حمله به زبان فارسی، حمله به هویت ماست/ تقویت زبان فارسی آماده شدن ما برای انتشار تمدن ماست

نخستین نشست ملی "زبان فارسی و هویت ملی" به همت پژوهشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه علامه و با مشارکت موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، با حضور استادان، پژوهشگران و دنشجویان حوزه ادبیات و زبان فارسی و با سخنرانی غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، محمد اسحاقی معاون پژوهش و آموزش موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، محمدرضا سنگری استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نگار داوری اردکانی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، رضامراد صحرایی رییس مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه علامه طباطبایی، زهرا ابوالحسنی چیمه دانشیار زبانشناسی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه و محمدحسن مقیسه نویسنده و پژوهشگر ادبیات فارسی، روز دوشنبه 26 اردیبهشت ماه در سالن همایش کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه برگزار شد.

زبان فارسی عامل اتحاد انسجام و یکپارچگی ملت ایران بوده است

در ابتدای این نشست ‌رضامراد صحرایی، عضو هیات علمی و رئیس مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه علامه طباطبایی موضوع زبان و رابطه آن با هویت را  موضوعی کلیدی و راهبردی دانست و  با تشریح این رابطه گفت: اگر هویت را  کیستی، چیستی و چه بود خودمان  بدانیم آن وقت می فهمیم که مجموعه ای است از مشخصه های بنیادی، فکری، اجتماعی، فرهنگی، فلسفی، اقتصادی، سرزمینی و اقلیمی که همه اینها می شود هویت ما که  در کشور ما در  این مولفه ها هر کدام ویژگی هایی داریم اما تنها جایی که همه ما به هم می رسیم زبان فارسی است. ما در این اقلیم نامدار، بیست و چند زبان زنده داریم، چند تا مذهب داریم هر کدام زیست بوم و  فرهنگ، سنت و آداب خاص خود را دارند، که کیستی و چه بود ما را  نشان می دهد اما جایی که بهم می رسیم زبان فارسی است.

صحرایی با بیان این موضوع که زبان فارسی  تنها زبان زنده کلاسیک دنیاست افزود: زبان فارسی از حداقل هزار سال پیش عامل اتحاد انسجام و یکپارچگی ملت ایران بوده که تمام زبان های ایرانی زیر چتر او هستند و با آنها رابطه خویشاوندی دارد، از آنها واژه می گیرد و به آنها واژه می دهد. وی افزود: به زبان مشترک ما حمله می کنند چون می خواهند کارکردش را بزنند، کارکرد زبان مشترک، انسجام آفرینی، هویت بخشی و ایجاد یکپارچگی است، لذا حمله به زبان فارسی، حمله به هویت ماست.جامعه دانشگاهی باید آینده نگرانه به مسئله تعرض به زبان فارسی نگاه کند، ما تعرض به زبان فارسی را برنمی تابیم، چرا که تعرض به هویت ماست، هویت ما از جغرافیای ما هم برای ما مهم تراست. تقویت زبان فارسی، تقویت هویت ملی،استقلال و عزت کشور ماست،تقویت زبان فارسی آماده شدن ما برای انتشار تمدن ماست، ما ادعا داریم که در مسیر تمدن سازی نوین و شکوفایی نوین اسلامی هستیم این تمدن زبان می خواهد، برای این که منتقل شود یک زبان قوی هم می خواهد.

رئیس مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه علامه با اشاره به موضوع "زبان علم شدن فارسی" اظهار داشت: زبان علم شدن فارسی چرا مورد هجمه بعضی از افراد روشن فکر است به خاطر اینکه اگر زبان فارسی زبان علم شود، زبان علم تراکم می آورد، اندیشه ورزی می آورد. زبان علم شدن فارسی لازمه پیشرفت در آینده است ما باید به این گونه علمی زبان برسیم.

