معرفی بهترین مواد غذایی به مزاج های گرم و سرد
علم الأدویه یا گیاه شناسی داروئی و طب سنتی که امروز از آن با نام مفردات پزشکی و فارماکوگنوزی یاد می شود در باورها و اعتقادات درمانی مردم و نیز در متون قدیمی طب سنتی ایران برگرفته از کتب معتبر و دانشمندان نام آوری چون ابن سینا، زکریای رازی، اهوازی ارجانی و … می باشد
به گزارش منیبان، علم الأدویه یا گیاه شناسی داروئی و طب سنتی که امروز از آن با نام مفردات پزشکی و فارماکوگنوزی یاد می شود در باورها و اعتقادات درمانی مردم و نیز در متون قدیمی طب سنتی ایران برگرفته از کتب معتبر و دانشمندان نام آوری چون ابن سینا، زکریای رازی، اهوازی ارجانی و … می باشد که اصول طبابت آن بر چهار طبیعت مزاج آدمی یا اخلاط اربعه بنام : بلغم ، صفرا ، سودا ، خون و همچنین بر گرمی و سردی استوار بوده است و بر این اساس تشخیص و درمان صورت می گرفته است.
در طب تطبیقی و تلفیق عقاید قدما با پزشکی جدید، اخلاط اربعه با نام PH خون یا اسیدیتیک و بازیک؛ و گرمی و سردی با واژه های پرکالری و کم کالری خوانده می شوند. ولی هیچکدام از این تعبیرات بازگو کننده جامعی به شمار نمی روند و غذاهای گرم و سرد در اعتقاد عامه ی مردم ایران به عنوان غذاهای پرکالری و کم کالری نمی باشد، زیرا خوراکی هایی مانند
گوشت شتر ، گوشت کبوتر جزء غذاهای گرم و خوراکی هائی مانند
جو ، برنج ، گوشت گاو ،
و مرغ به نام غذاهای سرد شناخته می شوند. برخی غذاها نیز مثل
گوشت گوسفند ، نان گندم ، گوشت بره و … غذاهای معتدل و به عبارتی نه گرم و نه سرد شناخته می شوند و این گروه از غذاها اثر متابولیسمی و حالت خاص در افراد گرم مزاج و سرد مزاج ایجاد نکرده و به هر دو گروه سازگار است.
خوراکی هایی مانند گردو، نارگیل ، کاکائو ، خرما ، کنجد ، گوشت شتر ، گوشت کبوتر جزء غذاهای گرم و خوراکی هائی مانند هلو ، هنداونه ، خیار ، توت فرنگی ، جو ، برنج ، گوشت گاو ، ماهی و مرغ به نام غذاهای سرد شناخته می شوند.
در طب سنتی، خوراکی های سرد ارزش غذایی منفی در شخص ایجاد کرده و خوردن آنها سبب رخوت ، سستی ، ضعف عمومی ، رنگ پریدگی ، بی حالی ، کم حوصلگی، کاهش نیروی جنسی ، پرخوابی و … می شود. برعکس خوردن غذاهای گرم باعث بالا رفتن فشارخون ، برافروختگی چهره ، واحتمالاً کهیر و جوش های چرکی خواهد شد.
در طب سنتی ایران هر فرد حالت و طبیعت مزاج یا ارگانیسم بدن خود را نسبت به غذاهای سرد یا گرم تشخیص می دهد و در مصرف آنها رعایت اعتدال را می نماید تا دچار عوارض گوارشی و … نگردد. عدم هماهنگی بین مزاج و غذا – طبق اعتقاد طب سنتی ایران – موجب اختلال در اندام های داخلی مثل قلب و ریه شده و شخص احساس بیماری می نماید. امروزه با پیشرفت پزشکی و کشف علت بیماری ها، این عقاید سنتی کنار گذاشته شده و کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.
دستورات تغذیه مخصوص هر مزاج
مزاج گرم و خشک: از هوای تازه و خنک استفاده کنند. در رژیم غذایی بیشتر از میوه و سبزی و کمتر گوشت استفاده کنند- مصرف آب و مایعات + چند قطره آب لیمو ترش تازه- حداقل ۶-۵ ساعت خواب شبانه- حداکثر ۱ ساعت خواب پس از ناهار-( روزانه ) – فعالیت جسمی و ورزشی در هوای خنک صبح زود یا شب- به علت خشکی پوست می توانند بدن خود را با کمی روغن بادام شیرین مرطوب کنند- از محیطهایی که دچار هیجان و خشم می شوند پرهیز کنند- پرهیز از غذاهای گرم و خشک و در صورت استفاده با مصلحان باشد- مصرف بیش از حد تخم مرغ ، سیر، پیاز، ادویه های تند و تیز، گوشت قرمز، بادمجان، موز، خربزه، آناناس، طالبی، انجیر، گردو، پسته، فندق، نارگیل، سیاهدانه، ریزه خواری، زیره، زنجبیل، دارچین، زعفران، آویشن، ارده و عسل،
غذاهای مفید: انواع مرکبات، انار، شاتوت، خیار سبز، سیب کامل، گلابی، آلبالو، گیلاس، شفتالو، گوجه سبز، زرشک، هندوانه، کدو، سوپ جو، پاچه ی گوسفند همراه با آلو بخارا سبزی مانند کاهو- اسفناج، لیم ترش تازه، گریپ فوروت، سکنجبین، شیر خشت، خاکشیر، عناب، ترنجبین، تمرهندی، ترشی های طبیعی- رب انار- عرق کاسنی و شاطره مفید و بهترین نوشیدنی بای این افراد است.
