شیرین عسل چگونه خودروساز شد؟

به گزارش منیبان، «یونس ژائله سعدآباد»، مالک و مدیرعامل هلدینگ غذایی شیرین عسل اعلام کرده که این مجموعه، قصد ورود به عرصه خودروسازی را دارد. او همچنین گفته که مجوز تولید خودرو توسط این شرکت در روز ۳۰ فروردین‌ماه سال جاری صادر شده است. بنا به آنچه پیدا است، خط تولید این کارخانه در مرحله احداث است، اما جزییات بیشتری از آن در دست نیست.

ورود یک هلدینگ مواد غذایی به عرصه خودروسازی شاید در نگاه اول نشان از پیشرفت و توسعه آن برند باشد، اما در حال حاضر و در شرایط کنونی کشور، با کمی تامل در مساله می‌توان فهمید که پیشرفت و توسعه، تنها پوسته ظاهری ماجرا است. در اعلامیه اخیر «شیرین عسل» ابهامات و پرسش‌هایی نهفته است که در این گزارش واکاوی خواهد شد.

شیرین عسل، نخستین شرکت مواد غذایی کشور نیست که اعلام کرده قصد ورود به صنعت خودرو را دارد. سال گذشته، مدیر اجرایی «زر ماکارون» در اقدامی مشابه، اعلام کرد که این هلدینگ، مجوز‌های جدیدش را برای تاسیس کارخانه خودروسازی تحت عنوان «زر خودرو» از وزارت صمت دریافت کرده است. «مرتضی سلطانی»، یکی از مدیران این هلدینگ، در رقابت با غول‌های خودروسازی کشور گفته بود که خط تولید «زر خودرو»، انقلابی را در صنعت خودروی کشور رقم خواهد زد.

با این حال، با گذشت یک سال از این ادعا، نه خبری از احداث خط تولید است و نه حتی گزارش‌های اولیه از فرایند پیشبرد پروژه ارائه شده است. با این وجود، پرسش این جا است که چه تضمینی وجود دارد که خودروسازی شیرین عسل نیز در حد تبلیغات رسانه‌ای نبوده و به سرنوشت «زر خودرو» دچار نشود؟

نکته دوم، اما مهم‌تر است. فرایندی که به صدور مجوز خودروسازی برای شیرین عسل منتهی شده، ریشه در تفهام‌نامه‌ای دارد که در سال ۹۹ و در دولت حسن روحانی به امضای «علیرضا رزم‌حسینی» وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت و محمدعلی برهانی‌زاد، مدیرعامل شرکت شیرین عسل رسیده است.

بند یک این تفاهم‌نامه همکاری، تنها قسمتی است که در آن به مساله خودروسازی شیرین عسل پرداخته شده است. در پیوست تفاهم‌نامه نیز ظرفیت تولید خودرو‌های سبک و سنگین، به ترتیب ۱۰۰هزار و ۳۰هزار دستگاه اعلام شده است. حالا وزارت صمت دولت ابراهیم رئیسی، مجوز خودروسازی شیرین‌عسل را به موجب تفاهم‌نامه این شرکت با وزارت صمت دولت روحانی صادر کرده است.

این اولین بار نیست که دولت سیزدهم، اقدامات ناتمام دولت پیشین را به نام خود زده، اما پرسش این است: با وجود انتقادات تند دولت رئیسی و همراهان وابستگانش به دولت روحانی در قبل، هنگام و بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰، چگونه حالا در سکوت، پا جای پای او می‌گذارند و اقدامات ناتمامش را تمام می‌کنند؟! چطور حالا، هرآنچه در گذشته «بد» بوده، به یکباره «خوب» شده؟!

ارزش پرسش سوم، اما در صراحتش است: مگر سال‌ها نگفتند که خودروسازی داخلی، فرایندی زیان‌ده است؟ مگر دفاع از واردات خودرو در ادامه گلایه از زیان‌دهی، بی‌کیفیتی و ناکارآمدی غول‌های خودروسازی در کشور نیست؟ زیان انباشته شرکت‌های سایپا و ایران‌خودرو، دو غول انحصارگر بازار خودروی ایران از ۵۵هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰، به بیش از ۱۲۰هزار میلیارد تومان در شهریورماه ۱۴۰۱ رسید. حالا چطور در همین شرایط عرصه خودروسازی که به بازار شام می‌ماند، حتی شرکت‌های فعال در حوزه صنایع غذایی نیز برای ورود به حوزه خودروسازی اقدام می‌کنند و از حمایت دولت برخوردار می‌شوند؟

طبق آنچه پیدا است، بوی خوشی از اعلامیه اخیر شیرین عسل و همچنین از همکاری وزارت صمت دولت سیزدهم با این شرکت، به مشام نمی‌رسد. در هر صورت می‌توان دو احتمال برای این اتفاق در نظر گرفت: اول-صدور مجوز خودورسازی برای این هلدینگ مواد غذایی، از طرفی یک حربه تبلیغاتی برای تقویت برندسازی و دستیابی به مزایا و امتیاز‌هایی در آینده بوده و از سوی دیگر، با عناوینی مثل «حمایت از تولیدکننده» و ... در کارنامه‌ی خالی دولت ثبت می‌شود. دوم-این شرکت به سرنوشت مشابه با «زر خودرو» دچار نخواهد شد و با احداث خط تولید، به تولید خودرو دست‌خواهد یافت که با توجه به آنچه از شرایط بازار خودرو گفته شد، توجیه اقتصادی ندارد.