تمامی ابعاد هویت شناخته شود و نسبت به آنها هوشیاری ملی و یک بیداری هویتی به وجود آید

در ادامه محمد اسحاقی معاون پژوهش و آموزش موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی هویت را دارای ابعاد مختلفی دانست و گفت: تمامی ابعاد هویت می بایست به خوبی شناخته شود و برای هرکدام از این ابعاد به نحوه شایسته،  برنامه ریزی و یک هوشیاری ملی، یک بیداری هویتی ملی به وجود بیاید و مرزهای هویتی مانند مرزهای جغرافیایی از اهمیت زیادی برخوردار است، اگر ملتی مرزهای هویتی او مشخص نباشد، مرزهای جغرافیایی اهمیتی ندارد، تسخیر می شود. وی افزود: ابعاد هویتی در هم تنیده هستند در بین اینها، زبان نسبت به بقیه از یک روشنایی  و تجلی خیلی ویژه ای برخوردار است که بقیه ابعاد هویتی را زنده می کند و نقش پیش برنده دارد.

اسحاقی تصریح کرد: در مجموع بیانات رهبر معظم انقلاب در بحث هویت ملی ایشان یک سه گانه ای را  مطرح می کنند و هویت اسلامی ایرانی را هویت ملی می دانند، یعنی ملتی که از این هویت برخوردار است یعنی بخش محتوای و دینی آن و ایرانی بودن آن در یک تعادل و توازن و ارتباط سازنده ای که در طول تاریخ بوده، همچنان باید تداوم داشته باشد. بنابراین وقتی ما می گوییم هویت ملی، اسلامی و ایرانی این در هم تنیدگی وجود دارد و توجه به آن هم از اهمیت زیادی برخوردار است. مولفه های هویت ملی را  می شود مورد شناسایی قرار داد: غیرت ملی ملیت تمدن تاریخ سرزمین اعتماد به نفس شعر زبان و ادب فارسی پوشش و لباس ملی، معماری پرچم و سرود ملی، اعیاد و مناسبتها، اسطوره ها و شخصیت ها اماکن و ابنیه تاریخی، ورزش قهرمانی، پیشرفت های علمی که یک کشور پیدا میکند و نقشی که در احیای هویت ملی و غرور ملی دارد که هر کدام از اینها به صورت مستقل قابل بررسی است.

مطالعات نشان می دهد هویت یابی در جوانان تا 24 و حتی تا 29 سالگی به تاخیر افتاده است

عبدالله معتمدی رئیس دانشگاه علامه طباطبائی در بخش بعدی این نشست با اشاره به مطالعات صورت گرفته در حوزه هویت گفت: مطالعاتی که در سالهای اخیر در دنیا صورت گرفته و ما شواهدش را در ایران هم می بینیم، اینست که هویت یابی به تاخیر افتاده، یعنی اینکه فرد بفهمد کیست، چگونه باید باشد، چه چیزی درست و چه چیزی نادرست است و یک حس وحدت یافته و منسجمی از وجود خودش داشته باشد، این حس الان به تاخیر افتاده، بعضی از تحقیقات می گویند تا 24 سالگی و بعضی حتا گفتن تا 29 سالگی به تاخیر افتاده است. معنی اش این است که فرد در طول دوره دانشجوی اش هم هویت خودش را جست و جو می کند، قطعا بخشی از هویتی که فرد جست و جو می کند، ریشه هایی است که او دارد، یعنی نیاز به ریشه دار بودن که نیاز مشترکی است در همه انسان ها که علاقه مند هستند ریشه های خودشان را پیدا و از آن طریق حس هویت پیدا کنند.  هویت ملی احتمالا کمک می کند به اینکه انسان خودش را گره بزند با نیاکانش، با کسانی که به او هویت دادند و از این منظر حائز اهمیت است. باید عوامل تقویت و تضعیف هویت ملی را شناسایی و  در این مسیر راهکارهایی را اندیشه کنیم و به کار بگیریم .  