مزاج گرم و خشک و استعداد بیماریها: صفرا اگر زیاد شود به سودا تبدیل می شود پس بهتر است غذاهای دریایی کمتر بخورند.
این افراد در صورت عدم رعایت دستورات غذایی استعداد زیادی برای ابتلا به بیماریهای اضطراب تنش فکری- اسهال خونی- التهاب کبد- لکه بینی در خانمها- افزایش خونریزی عادت ماهانه- در آقایان انزال زودرس، سرفه های خشک، بی خوابی، سوزش ادرار بدون علت- لاغری شدید- شوره سر ( به علت تعریق زیاد) و … دارند.
دستورات غذایی مزاج گرم و تر:
استفاده از انواع میوه جات و سبزیجات، استفاده از گوشت و غذای دریایی، پیاده روی حتی المقدور صبح زود حدود ۳۰ دقیقه- ۷-۶ ساعت خواب شبانه- زود خوابیدن و زود بیدار شدن- در تابستان نیم ساعت ساعت خواب روزانه برای آنها مفید است- استفاده از غذاهایی با فیبر بالا یا پر حجم مثل کاهو، اسفناج، گوجه فرنگی، خیار، حجامت یا فصد سالی ۲ یا ۳ بار برای آنها خیلی خوب است- بهتر است در فصل بهار و تابستان انجام شود- کم خوری- غذای کم کالری بخورند- مانند سالاد قبل از غذا تا اشتهای زیاد آن ها مهار شود ( کم کالری و پر حجم )
کلاً مصلح غذاهای گرم، آبلیمو و آبغوره است و مصلح غذاهای سرد عسل است. مصلح سوپ جو، فلفل است.
برخی از پرهیزهای مزاج گرم و تر:
صرف بیش از حد ادویه جات تند- غذاهای شور- ( خیارشور) گوشت زیاد- غذاهای نشاسته ای – چرب- تخم مرغ- خرما- کشمش- انبه- بادام- پسته- موز- فندق- آناناس- انجیر- انگور- سیر- بادمجان- گوشت گوسفند و …
در صورت نیاز و ضرورت کم و با مصلحات مصرف شود.
غذاهای مفید:
نوشیدن آب خنک + آب لیمو ترش تازه، آب زرشک، کاهو، خیار، سیب کامل، انار، نارنگی، پرتقال، گلابی، نارنج، تمرهندی، لیمو شیرین، آلو بخارا و …
مزاج گرم و تر و استعداد بیماریها:
این افراد در صورت عدم رعایت دستورات بیشتری برای بروز بیماریهایی مانند سردرد- یرخوابی- ادرار خونی- خستگی- تپش قلب- چاقی و … می شوند.
دستورات غذایی مزاج سرد و تر:
روزی دو وهده غذا- زیرا توانایی هضم دستگاه گوارش آنها کم است. ورزش و فعالیت جسمی مرتب- راه رفتن نیم ساعت قبل از صبحانه و ربع تا نیم ساعت بعد از شام- حداقل ۸ ساعت خواب مناسب لازم دارند- شب زود بخوابند و قبل از طلوع آفتاب بیدار شوند تا از ایجاد بلغم اضافی جلوگیری شود- خواب روز توصیه نمی شود- از هوای محیط مرطوب و خواب و استراحت بیش از اندازه که موجب سردی و تری می شود باید پرهیز کنند- پوشیدن لباس مناسب – گرمای کافی در هوای مرطوب، حمام گرم و خشک یا سونای برای رفع بلغم مفید است- خوابیدن در طی روز و یک ساعت قبل از غروب برای اینها مضر است موجب افزایش بلغم و سنگینی سر و التهاب سینوسها و کند شدن رفتارهای مغزی می شود.
