علت اصلی بروز پاسخ ایمنی متفاوت در افراد پس از واکسن چیست؟
بیشتر واکسن‌ها عوارض دارند و واکسن کووید-۱۹ نیز از این قاعده مستثنی نیست. به دریافت کنندگان واکسن اطمینان داده می‌شود که درد در محل تزریق، خستگی، سردرد، تب و حالت تهوع نشان‌دهنده عملکرد درست سیستم ایمنی بدن است.
به گزارش منیبان و به نقل از ساینس آلرت، این موضوع باعث ایجاد این سوال برای مردم شده است: آیا عدم بروز عوارض جانبی به معنای عدم عملکرد سیستم ایمنی و ایمن شدن در برابر ویروس خواهد بود؟ پاسخ این پرسش خیر است. بررسی‌های بالینی واکسن فایزر نشان می‌دهد که ۵۰ درصد از شرکت‌کنندگان عوارض جانبی قابل توجهی تجربه نکرده‌اند با این حال ۹۰ درصد شرکت‌کنندگان در برابر ویروس ایمن شده‌اند.
شرکت مُدرنا نیز می‌گوید که عوارض جانبی معمول ممکن است یک نفر از هر ۱۰ نفر را درگیر کند اما واکسن ۹۵ درصد همه‌ی دریافت‌کنندگان را ایمن می‌کند.
این موضوع را می‌توان با در نظر گرفتن پاسخ ایمنی بدن در برابر ویروس توضیح داد.
اکثر واکسن‌های کووید از یک نوع پروتئین ویروس به نام پروتئین سنبله که در غشای بیرونی ویروس کرونا یافت، استفاده می‌کنند تا عفونت ویروسی را شبیه‌سازی کرده و باعث ایجاد پاسخ ایمنی در بدن شوند. سیستم ایمنی به سرعت به این پروتئین واکنش نشان می‌دهد و ایجاد علائمی مثل تب و درد می‌کند. بنابراین علت بروز این عوارض جانبی واکنش سیستم ایمنی است.
رسیدن به ایمنی بلند مدت که هدف نهایی واکسن‌هاست تنها با ایجاد ایمنی تطبیقی امکان‌پذیر است.
ایمنی تطبیقی با کمک ایمنی طبیعی نخستین ایجاد می‌شود و باعث به وجود آمدن سلول‌های T و آنتی‌بادی‌ها می‌شود که بدن را در برابر ابتلای مجدد به ویروس محافظت می‌کنند.
در برخی از افراد پاسخ التهابی ایجاد شده در نتیجه‌ی واکنش سیستم ایمنی کمی بیش از حد است و باعث بروز عوارض جانبی می‌شود در حالی که در برخی دیگر اگرچه سیستم ایمنی به درستی کار می‌کند اما واکنش التهابی آن باعث بروز عوارض جانبی قابل نوجهی نمی‌شود. اما در هر دو صورت بدن در برابر ویروس ایمن می‌شود.
علت بروز پاسخ ایمنی متفاوت در افراد چیست؟
دانشمندان دریافتند، افراد بالای ۶۵ سال عوارض جانبی کمتری نشان می‌دهند. این موضوع می‌تواند به دلیل کاهش فعالیت سیستم ایمنی در اثر افزایش سن باشد. اگرچه این موضوع نشان از کم بودن سطح آنتی‌بادی دارد اما آنها همچنان در برابر ویروس مصونیت پیدا می‌کنند.
جنسیت نیز در این مورد تاثیرگذار است. در مطالعه‌ای که در ایالات متحده آمریکا انجام شد، ۷۹ درصد از کسانی که بروز عوارض جانبی را گزارش کردند زن‌ها بودند. علت آن می‌تواند وجود تستسترون بیشتر در مردان باشد زیرا تستسترون باعث کاهش التهاب می‌شود.
افرادی که از بیماری‌های التهابی مزمن رنج می‌برند مانند روماتیسم مفصلی، التهاب روده و ام‌اس برای کنترل بیماری خود از داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی استفاده می‌کنند، این افراد نیز عوارض جانبی کمتری نشان می‌دهند. در مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ مشخص شد افرادی که از داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی استفاده می‌کنند آنتی‌بادی کمتری ایجاد می‌کنند اما همه‌ی آنها آنتی‌بادی ضدویروس را داشتند.
عوارض جانبی واکسن نباید معیاری برای اثرگذاری واکسن تلقی شود با توجه به تنوع پاسخ ایمنی افراد، اکثر افراد پس از دریافت واکسن ایمن می‌شوند چه عوارض جانبی داشته باشند و چه نداشته باشند.