مهمترین کار در تقویت و تحکیم هویت ملی، آشنایی با فرهنگ است

غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی سخنرانی بعدی این نشست بود. ایشان بحث هویت را یکی از موضوعات مهم در علوم انسانی دانست و با اشاره به هویت فردی و جمعی و بیان تناظر و تشابه شخصیت و فرهنگ در فرد و جامعه بیان داشت:  ما می توانیم یک فهرست بالا بلندی از مولفه ها و عناصر سازنده شخصیت فردی آماده کنیم و نظیر آنها را در فرهنگ جست و جو کنیم. در مسئله هویت ما با یک مفهوم مقابل و مخالف رو به رو هستیم و آن بی هویتی است. در مورد فرد بیشتر بی شخصیتی به کار می رود و در جوامع بی هویتی و بی فرهنگی است. اینجا ما با یک اصطلاح دیگری سر و کار داریم به نام «ازخود بیگانگی» که روی دیگر سکه هویت است. این «ازخود بیگانگی»که ممکن است دامن گیر فرد یا جمع شود یک بیماری مهلکی است که می تواند فرد و جمع را نابود کند. «ازخود بیگانگی» در روانشناسی یک  بیماری است و در فلسفه هم یک مبحث مهمی به این موضوع اختصاص دارد. اجمالا عرض کنم هر فیلسوفی در خصوص کیستی انسان نظر دارد و هر کدام تعریفی از انسان بدست می دهند و بر حسب اینکه چه چیزی را هویت انسان بدانند، فاصله گرفتن از آن چیز را «ازخود بیگانگی» می دانند.  این از خود بیگانگی و  بی هویت که ممکن است دامن گیر فرد یا جامعه شود یک بیماری مهلکی است. یک فردی با  یک شخصیت قوام یافته را در نظر بگیرید، انسجام شخصیتی در او حاصل شده، می داند اصول و ارزش ها چیست در برخورد با غیر، فعال و تصمیم گیرنده است، مبانی دارد که می تواند یک چیزهای جذب و دفع کن، منفعل نیست، اما آدمی که هویت ندارد، اصلا مبنا ندارد، متر ندارد برای اندازه گیری، آدم بی هویت دلیل ندارد که یک چیزی را بر چیز دیگری ترجیح دهد. این اتفاق می تواند در سطح ملی نیز برای یک جامعه  بیفتد. یک جامعه ای در مقابله با آن چیزی که به سراغ او می آید منفعل محض باشد، پذیرنده باشد امروز یه غذایی می آید یه لباسی می آید، یه مدی می آید اصلا این "خودی" ندارد که تصمیم بگیرد.

این استاد دانشگاه بحث آزادی را  از میدان های مهم بحث هویت در فلسفه دانست و تشریح کرد: اگر شما برای فرد، هویت قائل نباشید و فرد هویتی نداشته باشد، شما نمی توانید راجع به آزادی اراده و اختیار در فرد صحبت کنید چون تعریف فرد مختار و ازاد در فلسفه اینست که  خودش علت فعل و رفتار خودش باشد. اگر کسی هویت نداشته باشد، خودآگاهی، به خودی خودش نداشته باشد این فرد نمی تواند عامل و علت رفتارهای خودش باشد و نمی تواند انتخاب کند و منفعل صرف است.

وی افزود: ممکن است یک  ملتی دچار ازخود بیگانگی شود که اگر همچین اتفاقی بیفتد، باید بگوییم آغاز پایان آن ملت است و در این حالت دچار بهت زدگی می شود. بعضی از ملت ها در برابر تمدن غرب دچار همچین حالتی شدند بهت زده شدن، غرب زده شدن، اینها نشانه از دست رفتن یا ضعف هویت جمعی و فرهنگی است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی افزود: اگر قبول کردیم که هویت ملی همان فرهنگ است پس می توانیم بگوییم مهمترین کار در تقویت و تحکیم هویت ملی، آشنایی با فرهنگ است یعنی اگر ما می خواهیم جامعه ما، مردم ما، ملت ما، هویت ملی داشته باشند باید همُ و همت ما مصروف شناختن فرهنگ خودی، شناساندن، پیراستن و آراستن و ترویج آن فرهنگ باشد یعنی کار فرهنگی کنیم. به رئیس دانشگاه علامه عرض می کنم این هشدار اخیر رهبر معظم انقلاب را می توانید در دانشگاه مبنا قرار دهید و تحول ایجاد کنید این تحولات باید حول محور فرهنگ باشد. می شود یک گرایش تازه را در رشته های فرهنگی دانشگاه به اعتبار این آسیب شناسی فرهنگی و این مسئله هویت در کنار رشته های موجود ایجاد کرد.

