساختمان شماره 153 خیابان بهار آغاز شد. ساختمانی که به گفته شاهدان به دلیل تبدیل پارکینگ طبقه منفی سه به انبار پلمب شده و به دلیل همین تخلف آتشسوزی دیرتر به آتشنشانی اعلام میشود، سه ایستگاه آتشنشانی همراه نردبان هیدرولیکی به محل حادثه اعزام میشود.
به گفته اهالی، طبقات منفی محل نگهداری صندلیهای ماساژ بوده، قدرتالله محمدی هم جزئیات حریق ساختمان شماره 153 خیابان بهار را اینگونه تشریح میکند: ساعت 10:20 گزارش وقوع حریق در خیابان طالقانی به سامانه 125 آتشنشانی شهرداری تهران ارسال شد و آتشنشانان در مدت چهار دقیقه در محل حادثه حاضر میشوند و همزمان عملیات اطفای حریق نیز آغاز میشود.
ساختمان محل حادثه و ساختمانهای اطراف تخلیه میشود. طبقه منفی سه کانون اصلی حریق است. حدود ساعت سه بعدازظهر شهردار تهران هم به محل حادثه میرسد. او به رسانه میگوید: قبل از اینکه ساختمان خیابان بهار دچار حریق شود، اخطار کمیسیون ماده 100 برای آن صادر شده بود. این ساختمان جزء ساختمانهای ناایمن نیست؛ ولی ساختمان پلمب شده و تغییر کاربری داده است و تبدیل به انبار شده؛ اما متأسفانه مالکان اقدام به شکستن پلمب کردهاند که شکایت قضائی از سوی شهرداری تهران انجام شده است. از ساعت پنج بعدازظهر احتمال ریزش ساختمان مطرح میشود. شهردار تهران میگوید: در بدبینانهترین حالت ممکن است ساختمان بریزد؛ اما کارشناسان مربوطه در حال کار هستند و دوربینهای مخصوص برای بررسی وضعیت ساختمان کار گذاشته شده است.
ساکنان ساختمانهای کناری هم تخلیه میشوند. ساعت هشت شب دیگر هیچ آتشنشانی هم در ساختمان نیست؛ اما یکی از آتشنشانها نیز از ساعت شش گم شده است. تلاشها برای پیداکردن آتشنشان گمشده موفقیتآمیز نیست تا اینکه عبدالمطهر محمدخانی، سخنگو و رئیس مرکز ارتباطات و امور بینالملل شهرداری تهران، در صفحه شخصی خود از شهادت رضا دارابی، رئیس ایستگاه 120 آتشنشانی، در عملیات اطفای حریق ساختمان خیابان بهار خبر میدهد.
این اتفاق و مرگ یک آتش نشان جان بر کف دیگر باعث شد بار دیگر خاطره پلاسکو دل همه را به درد آورد و باز هم یاد آور شود تا کی این قبل اتفاقات قرارا است اتفاق بیفتد و جان چندین نفر دیگر را بستاند بلکه دیگر شاهد چنین رخدادهایی نباشیم.
مرگ پیروز و داغ انقراضش
روزهای تلخ زیادی را در این شش ماهه دوم سال 1401 تجربه کردیم، روزهایی که نگران بودیم، فردای روزی که زندان اوین «آتش» گرفته بود و... این فهرست طولانی به روز مرگ «پیروز» رسید.
«پیروز» را دیگر تقریبا همه ایران میشناختند همان که حدود 10 ماه پیش از «ایران» و «فیروز» زاده شد و در اولین روزها برادران خود را از دست داد. اما او به نمادی از حفظ حیوانات در برابر انقراض تبدیل شد نمادی که در دهه اول اسفند خبر رسید که بیمار شده و به بیمارستان منتقل شده است. پیروز در شامگاه جمعه 5 اسفند ماه به بیمارستان دامپزشکی مرکزی، رفت و دامپزشکان این مرکز تشخیص داده بودند که مشکل پیروز با مشکل انسداد ریه و نارسایی حاد کلیوی روبهرو شده است. جفت کلیههای پیروز از کار افتاده بود و این موضوع باعث شده بود تا بدن پیروز توانایی دفن سموم را نداشته باشد و در یک قدمی مرگ قرار بگیرد.
همه برایش دست به دعا شدند همه برایش نگران شدند خیلی ها پیشنهاد قبول هزینه های درمان او در خارج از کشور را دادند اما حال پیروز بدتر شد. دامپزشکان که میخواستند پیروز را نگه دارند به عنوان آخرین راهکار سراغ دیالیز رفتند.
اما یوزی که به نماد امید، دلخوشی و همدلی بسیاری از مردم تبدیل شده بود روز نهم اسفند با مرگ خود همه را بهت زده و از ته دل غمزده کرد برخی از کاربران شبکههای اجتماعی پیروز را «پسر ایران» لقب نهادند. هر تصویر جدیدی از او، بارها میان کاربران به اشتراک گذاشته میشد.
نکته قابل توجه درخصوص پیروز، عشق و علاقه و پشتکار بیاندازه پرستاران او بود؛ "علیرضا شهرداری" و "علی عمارلویی به مدت 10 ماه، لحظه لحظه خود را وقف پیروز کرده و از هیچ تلاشی در مسیر بقای پیروز دریغ نکردند و حالا بیشترین اندوه را در جان خود دارند.
سرنوشت پس از مرگ پیروز
حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست درباره سرنوشت «پیروز» پس از مرگ گفت: لاشه «پیروز» ابتدا برای کالبدشکافی انتقال داده و برخی آزمایشهای دامپزشکی لازم روی لاشه انجام سپس برای تاکسیدرمی پوستکنی می شود.
او با اشاره به اندامهای جنسی «پیروز» گفت: با مرکز ملی ذخایر ژنتیکی تفاهمنامهای داریم بدین جهت با آنها هماهنگ کردیم تا همزمان با کالبدشکافی اندامهای جنسی او را بردارند و ذخیره کنند چراکه این اندامها ارزشمند هستند و در آینده در صورت نیاز میتوان از آنها استفاده کرد. به عبارتی ژن «پیروز» تا همیشه حفظ خواهد شد.
اعدام برای عاملین حادثه شاهچراغ
با اتمام رسیدگی به پرونده عاملین حادثه تروریستی حرم مطهر شاهچراغ (ع) و در مهلت قانونی، احکام مجازات متهمین این پرونده در شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی شیراز در تاریخ 27 اسفند صادر شد.
رئیس کل دادگستری استان فارس با اعلام این مطلب از محکومیت دو تن از متهمان اصلی این پرونده به اعدام در ملاء عام خبر داد و گفت: اتهام این دو متهم معاونت در افساد فی الارض، بغی و اقدام علیه امنیت کشور بود.
موج نهم کرونا
عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در اواخر اسفند از بیم افزایش چشمگیر موارد بیماری کرونا طی یک ماه اخیر از احتمال آغاز موج نهم بیماری در کشور خبر داد. و همین اظهارات ترسی دوباره به جان ملتی که بعد سه سال کمی احساس فراغت از کرونا یافته بودند، انداخت.
او افزود: البته خوشبختانه علائم فعلی بیماران در مقایسه با موجهای قبلی کرونا شدید نیست اما، نمیتوان گفت با افزایش موارد بیماری مواجه نبودیم. علت این موضوع هم احساس آرامشی است که به مردم در مورد کرونا دست داد و رعایت پروتکلهای بهداشتی بویژه استفاده از ماسک را کاهش دادند.