برخی از پرهیزهای مزاج سرد و تر:
پرخوری- مصرف غذاها بدون مصلح- ( لبنیات بدون مصلح ) ترشی ها- سرکه- برنج- عدس- سیب زمینی- سوپ جو- میوه های ترش و کال سوداست- هندوانه- خیار اگر خواستند بخورند با پوست باشد- گوجه فرنگی- گوشت گاو- قارچ- در صورت ضرورت حتماً با مصلحات مصرف شود. آب یخ- نوشابه های گازدار
غذاهای مفید:
گوشت شتر- بره- بوقلمون- کبوتر- مرغ محلی- میوه هیا رسیده و شیرین مانند سیب کامل- طالبی- به- نارگیل- گلابی- ادویه جات و هل- دارچین- زنجبیل- زعفران- فلفل سیاه و قرمز- آویشن- رازیانه- سیر- شلغم- هویج- سبزی های گرم: ریحان- جعفری- نعنا- تره- مرزه- ترخون- نوشیدنی گرمی بخش: دم کرده دارچین- زنجبیل- اسطوخودس- گل گاو زبان- بذرهای ملین مانند: خاکشیر- تخم ریحان- خشکبار: بادام- گردو- فندق- پسته- کنجد- ارده و عسل- شیره و خرما- در صورت استفاده از برنج و حبوبات از ادویه گرم مانند زیره سیاه و سبز- زنجبیل- دارچین- هل و زردچوبه استفاده شود. پودر سیر+ ماست هفته ای دو بار نه هر روز
مزاج سرد و تر و استعداد بیماریهای آنها:
صرع سرد- سردرد- سینوزیت- آسم- عطسه و سرفه- التهاب و بزرگ شدن لوزه ها- ضعف هضم- شب ادراری- دردهای مفاصل- ترشحات رقیق رحمی در خانمها- بی نظمی در قائدگی- کم خونی
دستورات غذایی مزاج سرد و خشک:
این افراد دارای پوست خشم بوده و باید پوست خود را با روغن های گرم مانند زیتون و نرم کننده و کنجد چرب کنند. روغن بادام تلخ و سیاهدانه بیشتر برای کاهش درد بکار می رود کمر درد یا درد یا درد عادت ماهیانه.
۱۵-۱۰ دقیقه پیاده روی بعد از شام برای آنها مفید است. از مایعاتی مانند آب هویج- آب سیب- و مایعات+ چند قطره آب لیمو ترش استفاده کنند- حمام باآب ولرم و ماساژ بدن با روغنهای گرم مفید است- هر ۱۲ ساعت بینی خود را با کمی روغن بادام شیرین مرطوب کنند- مسافرت به مناطق مرطوب و معتدل- حداقل ۶-۵ ساعت خواب شب- خوابیدن در طی روز مضر است- از هوای بد و خشک مثل پاییز و محیطهای سرد و خشک و فعالیتهای که موجب افزایش سردی و خشکی شود و مانند فعالیت در محیط های سرد و خشک مثل سردخانه ها خودداری کنند- از بی خوابی خودداری نمایند.
افسردگی و غم و تنهایی و استفاده مداوم از رایانه، تماشا کردن زیاد تلویزیون، فیلمهای مبتذل و صحنه های مبتذل و کارهای خلاف شرع، سودا است و سودا را افزایش می دهد-
برخی از پرهیزهای مزاج سرد و خشک:
مصرف بیش از حد و بودن مصلح لبنیات- بادمجان- مصلح بادمجان کشک است- غذاهای نمک سود غذاهای شور- نمک- ماهی دودی- ماهی شور- خیارشور- پنیر شور- گوشت گاو و گوساله و حیوانات پیر- غذاهای مانده و فریز شده- کاهو مصلح سرکه انگبین- ماهی + گردو- ترشی + سیاه دانه- سرکه – تمرهندی- آبغوره و آبلیمو در حد کم مجازات – سیب زمینی- گوجه فرنگی- درت- میوه های ترش مثل آلو ترش- انارترش- تمشک- پرتقال- گریپ فوروت- در صورت استفاده از میوه های دارای مزاج سرد بعد از مصرف می توانند ۲-۱ ق غ عسل مصرف نمایند-
غذاهای مفید برای مزاج سرد و خشک:
گوشت بره- شتر- کبوتر- گنجشک- سار- مرغ محلی- تخم مرغ عسلی- سیب با پوست و دانه گلابی- طالبی- به- انگور- آب نارگیل- در صورت مصرف برنج حتماً از زیره سیاه و زعفران یا به صورت شوید پلو باشد- سبزی های گرم مانند نعنا ریحان ترخون جعفری تره ساقه کرفس شلغم عسل کشمش انجییر خرما هل دارچین زنجبیل و …
استفاده از بذرهای ملین مانند خاکشیر- تخم ریحان – قدومه شیرازی به سالاد فصل + مقداری جوانه گندم – فرنی بادام- نخودآب- ارده عسل- ارده + شیره خرما- انگور- پسته- گردو- فندق- نان سنگک کنجدی با کره محلی- قندهای مرکب معمولاً تاثیری روی دیابت ندارند- قندهای ساده اثر می گذارند.
مربای به- بالنگ- شقاقل
مزاج سرد و خشک و استعداد بیماریها:
افراد سوداوی مزاج در صورت عدم رعایت دستورات گفته شده استعداد بیشتری برای بروز بیماریهای زیر دارند: بی خوابی در آنها شایع است. گرفتگی رگهای قلبی- گرفتگی رگها در اندامهای مختلف بدن- لخته شدن خون- نفخ روده و معده نه به اندازه بلغمی ها- درد معده- سوزش معده- خشکی پوست- ترک پوست مخصوصاً ناحیه ی پاشنه پا- افسردگی- پسوریا و سپس اداء الصوف- بیماریهای روانی ( مالیخولیایی خندان)- اسکیزوفرنی ترک سودا و صفرا- بزرگی طحال ( رسوب سودا بیشتر در طحال است )