غلامعلی حداد عادل در بخش پایانی سخنرانی خود، زبان، ادبیات، هنر، تاریخ، جغرافیای انسانی کشور، معماری، لباس، غذا، عقاید، دین، اداب و سنن را از عناصر فرهنگی دانست و تصریح کرد: زبان از چند جهت در تحکیم هویت ملی موثر است یکی ارتباط جمعی برقرار می کند و عنصر پیوند است. جنبه دیگر هویت بخشی زبان، ظرفی است برای حفظ عناصر فرهنگی و مولفه ها و ارزش های  فرهنگی و همه فرهنگ . زبان خانه فرهنگ و حامل فرهنگ است از یک نسلی به نسل دیگر. جهت سومی که زبان در تحکیم هویت ملی دارد یک ابزاری است برای نواوری و خلاقیت فرهنگ، که می تواند فرهنگ را به پیش برد. اگر ما نسلی را در مدارس تربیت کنیم که با زبان فارسی با ادبیات فارسی هنر فارسی ایرانی اسلامی انس داشته باشد، محال است که کشورشان را رها کنند و به آسانی بروند جایی دیگر، در کشور خودش می ماند ولو سختی بکشد.  

ما به سروسامان دادن به برنامه آموزش زبان ها و از جمله زبان های خارجی نیازمند هستیم

در ادامه نگار داوری اردکانی دانشیار دانشگاه شهید بهشتی گزارشی از بازاندیشی خود در موضوع رابطه زبان، هویت فردی و هویت ملی ارائه داد و  نگاهی تاریخی به چگونگی و چرایی قرار گرفتن زبان فارسی در میان مولفه های هویت ایرانی داشت و به تاثیر نوع نگاه به رابطه زبان و هویت ملی بر برنامه ریزی زبان در ایران پرداخت.  

ایشان تلقی رایج از رابطه زبان  و هویت ملی را کاملا دقیق ندانسته و گفت: این تلقی نه چندان دقیق می تواند بر کل جریان و رشد برنامه ریزی زبان فارسی و سایر زبان ها در ایران سایه بیاندازد. تلقی کنونی از رابطه زبان و هویت ملی، ممکن است حتی مانع رشد زبان فارسی و سایر سرمایه های زبانی کشور گردد، بعلاوه می تواند بر کمیت و کیفیت تسلط ایرانیان بر زبان های خارجی برای ایفای نقش های لازم شان در جهت پیشرفت کشور تاثیری منفی بگذارد. بنابراین نگاه من در این بحث به زبان فارسی و سایر زبان ها بعنوان سرمایه های است که می توان از آنها در پیشرفت کشور بهره جست. اکنون اقدامات قابل تقدیر و ارج نهادنی زیادی در خصوص برنامه ریزی زبان فارسی انجام شده است، از واژه گزینی هایی که در پنجاه رشته علمی انجام می شود تا آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، که با تاسیس این رشته در دانشگاه های سراسر کشور و فعالیت های وزارت علوم تحقیقات و فناوری در داخل و خارج از کشور و با رخداد میمون تاسیس بنیاد سعدی، صورت پذیرفته است، فعالیت های متنوع گروه های فرهنگستان زبان ادب فارسی در حوزه های پیکره و شان زبان فارسی، تاسیس رشته های زبان ترکی، کردی و ارمنی توسط وزارت علوم، راه اندازی شبکه های رادیویی و تلویزیونی زبان ها و گویش های محلی ایران توسط صدا و سیما ، گنجاندن زبان ادبیات محلی در مدارس توسط آموزش و پرورش و تصویب برگزاری دوره پیش دبستانی ویژه مناطق چند زبانه ایران در مجلس شورای اسلامی، که این همه دستاوردهای بزرگ هستند. به گمان من آن آنچه در ادامه مسیر رشد برنامه ریزی زبان در ایران نیازمند آن هستیم سروسامان دادن به برنامه آموزش زبان ها و از جمله زبان های خارجی است. زبان هایی که می توانند صدای فرهنگ ایرانی اسلامی در حوزه های مختلف علم دین تجارت اقتصاد و سیاست باشند با این هدف  که نوجوان و جوان ایرانی بتواند هم سرمایه های فکری کشور و اندیشه های ناب زبان و ادب فارسی را به زبان های زنده دنیا بیان نمیاد و هم سرمایه های فکری جهان را برایمان به ارمغان بیاورد با این نگاه است که یکی از مهمترین رسالت های اکنون ما در اعتلا و پاسداری از زبان فارسی را سامان بخشیدن به سایر زبان ها برای ایرانیان می دانم. البته که برای آموزش زبان فارسی چه برای ایرانیان و چه غیر ایرانیان  همچنان راه درازی در پیش داریم و کوشش در این راه نیز همچنان باید ادامه یابد اما این مهم نباید ما را از پرورش افراد و اذهان چند زبانه باز دارد چرا که این کار قوای شناختی نسل های آینده ایرانی را اعتلا می بخشد و راه پیشرفت را می گشاید. با تمرکز بر اعتلا زبان فارسی در کنار ارتقا زبان آموزی سایر زبان هاست که صدای ایرانی، صدایی طنین انداز در سراسر جهان خواهد شد.

عضو هیئت علمی دانشکده زبان و ادبیات شهید بهشتی  یکی از موانع تمرکز و سرمایه گذاری در آموزش زبان ها را برداشت نادرست از رابطه زبان و  هویت  ملی دانست و گفت: از دهه 30 شمسی اینطور گفته و تصور شده است که توجه به سایر زبان ها می تواند مخل پرورش زبان فارسی باشد و شاید به همین دلیل و بر اساس این ترس نه چندان به جا اهتمام شایسته ای در امر زبان آموزی خارجی و نیز زبان و ادب آموزی بومی نداشته ایم. بنابراین باز اندیشی گفتمان زبان و هویت ملی ایران امری سودمند است و این بازاندیشی می تواند کشور را در بهره گیری از سرمایه های زبانی در جهت پیشرفت یاری نماید.

وی افزود: به زغم پژوهشگران درخت کهن و همچنان تنومند زبان فارسی استثنایی مثال زدنی در میان همه زبان های جهان است، پس شایسته شأن و منزلت این زبان شعر و حکمت و دین نیست که با ترس به پاسداری آن پرداخته شود و عظمت فارسی در سایه نادیده انگاشتن سرمایه های زبانی دیگر، فراهم نمی آید، بلکه با به رسمیت شناختن و کوشش در تعامل با سایر زبان ها جایگاه آن بیشتر از پیش مستحکم تر شده و بر همگان هویدا می گردد.

طرحی روشن برای گسترش زبان و ادب فارسی در جهان آماده شود

در بخش بعدی این نشست محمدرضا سنگری استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به ایراد سخنرانی با موضوع "پیشنهادهایی برای پاسداشت و گسترش زبان و ادب فارسی" پرداخت. وی گفت: زبان در ناگزیری غنای خویش باید با زبان های دیگر ارتباط برقرار کند، نه اینکه بگویم باید، این یک جریان ناگریزی است که فراروی همه زبان ها وجود دارد. زبان وقتی به سمت زبان های دیگر می رود تاثیر می پذیرد و اثر می گذارد. هم تاثیر شکلی می گذارد و هم تاثیر موسیقیایی می گذارد، هم تاثیر معنایی می گذارد. و این تاثیر گذاری در ابعاد مختلف است.

سنگری در ادامه به بیان پیشنهاد های خود در خصوص پاسداشت و گسترش زبان و ادب فارسی پرداخت و اظهار داشت: با توجه به این نکته که مقام معظم رهبری اشاره کردن که طرح انقلاب بدون شناخت زبان فارسی  امکان ناپذیر است. پیشنهاد دارم طرحی روشن برای گسترش زبان و ادب فارسی در جهان آماده شود. جهان زبان ما را نمی فهمد چون زبان انقلاب را نمی شناسد بنابراین این نیاز را داریم. تعامل با نویسندگان جهان، فعال کردن زبان فارسی در دانشگاه ها، بازنگری در ترانه ها، نیازمندی به کنگره مصونیت از زبان ، رادیو زبان فارسی، پانویسی واژه های برابر ساخته  در سیما، معرفی چهره های ادبی توسط شهرداری، معرفی شعرهای شاخص به صورت ماهانه، معرفی خادمان زبان فارسی در هر سال، بهره گیری از واژه های کوتاه و خوش آهنگ گویش ها و اعتماد به مردم در واژه سازی از دیگر پیشنهادهای ایشان در این زمینه بود.

برای داشتن یک هویت قوی ملی باید زبان قوی ملی داشته باشیم

در ادامه این نشست زهرا ابوالحسنی چیمه دانشیار زبانشناسی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه به بیان سخنان خود با موضوع " نقش زبان در هویت بخشی؛ نقدی بر اصطلاح هویت زبانی" پرداخت.

وی گفت: بحث زبان فارسی و هویت ملی و هویت زبان و فرهنگ باید در محافل دانش بنیان پژوهش شود و به صورت علمی به آن پرداخته شود تا بتوانیم این حوزه را، در اندازه علوم دقیقه و بیشتر از آن بالا ببریم و با استدلال های دقیق آن را عرضه کنیم.  وی در بخشی دیگری از سخنان خود اظهار کرد: اگر ما هویت قدرت مند می خواهیم باید وصل شویم به یک زبان، فرهنگ و یک جامعه قدرت مند. زبان قدرتمند از کجا می آید از پیشینه قدرتمند می آید، پیشینه قدرتمند از تاریخ، فرهنگ قوی، فرهنگ مکتوب می آید، از شاهنامه و از دینی می آید که برای ما فرهنگ سازی می کند. بنابراین برای داشتن یک هویت قوی ملی باید زبان قوی ملی داشته باشیم و زبان قوی ملی باید به یک جامعه و فرهنگ قوی ملی وصل باشد و این جامعه و فرهنگ قوی به اسناد مکتوب قوی و گویشوران قوی که مرتب بر روی زبانشان کار می کنند.

وی افزود: زبان ما بسیار مهم است چون همه کاره فرهنگ ماست، حمل کننده و منتقل دهنده است، نسل به نسل فرهنگ مان را از طریق زبان منتقل می کنیم برای همین اگر اقوامی سند مکتوب نداشته باشند به محض اینکه آخرین گویشورشان فوت کند آن زبان می میرد و ما همیشه گفتم در زبان مادری کمک کنیم سند مکتوب برای زبان ها پیدا کنیم. بنابراین زبان مهم است هم محتوایش و هم رسانه اش، اما  ما چیزی به نام هویت زبانی نداریم، چرا که ما نزدیک به 7000 زبان داریم ام 193 یا 194 تا کشور داریم، چند زبانگی مرسومه آیا ما می توانیم بگوییم هویت زبان من این است؟ بنابراین ما چیزی بنام هویت زبانی نداریم اما هویت ملی داریم که زبان کمک می کند حفظ بشود، چیزی بنام هویت قومی داریم که زبان محلی و زبان مادری کمک می کند حفظ شود.

امپریالیسم زبانی در دنیا می خواهد، جهان را در حیطه و سیطره خودش  داشته باشد

در بخش پایانی این نشست محمد حسن مقیسه نویسنده و استاد دانشگاه به ایراد سخنرانی با موضوع "لهجه ها و زبان های منطقه ای و ارتباط آن با هویت زبان فارسی" پرداخت. وی در ابتدا با اشاره به تنوع زبانی در کشور گفت: خداوند همینطور که به سرزمین ما طبیعت متنوعی داده از سرخس در شمال شرقی تا خرمشهر در جنوب غربی، از چالدران در شمال غربی تا چابهار در جنوب شرقی، درباره زبان ها، هم ما از یک تنوع و تکثر فراوانی در کشور برخورداریم. ما هم لهجه های فراوانی در کشور داریم و هم زبان های منطقه ای گوناگون، کردی، لری، پشتو و زبان های مختلفی که هستند. هیچ گاه این زبان ها مزاحم و تزاحمی با زبان معیار و زبان اصلی ما نداشته و ندارند اگر ما احساسات ملی و میهنی خودمان را خوب هدایت کنیم این لهجه ها و زبان های گوناگون به زبان معیار کمک می کند و زبان معیار ملی نیز حافظ زبان ها و لهجه منطقه ای و محلی خواهد بود. وی افزود: متاسفانه در سال های اخیر به ویژه در این قرن اخیر، زبان هایی که بعنوان امپریالیسم زبانی در دنیا مطرح هستند می خواهند فقط جهان را در حیطه و سیطره خودشان داشته باشند یعنی گویی که مردم دنیا به چند زبان فقط صحبت کنند.  به همین جهت است که درگیری زبانی را در داخل کشورها شروع می کنند یعنی زبان هایی که گویشگران کمتری دارند می آیند و مدعی می شوند که زبان معیار و اصلی مزاحم زبان ماست. این موضوع جز تخیلات نیست، چهار ماه پیش در بهمن ماه سال گذشته تلویزیون فارسی بی بی سی، برنامه ای را ساخت و پخش کرد و در آن عنوان کردند دیکتاتوری زبان فارسی اجازه نمی دهد که زبان های دیگر منطقه ای و لهجه ها در ایران رشد کند. ما که می دانیم قصد اینها چیست، اصلا یک چنین چیزی در ایران وجود ندارد. ما شاعران و نویسندگان و محققان بزرگی داریم که زبان مادری شان زبان فارسی نبوده اما محکمترین و پر ارزش ترین پژوهش ها را برای زبان  فارسی انجام داده اند. بعنوان مثال از بین پژوهشگران مرحوم دکتر حسن انوری گیوی ایشان اردبیلی هستند و زبان مادری شان ترکی است. مرحوم دکتر جعفر شعار، ترک هستند، مرحوم دکتر منوچهری که کتاب ارزشمندی به نام مکتب حافظ دارند، ایشان ترک و از استادان بنام فارسی هستند. و همین الان جناب آقای دکتر حسن انوری که فرهنگ سخن را نوشته اند ترک زبان است. اینها همه ترک زبان هستند اما بهترین تحقیقات در زبان فارسی را انجام داده اند و به زبان فارسی هم نوشتند. در بین شعرا که خیلی بیشتر از اینها داریم نمونه بارزش شهریار، قبل از این نظامی گنجوی را داشتیم، صائب را داشتیم.

این استاد دانشگاه سخنان خود را با دو بیت از مرحوم غلامعلی رعدی آذرخشی که ترک زبان بوده است به پایان رساند:

پارسی را با زبانهای محلی جنگ نیست

هیچ دریایی نورزد دشمنی با جوبیار

از زبانهای محلی هم مشو غافل که نیست

هیچ غم گر سرو را شمشاد روید در کنار